4 lần dự thảo và quyết tâm của Bộ Công an đối phó với "ma men", quái xế...

Bộ Công an đang xây dựng, hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe. Đến nay, Nghị định đã trải qua 4 lần dự thảo và đề xuất nhiều sự thay đổi lớn.

Xử phạt tài xế có nồng độ cồn

Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt - Nghị định 100/2019/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/1/2020, đã trở thành "cú đấm" có sức nặng đối với những "ma men" khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

Mức phạt đối với vi phạm về nồng độ cồn tăng cao về tiền phạt, đi kèm với thời hạn tạm giữ giấy phép lái xe (GPLX) đã thay đổi ý thức, thói quen và thậm chí là văn hóa lái xe của nhiều tài xế.

Nghị định 100 quy định "nồng độ cồn tuyệt đối", tức chỉ cần có nồng độ cồn trong hơi thở hoặc máu mà điều khiển phương tiện tham gia giao thông là vi phạm.

Với xe máy, mức phạt tối thiểu là 2 triệu đồng và tối đa lên tới 8 triệu đồng, hình phạt bổ sung là tước GPLX 10-24 tháng. Với ô tô, mức phạt thấp nhất là 6 triệu đồng, tước GPLX 10 tháng và cao nhất là 40 triệu đồng, tước GPLX 24 tháng.

Thậm chí, người đi xe đạp cũng sẽ bị xử phạt từ 80.000 đồng đến 600.000 đồng nếu tham gia giao thông khi trong cơ thể có nồng độ cồn.

Trả lời báo chí tại một cuộc tọa đàm giữa năm 2024, đại diện Cục CSGT cho rằng những số liệu liên quan đến tai nạn giao thông mà nguyên nhân do sử dụng rượu bia là rất lớn. Không những trong lĩnh vực giao thông, rượu bia còn là nguyên nhân gây ra nhiều hành vi khác như giết người, cố ý gây thương tích...

Vị này khẳng định việc kiểm soát nồng độ cồn có ý nghĩa xã hội sâu sắc và đề xuất vẫn giữ phương án cấm tuyệt đối việc tài xế lái xe sau khi đã sử dụng rượu bia.

Cuối tháng 5, quy định "nồng độ cồn tuyệt đối" cũng đã được đưa ra thảo luận tại hội trường Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chuyển biến trong phòng ngừa, làm giảm tai nạn giao thông sau khi Nghị định 100 có hiệu lực, đặc biệt là quy định về nồng độ cồn.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc cấm nồng độ cồn khi lái xe trên thực tiễn đã phát huy kết quả tốt, ngày càng đi vào cuộc sống, được đông đảo người dân đồng tình thực hiện và đang từng bước hình thành văn hóa "đã uống rượu, bia thì không lái xe".

Những đề xuất về mức phạt nồng độ cồn

Đến dự thảo 3 Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về TTATGT đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm GPLX, Bộ Công an đã đưa một đề xuất bất ngờ về mức phạt nồng độ cồn tối thiểu.

Cụ thể, Bộ Công an đề xuất hạ thấp mức phạt tiền so với Nghị định số 100 đối với hành vi vi phạm về nồng độ cồn chưa vượt quá 50 miligam/100 mililit máu hoặc chưa vượt quá 0,25 miligam/lít khí thở (mức vi phạm tối thiểu), để phù hợp với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm.

Đối với người điều khiển ô tô và các loại xe tương tự ô tô, xe chở người 4 bánh có gắn động cơ, xe chở hàng 4 bánh có gắn động cơ điều khiển xe trên đường, Bộ Công an đề xuất mức phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng, thay vì mức phạt 6-8 triệu đồng hiện hành.

Đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy, Bộ Công an đề xuất phạt 400.000-600.000 đồng, thay vì phạt 2-3 triệu đồng như quy định hiện hành.

Theo Bộ Công an, việc giảm mức phạt vi phạm nồng độ cồn ở mức tối thiểu là "để phù hợp với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm" của tài xế.

Trước đề xuất trên, nhiều luồng ý kiến xuất hiện.

Phía ủng hộ cho rằng đề xuất là hợp lý, phù hợp với thực tiễn cuộc sống của người dân hiện nay. Một số đại biểu quốc hội chia sẻ việc giảm tiền phạt ở mức vi phạm tối thiểu mang tính nhân văn; phù hợp hơn với phong tục tập quán Việt Nam, đặc biệt là ở vùng núi; phù hợp với điều kiện khả năng kinh tế của đại đa số người dân lao động.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga - Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương - cũng đồng tình với đề xuất này bởi bà nhận định sau khoảng thời gian áp dụng mức phạt cao, đa số người dân đã hình thành một thói quen là đã tham gia giao thông là không sử dụng đồ uống có cồn.

Tuy nhiên, luồng ý kiến đối lập lại cho rằng việc giảm tiền phạt vi phạm nồng độ cồn ở mức tối thiểu sẽ tạo tâm lý "chểnh mảng", thiếu sự răn đe.

Nói về các ý kiến cho rằng cần giữ nguyên mức phạt về vi phạm nồng độ cồn, Đại tá Nguyễn Quang Nhật - Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra giải quyết tai nạn giao thông (Cục CSGT) - chỉ ra, dù đã xử phạt nặng, nhưng 6 tháng đầu năm 2024, vẫn còn trên 550.000 trường hợp vi phạm nồng độ cồn, trong đó hơn 90% là người điều khiển xe máy bị xử lý.

Đến đầu tháng 10, tại dự thảo 4, Bộ Công an đã bỏ đề xuất trên, giữ nguyên mức hình phạt đối với vi phạm nồng độ cồn như Nghị định 100 hiện hành.

