Dấu ấn một bí thư - Kỳ 1: Người tạo nên “thương hiệu” Đà Nẵng

Cuộc đời làm quan của ông Thanh gắn liền với Đà Nẵng. Quê hương cùng sự trợ thủ đắc lực của đồng đội chính là mảnh đất để ông dụng võ, xây dựng cơ đồ, từ một ông chủ nhiệm hợp tác xã đến giám đốc Nông trường chè Quyết Thắng và sau đó là bí thư Thành ủy.

“Sinh ra vốn dĩ là dân”

Nhưng cuộc đời quan trường của ông cũng lắm thăng trầm như lời ông: “Sinh ra vốn dĩ là dân/ Phấn đấu dần dần thì được làm quan/ Làm quan rồi lại hoàn dân/ Hoàn dân rồi lại dần dần vào quan”. Ông từng nói với các lãnh đạo trẻ của Đà Nẵng: “Các anh đã hứa thì phải làm. Sau này tui về hưu trở lại là dân nếu các anh không làm, làm sai tui sẽ thay mặt dân chống gậy đi kiện”. Nhưng cái ước muốn “về hưu” để chống gậy đi kiện của ông đành khép lại ở cái tuổi 62.

Nhắc đến ông là nhắc đến vị bí thư nói là làm, làm là làm quyết liệt và dám chịu trách nhiệm như lời Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Tô Huy Rứa, khái quát trong tang lễ: “Phong cách gần dân, lắng nghe dân, sâu sát trong công việc và tác phong miệng nói, tay làm, nói đi đôi với làm, nói ít làm nhiều là tố chất cao đẹp của người lãnh đạo đã được hình thành trong đồng chí Nguyễn Bá Thanh”.

Năm 1997, khi tách tỉnh, Đà Nẵng trở thành TP trực thuộc trung ương, ông Thanh được giao trọng trách làm phó bí thư kiêm chủ tịch UBND TP. Một trong những chủ trương có tính đột phá lúc ấy của ông là huy động nhân dân vào việc xây dựng cầu Sông Hàn. Trước đây, dù là TP nhưng bờ đông và bờ tây của Đà Nẵng là hai thế giới khác biệt. Dân muốn qua sông thì phải lụy phà. Sự phát triển mạnh mẽ của bờ tây (quận nhất) và sự nghèo nàn của bờ đông (quận ba) trở thành hai mảng đối lập. Vì vậy, người dân Đà Nẵng mới chua chát ví: “Con gái quận ba không bằng bà già quận nhất”. Quyết định xây cầu này không chỉ có ý nghĩa giải quyết vấn đề giao thông, nó còn là tiền đề “đột phá” để phát triển TP Đà Nẵng một cách thần tốc cho những năm sau này.

Tuy nhiên, việc xây dựng cầu Sông Hàn cũng để lại không ít điều tiếng. Nhưng xét một cách tổng thể thì cái công của ông đối với nhân dân TP Đà Nẵng quá lớn. Nó bao trùm và dập tắt mọi hiềm nghi. Sau đó là hàng loạt cây cầu khác như Thuận Phước, cầu Rồng, Trần Thị Lý… lần lượt được xây dựng bắc qua sông Hàn dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng Nguyễn Bá Thanh.

Nguyên Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Văn Hữu Chiến bộc bạch: “Anh Nguyễn Bá Thanh là một người lãnh đạo xuất sắc và kiên định. Anh là người gương mẫu để cho cán bộ, công chức TP Đà Nẵng noi theo. Tôi sẽ tiếp tục học tập, noi theo tấm gương của anh trong công việc và cuộc sống”.

Thành phố “năm không, ba có”

Lúc cơm chưa đủ ăn, dư luận cả nước lại được một phen kinh ngạc khi Bí thư Nguyễn Bá Thanh tuyên bố xây dựng TP “năm không” (không có hộ đói, không có người mù chữ, không có người lang thang xin ăn, không có người nghiện ma túy trong cộng đồng, không có giết người để cướp của) và “ba có” (có nhà ở, có việc làm và có lối sống văn minh đô thị). Nhiều người cho rằng đó là sự ảo tưởng.

Để thực hiện, Đà Nẵng xây hàng loạt nhà chung cư, nhà liền kề để bố trí cho hộ nghèo, phụ nữ đơn thân, cán bộ công chức khó khăn, gia đình chính sách và hộ giải tỏa. Đà Nẵng không còn hộ nghèo theo tiêu chí của trung ương mà tự đưa ra chuẩn nghèo mới của mình.

Trong giai đoạn này TP xuất hiện nạn thanh niên đâm ra hư hỏng, đua xe thâu đêm. Ông Thanh quyết định không chỉ xử phạt hành chính mà còn tịch thu luôn xe đua. Các “tay đua” choáng váng còn dân tình thì hả hê. Nạn đua xe được dẹp, xe đua bị tịch thu tặng lại cho người nghèo và các bác xe ôm tham gia bảo vệ an ninh trật tự. Vấn đề lang thang xin ăn làm xấu xí bộ mặt TP, ông Thanh quyết định cứ phát hiện ra người lang thang xin ăn là người dân được thưởng 200.000 đồng. Từ đó người lang thang xin ăn được gom lại, người không có gia đình được cho vào ở trung tâm bảo trợ xã hội, người có quê quán thì TP chở về giao cho địa phương.