Càng gần Tết càng lo… đói

Không có lấy một cái chợ tươm tất

“Dân bản đến ủy ban khi nào cũng thấy ủy ban đang họp, ai cũng thắc mắc chẳng biết họp hành gì mà lắm thế”, ông Hoàng Văn Lâm, Chủ tịch UBND xã Bản Thi, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn mở đầu câu chuyện với chúng tôi bằng một câu nói nửa đùa, nửa thật. “Thực tế có họp hành gì đâu, tại không có phòng mới chung nhau một hội trường để làm việc vậy”, ông Lâm nói tiếp.

Trụ sở của UBND xã xây từ những năm 1980, xuống cấp trầm trọng đến mức chỉ chờ ngày nó… sụp. “Thực ra cũng rất muốn có cái trụ sở đàng hoàng để làm việc, nhưng ở xã còn nhiều cái cần được đầu tư hơn nên chúng tôi không dám kêu”, ông Lâm trần tình.

“Chúng tôi nhiều lần đề nghị bà con không được họp chợ ở đây, nhưng mà không ở đây thì cũng chẳng biết ở đâu vì cả khu trung tâm không tìm ra được miếng đất nào rộng mà làm chợ nữa”, ông Lâm nói. Chị Nguyễn Thị Hải, có nhà ở khu chợ tạm này cũng trần tình: “Họp chợ dưới đường điện cao thế tui cũng sợ lắm, trời nắng thì được, chứ giông bão thì không dám họp”.

Xã vẫn còn nhiều… “không”

Nếu như không có những chuyến xe nối Bản Thi với các xã lân cận, có lẽ Bản Thi sẽ hoàn toàn biệt lập với thế giới bên ngoài. Đường vào xã phải qua nhiều đồi núi rất quanh co, hiểm trở. Bà Vũ Thị Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Bản Thi cho biết, năm 2005 xã từng được công nhận đạt chuẩn phổ cập trung học cơ sở, nhưng nguy cơ “rớt hạng” là trong tầm tay do số lượng học sinh bỏ học tương đối cao. “Chỉ tính năm nay đã có hơn 40 em bỏ học vì nhà xa, hoàn cảnh kinh tế khốn khó”, bà Hà cho hay.

Cả xã Bản Thi, chỉ có vài chục hộ dân sống ở thôn Hợp Tiến - thôn trung tâm của xã - còn có chút văn minh khi có đường điện chạy qua. Hầu hết các thôn còn lại, hễ trời tối là tù mù, ảm đạm đến thê lương. “Không có điện, không có nước sạch, lại thường xuyên hít bụi chì trong không khí cũng như nguồn nước suối ô nhiễm, dân bản khổ lắm”, ông Phùng Dùng Mình, trưởng thôn Khuổi Kẹn, xã Bản Thi nói với chúng tôi.

Sợ Tết phải ăn ngô độn rau

Cũng vì có quá “nhiều không” mà tỷ lệ hộ đói, hộ nghèo ở thôn năm nào cũng “tăng chứ không có giảm”. Theo ông Hoàng Văn Lâm, số hộ đói nghèo toàn xã 132/358 hộ, và đa phần ở các thôn xa xôi như Khuổi Kẹn, Phia Khao. “Nhiều hộ năm nào cũng xin trợ cấp cứu đói, xét mãi đến phát chán. Cũng vì đói, nghèo mà nạn lâm tặc, trộm quặng than, quặng chì trong xã đang trở thành vấn nạn đáng lo nơi đây”, ông Lâm cho hay.

Tết đang đến rất gần thì người Bản Thi thêm chồng chất nỗi lo. Người dân Bản Thi phần lớn đều là công nhân của Xí nghiệp chì kẽm Chợ Điền. Suy thoái kinh tế toàn cầu năm nay đang tác động rất lớn đến Bản Thi, bởi hàng trăm công nhân của xí nghiệp đã phải nghỉ việc hàng loạt.

“Trước đây, 1 tấn quặng chì đã qua tinh tuyển có giá 4.000-5.000 USD, nay chỉ chưa đầy 1.200 USD/tấn, càng làm càng lỗ nên xí nghiệp buộc phải cắt giảm số lượng công nhân”, ông Nguyễn Văn Phương, Phó giám đốc Xí nghiệp chì kẽm Chợ Điền cho hay.

Tạm biệt xã Bản Thi, tôi cứ nhớ mãi câu nói của ông Phùng Dùng Minh, trưởng thôn Khuổi Kẹn: “Tết chỉ hi vọng có được bữa cơm tàm tạm, mà thế này thì cứ phải ngô độn rau mất thôi. Tết đang rất gần mà lại rất xa, vì nhà nhà vẫn đang chạy ăn từng ngày”…

(*) Lời ông ông Hoàng Văn Lâm, Chủ tịch UBND xã Bản Thi, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn.

Sông Lam