Trừ điểm GPLX

Trong Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Bộ Công an đưa ra quy định mới về trừ điểm giấy phép lái xe. Theo quy định, điểm sẽ được gán cho bằng lái xe, và nếu trong một năm mất hết điểm, người đó sẽ phải thi lại GPLX. Mỗi người sẽ có 12 điểm/năm.

Quy định này được đánh giá tích cực, giúp nâng cao ý thức và kỹ năng của người tham gia giao thông, đồng thời là cần thiết để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đảm bảo trật tự, an toàn giao thông.

Tại dự thảo lần 4 của Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về TTATGT đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm GPLX, Bộ Công an đề xuất những lỗi sẽ bị trừ điểm bằng lái.

Trong đó, khi tài xế vi phạm nồng độ cồn ở mức cao nhất, toàn bộ điểm trong GPLX sẽ bị trừ. Hành vi không chấp hành yêu cầu kiểm tra về nồng độ cồn cũng sẽ bị trừ 12 điểm.

Ngoài ra, một số hành vi như: Đua xe trái phép, lạng lách, đánh võng, chạy quá tốc độ trên 35km/h; bấm còi, rú ga (nẹt pô) liên tục trong khu đông dân cư, khu vực cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, trừ các xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ theo quy định; buông cả hai tay khi lái xe; dùng chân lái xe; ngồi về một bên khi lái xe; nằm trên yên xe khi lái xe... cũng sẽ bị trừ toàn bộ điểm GPLX, theo dự thảo lần 4.

Ở mức vi phạm nồng độ cồn vượt quá 50 miligam đến 80 miligam/100 mililít máu, hoặc vượt quá 0,25 miligam đến 0,4 miligam/1 lít khí thở, Bộ Công an đề xuất trừ 10 điểm.

Các hành vi được đề xuất trừ 4 điểm gồm: Không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông; không chấp hành hiệu lệnh, hướng dẫn của người điều khiển giao thông hoặc người kiểm soát giao thông; lái xe đi vào đường cao tốc, trừ xe phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc; gây tai nạn giao thông không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, bỏ trốn, không đến trình báo với cơ quan có thẩm quyền, không tham gia cấp cứu người bị nạn...

Ngoài ra, có nhiều hành vi khác bị đề xuất trừ 2-3 điểm như: Chở theo từ 3 người trở lên trên xe; đi ngược chiều của đường một chiều; lái xe chạy quá tốc độ quy định gây tai nạn giao thông...

Đề xuất tịch thu phương tiện với một số hành vi

Trong quá trình tham mưu xây dựng, hoàn thiện dự thảo, đơn vị soạn thảo đang dự kiến điều chỉnh tăng mức xử phạt đối với một số nhóm hành vi vi phạm liên quan đến vi phạm quy tắc giao thông trên đường cao tốc và một số nhóm hành vi vi phạm là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn giao thông.

Cụ thể, đối với ô tô, hành vi lùi xe trên đường một chiều, đường có biển cấm đi ngược chiều hiện bị phạt 800.000 đến 1 triệu đồng; dự kiến mức phạt mới 9-11 triệu đồng.

Hành vi đi vào khu vực cấm, đường cấm phạt 2-3 triệu đồng dự kiến nâng lên 4-6 triệu đồng; hành vi dừng, đỗ, quay đầu xe gây ùn tắc giao thông, quay đầu xe trong hầm đường bộ, vượt không đúng quy định dự kiến nâng mức phạt từ 2-3 triệu đồng lên 8-12 triệu đồng.

Hành vi vận chuyển hàng trên xe không chằng buộc chắc chắn gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông có mức phạt cũ 600.000-800.000 đồng, dự kiến tăng thành 18-22 triệu đồng; hành vi chở hàng vượt quá chiều cao có mức phạt cũ 2-3 triệu đồng sẽ dự kiến tăng lên 8-12 triệu đồng.

Hành vi mua bán biển số trái quy định hiện bị phạt 10-12 triệu đồng, dự kiến sẽ tăng lên 48-52 triệu đồng.

Hành vi điều khiển ô tô không gắn đủ biển số, che dán biển số, gắn biển số giả; rải đinh, vật sắc nhọn dự kiến tăng từ 4-6 triệu đồng lên 48-52 triệu đồng.

Hành vi vượt đèn đỏ dự kiến sẽ bị phạt 9-11 triệu đồng, thay mức phạt 4-6 triệu đồng hiện hành.

Hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện có mức phạt cũ từ 4 đến 6 triệu đồng và dự kiến sẽ tăng lên 28 đến 30 triệu đồng.

Đối với xe máy, theo đề xuất mới, hành vi vượt đèn đỏ sẽ bị phạt 4-6 triệu đồng, còn hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện sẽ bị phạt 8-10 triệu đồng.

Riêng với các hành vi: Buông cả hai tay khi lái xe; dùng chân lái xe; ngồi về một bên khi lái xe; nằm trên yên xe lái xe; thay người điều khiển khi xe đang chạy; quay người về phía sau để lái xe, hoặc bịt mắt lái xe; lái xe lạng lách hoặc đánh võng trên đường bộ trong, ngoài đô thị; lái xe chạy bằng một bánh đối với xe hai bánh, chạy bằng hai bánh đối với xe ba bánh; lái xe thành nhóm từ 2 xe trở lên chạy quá tốc độ quy định, Bộ Công an đề xuất sẽ tịch thu phương tiện nếu tái phạm hoặc vi phạm nhiều lần.