Vĩnh biệt họa sĩ Vũ Giáng Hương: Một nhân cách đáng kính

Những danh hiệu cao quý trên đã thực sự ghi nhận những đóng góp của bà trong sự nghiệp đào tạo và sáng tạo nghệ thuật. Nói rộng ra, bà là một nhà lãnh đạo quản lý hội đủ uy tín của giới văn học nghệ thuật Việt Nam.

Về nghệ thuật của bà đã có nhiều người viết trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt trong tuyển tập hội họa Vũ Giáng Hương xuất bản năm 2006.

Lúc này, khi bà vừa tạ thế, tôi chỉ muốn nói về bà - là một nhân cách đáng kính, khắc nhớ trong lòng các thế hệ sinh viên, hội viên và đồng nghiệp. Thương tiếc hương hồn Phó Giáo sư, họa sĩ Vũ Giáng Hương tôi xin được viết đôi kỷ niệm về bà như một nén nhang thơm gửi tới bà.

Nữ hoạ sĩ Vũ Giáng Hương tại Đại hội Hội Mỹ thuật lần thứ bảy

Được trực tiếp học tập các họa sĩ bậc thầy: Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn, Trần Đình Thọ, Nguyễn Sỹ Ngọc, Nguyễn Tiến Chung… Tốt nghiệp khóa I năm 1957-1962 của trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam, nay là trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, một nữ sinh viên duy nhất của khóa I chăm chỉ học tập, không bỏ một chuyến đi thực tập thực tế của toàn khóa. Còn nhiệt tình tham gia văn nghệ. Tôi còn nhớ những tiết mục đáng nhớ của bà.

Tốt nghiệp khóa I, được giữ lại trường làm công tác giảng dạy, một công việc khó khăn vất vả và có phần nguy hiểm, phải đưa một lớp học sinh sơ trung 7 năm đang ở tuổi mới lớn đi thực tập tại tuyến lửa Hàm Rồng – Thanh Hóa. Cô và trò có nhiều kỷ niệm khó quên trong chuyến đi đó.

Năm 1971, bà được vào Trường Sơn phục vụ đoàn 559, với cảm xúc một người trong cuộc, các tác phẩm Tổ thông tin Trường Sơn, Một chặng đường Trường Sơn, Bếp lửa Trường Sơn, Ven núi Trường Sơn, Dốc núi Trường Sơn, Cô gái Trường Sơn đã đi vào lòng người, đi vào lịch sử mỹ thuật hiện đại Việt Nam.

Tôi có may mắn là đồng nghiệp của bà tại trường Đại học Mỹ thuật, là một người giảng dạy và nghiên cứu phê bình mỹ thuật, được bà mời tham gia một đề tài nghiên cứu phụ nữ cấp Bộ, tôi càng hiểu bà hơn, luôn luôn tôn trọng đồng nghiệp, chắc không phải riêng tôi.

Đến Đại hội III Hội Mỹ thuật Việt Nam bà được tín nhiệm bầu làm Phó Tổng Thư ký, chuyển lên công tác trên Hội. Bộ Văn hóa có về trường lấy ý kiến thăm dò bầu người thay bà, tôi có nói: chúng tôi cần một Phó Hiệu trưởng như bà Vũ Giáng Hương, dám chịu trách nhiệm trước công việc được giao, không né tránh, được thầy trò chúng tôi tín nhiệm, hơi khó đấy?!

Bà lên Hội công tác, tôi cũng tham gia công tác Hội, nên thường xuyên cộng tác với bà, một tác phong thường trao đổi và lắng nghe các cộng sự rồi cương quyết hành động, dám chịu trách nhiệm trước công việc mình làm. Đặc biệt là trong quan điểm nghệ thuật có chính kiến riêng bảo vệ cái đúng và phê phán cái sai một cách trọng thực thẳng thắn, điều mà không phải nhà lãnh đạo quản lý nào cũng làm được. Một mặt thẳng thắn đóng góp trực tiếp với các đồng chí lãnh đạo cấp cao, mặt khác kiên quyết bảo vệ đường lối văn hóa văn nghệ của Đảng của một nữ Tổng thư ký Hội Mỹ thuật Việt Nam, của một nữ Chủ tịch Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam thật đáng trân trọng.

Tôi còn được bà tín nhiệm nhờ viết lời giới thiệu và nói lời khai mạc cho ba triển lãm cá nhân. Điều đáng nói là một nhà lãnh đạo quản lý nữ bà vẫn dành thời gian cho sáng tác. Các tác phẩm công bố trong các triển lãm cá nhân, nhất là trong tuyển tập hội họa, ký họa Vũ Giáng Hương đã được giới mỹ thuật, các nhà lãnh đạo, quản lý văn hóa văn nghệ đánh giá cao.

Tôi xin trích một câu nói của Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết trong sổ vàng của triển lãm ngày 8 tháng 11 năm 1993: “Cuộc triển lãm nội dung phong phú và đẹp quá”. Đó cũng là tiếng nói chung của mọi người về nghệ thuật Vũ Giáng Hương. Mãi đến năm 2010 tuy đã bước sang tuổi xưa nay hiếm nhiều năm, gặp tôi bà đã thông báo đã được nghỉ nên có thời gian cho sáng tác nhiều hơn, tôi sẽ làm một triển lãm cá nhân nữa, và lại nhờ anh viết lời giới thiệu nhé.

Theo Lê Quốc Bảo

Nhân dân điện tử