Cổ tự nghìn năm trước nguy cơ thành… gạch vụn

Tọa lạc trên khu đất rộng khoảng 1 ha giữa một làng quê trù phú, chùa Vĩnh Thái thấp thoáng ẩn hiện trong những bóng cây nhãn, sấu cổ thụ, toát lên một vẻ đẹp uy nghi cổ kính. Hàng chục cây sấu cao lớn tỏa bóng xanh mát bao bọc lấy chùa. Có nhiều cây dễ đến hai người ôm không xuể. Những khoảng đất không trồng cây lâu năm đều được nhà chùa tận dụng trồng kín các cây thuốc nam để cung cấp cho nhân dân quanh vùng chữa bệnh khi cần.

Giới thiệu với chúng tôi về khu Tam bảo chính điện của Chùa, sư trụ trì khẳng định: “Hàng loạt các tượng Phật đều được tạc bằng gỗ mít, lưu truyền lại từ thời nhà Lý, thời Hậu Lê… tôn chí (đặt) trên các ban ở trong khu Tam Bảo. Quả chuông của chùa được đúc từ thời nhà Lý, những hoa văn chạm khắc trên chuông vẫn còn. Trong thời kỳ Pháp thuộc, Mỹ càn, đã nhiều lần quả chuông được người dân địa phương chôn giấu xuống sông, ao trong làng để tránh sự nhòm ngó của kẻ thù. Nhiều chum vại, bát đĩa, lộc bình, bát hương từ nhiều thời để lại vẫn được nhà chùa lưu truyền trong kho”.

Quang cảnh thiên nhiên trong khuôn viên của chùa cũng vẫn giữ được nét cổ kính. Trụ trì Quyết vui miệng kể: “Vừa qua, các mặt hàng khan hiếm, đồ gỗ cũng vậy. Thấy nhà chùa có hơn chục cây sấu đường kính gần 2m, mấy tay buôn cứ đến gạ nhà chùa bán cho chúng chặt làm đồ. Bực mình, thầy cấm tiệt, khiến đám đó sợ không dám bén mảng đến gạ gẫm nữa”.

Cụ Đặng Thị Xuân (78 tuổi) nhà ở làng Ngọc Lịch kể: “Ngôi chùa này là niềm tự hào của cả xã, cả huyện chúng tôi. Mỗi dịp xuân về, chúng tôi tổ chức hội làng vui lắm. Người thân từ mọi miền nhớ ngày hội làng từ khắp nơi đổ về, chật cả đường làng. Làng này còn có nghề làm thuốc chữa bệnh, nhà nào cũng tổ chức sản xuất, trồng cây thuốc nam. Mùa này đang là mùa thu hoạch của thuốc nam, hoa cúc nở vàng cả một cánh đồng. Người dân hái thứ hoa quý ấy đem về phơi để làm thuốc xông mắt, bổ mắt… Những tam thất, thập sâm… (các loại cây lấy củ) cũng đang vào mùa thu hoạch nên được phơi dọc đường làng. Sân chùa rộng rãi là thế cũng được nhân dân mang thuốc đến phơi nhờ”. 

Để di tích không thành “đống gạch vụn”

Ông Nguyễn Chí Hướng, Phó Chủ tịch UBND xã Trưng Trắc nói: “Trên địa bàn xã có 6 thôn, mỗi thôn đều có 1 ngôi chùa nhỏ. Chùa Vĩnh Thái là chùa duy nhất được Nhà nước công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia. Năm 2004, thầy trụ trì của chùa ra thông báo về các vết nứt, các dấu hiệu xuống cấp của Khu Tam Bảo trong quần thể thắng cảnh của chùa. Xã đã xuống và lập biên bản hiện trạng. Sau đó, năm 2006, UBND Xã đã làm tờ trình, trình lên UBND huyện, rồi UBND huyện làm tờ trình lên Sở Văn hóa. Sau 3 năm chờ đợi, vừa rồi ngày 24/12/2008, UBND tỉnh Hưng Yên đã đồng ý cho tu bổ lại ngôi chùa”.

Đại đức Thích Minh Quyết cho biết, nhà chùa đang lên kế hoạch để từng bước tu bổ, tôn tạo lại di tích lịch sử như hiện trạng của nó. Từ các họa tiết hoa văn, kiến trúc… đều phải là thời kỳ nhà Lý. Tuy nhiên, trong những bước ban đầu, nhà chùa cũng còn gặp phải một số khó khăn. Trước mắt, cần phải cứu khu Tam Bảo trước khi nó thành một “đống gạch vụn”.

Đức Hải