Đại biểu Quốc hội “chỉ mặt” đồng phạm của tham nhũng

Đại biểu Lê Như Tiến (Quảng Trị) khái quát, quốc nạn tham nhũng, lãng phí là lực cản ngăn lối chắn đường cất cánh của đất nước. Quốc nạn tham nhũng đục khoét ngân khố quốc gia, khuynh đảo chính sách, thao túng quyền lực, tha hóa con người làm giảm sút lòng tin và suy kiệt nhựa sống xã hội.

“Kẻ đồng lõa” thứ 2 là lãng phí cũng được đại biểu liệt vào danh sách quốc nạn mà nguy hiểm ở chỗ tham nhũng bị lên án gay gắt mạnh mẽ nhưng thất thoát do lãng phí (đôi khi lớn hơn nhiều) lại bị nương tay, xem nhẹ.

Ông Tiến bức xúc phân tích, một chủ trương đầu tư sai chôn vùi cả trăm triệu đôla, cả ngàn tỷ đồng vào khu công nghiệp, khu chế xuất, sân bay, bến cảng, không hiệu quả thì chỉ nhắc nhở hoặc rút kinh nghiệm.

Đó là những lãng phí “hữu hình”. Ngoài ra, lãng phí xảy ra muôn hình vạn trạng. Khó tính được những lãng phí vô hình như lãng phí chất xám, hàng chục nghìn luận án tiến sĩ, hàng trăm nghìn đề tài nghiên cứu khoa học từ cấp quốc gia, bộ, ngành, địa hương được đóng bìa cứng, mạ chữ vàng, hoành tráng, xếp ngăn nắp như những vật trang trí cho các thư viện hoặc ở các viện nghiên cứu, chưa đầy 30% kết quả nghiên cứu khoa học được ứng dụng hoặc ứng dụng một phần vào thực tiễn.

Đại biểu cũng chỉ trích, việc thiếu quy hoạch ngành khiến xi măng, sắt thép đang ế thừa, chôn hàng trăm ngàn tỷ đồng trong bất động sản. Việc đầu tư 250 triệu USD đầu tư làm vệ tinh Vinasat 2 cũng bị cho là lãng phí hàng nghìn tỷ đồng.

“Đúng 60 năm về trước, Hồ Chủ tịch đã có bài phát biểu quan trọng với đội ngũ cán bộ cao cấp về thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí. Người nói tham ô, lãng phí là kẻ thù, vì thế chống tham ô, lãng phí cũng quan trọng cần kíp như việc đánh giặc trên mặt trận. 60 năm đã qua, bài học chống tham nhũng, lãng phí của Bác Hồ vẫn còn tươi mới, vẫn mang tính thời sự và còn nguyên giá trị thực tiễn” – ông Tiến nhấn mạnh.

Hệ quả dễ thấy của tham nhũng, lãng phí thất thoát qua các chi phí phát sinh như chi phí ngoại giao, chi phí bôi trơn, phong bì lót tay, chi phí động thổ, khai trương, khánh thành… là chi phí cho sản xuất, ra sản phẩm cuối cùng cao. Hệ số ICO đầu tư trên tăng trưởng của Việt Nam cao gấp đôi so với các nước trong khu vực, theo ông Tiến, có nghĩa là càng đầu tư, càng thất thoát lãng phí.

Phân tích thêm những biểu hiện của quốc nạn này, đại biểu Hà Minh Huệ (Bình Thuận) chỉ ra việc tham nhũng trong quản lý kinh tế khiến nhóm lợi ích thao túng trong hoạt động kinh tế, tài chính, ngân hàng với những vụ vi phạm pháp luật nghiêm trọng kéo dài như vụ Vinashin, Vinalines.

Ông Huệ dẫn chứng thêm những vụ việc như vụ cưỡng chế thu hồi đất ở Tiên Lãng (Hải Phòng), Văn Giang (Hưng Yên) không được chính quyền, các cơ quan chức năng xử lý kịp thời để dây dưa gây bức xúc dư luận, để lại ấn tượng về sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận cán bộ lãnh đạo từ cấp TƯ đến cấp xã, phường.

Đại biểu kêu gọi có gấp những giải pháp để yên dân vì “lòng dân có yên thì nước mới ổn”.

Đại biểu Đặng Thuần Phong (Bến Tre) “công kích” hiện tượng buông lỏng quản lý, kiểm tra, thanh tra hình thức. Địa chỉ đầu tiên đại biểu nhắm đến là Tổng công ty Đầu tư vốn SCIC.

Ông Phong đặt câu hỏi về năng lực quản lý “siêu công ty” này khi thực tế, việc quản trị bị buông lỏng, doanh nghiệp đã thao túng chuyển dần tài sản của công ty cổ phần ra công ty con, sản xuất cầm chừng, hiệu quả thấp và SCIC thoái hết vốn mới hoạt động đúng thực lực, gây thiệt hại cho Nhà nước và triệt tiêu động lực sản xuất của xã hội.

Cuối giờ làm việc buổi chiều, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh bấm nút xin phát biểu giải trình nội dung về số sai phạm tại Vinashin mà các đại biểu đã đề cập.

Ông Tranh cho biết, đơn vị được thanh tra toàn diện trong vòng 4 tháng (từ tháng7 đến tháng 11/ 2010). Hoạt động của tập đoàn trong 4 năm (2006-2009) đã được xem xét ở 3 nhóm vấn đề: thể chế hoạt động; tài chính của tập đoàn (huy động vốn, quản lý sử dụng vốn, hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty mẹ…); quản lý thực hiện các dự án xây dựng cơ bản, mua sắm tài sản và tàu biển.

Theo đó, TTCP xác định, số nợ tập đoàn phải trả đến 31/12/2009 là 86.745 tỷ. Tổng số lỗ là 4.985 tỷ đồng (lũy kế đến cuối 2009). Ngoài ra, các khoản tiềm ẩn gây lỗ khác là 8512 tỷ. Cộng 2 khoản, số lỗ có thể đến 13.000-14.000 tỷ đồng. Trong khoản lỗ tiềm ẩn, lỗ do chi phí sản xuất dở dang là 2.787 tỷ, các khoản thu nội bộ không xác định được là 4.668 tỷ và 1.035 tỷ là tiền trả lãi đặt cọc cho các chủ tàu, phạt vi phạm hợp đồng.

Cơ quan thanh tra kết luận, đến hết năm 2009, Vinashin không bảo toàn được vốn nhà nước, để thâm hụt 5.000 tỷ đồng vốn điều lệ.

P.Thảo