Từ vụ việc Minh Béo: Cần “cẩm nang luật” khi ra nước ngoài?

Luật sư Nguyễn Thành Công (GĐ Công ty Đông Phương Luật, Đoàn Luật sư TP.HCM) là trọng tài viên Trung tâm trọng tài thương mại quốc tế Thái Bình Dương (PIAC) đã trao đổi với Thể thao & Văn hóa về các tình huống kiểu nhập gia tùy tục theo luật.

“Quy định của luật pháp Mỹ có phân biệt chế tài đối giữa người dân sở tại với người không có quốc tịch Mỹ nên trường hợp của Minh Béo thì chế tài nặng hơn hẳn so với nghệ sĩ Mỹ” - luật sư Nguyễn Thành Công bắt đầu câu chuyện.

Theo ông, “điều này hiển nhiên đúng bởi mỗi quốc gia có quyền quy định nghiêm ngặt sự xâm phạm của công dân nước khác ảnh hưởng đến cư dân bản địa. Bởi chế tài pháp luật ngoài tính trừng trị còn chứa đựng ý nghĩa giáo dục và răn đe. Vì vậy, trong bối cảnh toàn cầu hóa việc dịch chuyển về địa lý của con người là đơn giản nhưng cần phải trang bị cho mình đủ lượng kiến thức để có thể hòa nhập vào cuộc sống của quốc gia mình đến. Không chủ quan, dễ dãi theo kiểu xuê xoa, du di để đến khi hối tiếc cũng không kịp”.

Như anh vừa nói, có những rắc rối, vi phạm là do chủ quan theo thói quen, hoặc khác biệt về tình huống nên khó nắm bắt?

Tôi không đủ kiến thức để trả lời ở phạm vi toàn thế giới. Tuy nhiên ở một số nước mà tôi có nghiên cứu thì các nguyên tắc chung luật pháp là không khác nhau nhiều. Đặc biệt là ở các ngành luật gắn liền với đời sống xã hội, sinh hoạt hàng ngày của người dân thì tinh thần chính của pháp luật không quá khác biệt nhau.

Tuy nhiên ở những tình huống cụ thể, các quy định về hành vi xử sự của đời sống sinh hoạt hàng ngày lại rất khác nhau, thậm chí khác đến mức bất ngờ bởi ở nước mà người đó có quốc tịch, sinh sống thường xuyên lại không quy định. Vì vậy gây ra sự khó khăn nắm bắt và tất nhiên kéo theo hệ lụy rắc rối nếu ta hành xử theo cách của nước mình đang sống khi đến một nước khác”,

Chúng ta thường chủ quan và không xem trọng việc phải tuân thủ pháp luật trong các hành vi hàng ngày hoặc quên đi các nguyên tắc pháp luật cơ bản đang điều chỉnh hành vi và mặc định xử sự ấy như đang ở… nhà, hậu họa thật khôn lường.

Khá nhiều lần báo chí đã thông tin vụ người Việt/gốc Việt bị cảnh sát giao thông Mỹ bắn chết chỉ vì khi vi phạm giao thông đã lập tức mở cửa xe và cho tay vào túi rút giấy tờ.

Đây là thói quen và cả do pháp luật Việt Nam quy định nhưng đương sự lại đang ở Mỹ nên hành vi ấy được xem là sử dụng công cụ, phương tiện để chống đối nhà chức trách và cảnh sát có quyền nổ súng tiêu diệt.

Vậy thì hành trang cho người đi nhiều, đặc biệt giới nghệ sĩ và người của công chúng, thường dễ gặp người lạ, họ cần phải làm gì ở khía cạnh luật để thêm sự bảo vệ cho mình?

Đến một nơi xa lạ hay có khi chỉ là khác với nơi mình có quốc tịch, thường xuyên sinh sống thì cần tìm hiểu và trang bị cho mình các kiến thức về văn hóa và luật pháp. Sự vi phạm về văn hóa là rất tệ hại trong đánh giá của người bản xứ nhưng ít nhiều chưa gây ra hậu quả liên quan đến sự an toàn thân thể hay bị pháp luật trừng phạt.

Tuy nhiên, vi phạm pháp luật lại là vấn đề lớn, ảnh hưởng đến sự an nguy của bản thân với các chế tài về vật chất lẫn tinh thần, cụ thể là tốn tiền bạc và bị buộc lao động, bị tước quyền tự do, tù tội.

Vì pháp luật điều chỉnh hành vi xử sự của con người trong xã hội nên mỗi xã hội có góc nhìn và quan điểm khác nhau, cho nên, phải trang bị cho mình tối thiểu về kiến thức pháp luật cơ bản. Điều này có thể thực hiện qua sự truyền đạt kinh nghiệm của người thân, bạn bè là người sinh sống hoặc hiểu biết về vùng đất ấy và có kiến thức. Cũng có thể tham vấn sự hướng dẫn của luật sư nước sở tại.

Ngày nay, với lượng kiến thức khổng lồ mà Internet chuyên chở, ta cũng có thể tham khảo trong nguồn tài nguyên này. Nếu không bị rào cản ngôn ngữ thì có thể đọc trực tiếp bằng tiếng của nước mình sắp hoặc đang đến để tích lũy.

Ngoài ra, tại một số nước còn có cả các tờ rơi phát miễn phí cho khách du lịch bằng nhiều ngôn ngữ để hướng dẫn các kiến thức về văn hóa và pháp luật cơ bản trong hành xử hàng ngày.

Như vậy, chỉ cần chú ý và có ý tưởng về sự chuẩn bị này thì ta sẽ có cách để dung nạp các kiến thức pháp luật căn bản nhưng lại giúp ích cho bản thân khỏi vướng các rắc rối ngớ ngẩn, không đáng có.

Một cẩm nang luật thường thức cho người hay đi du lịch, công tác, theo anh hội/ liên đoàn luật sư có nên nghĩ đến việc biên soạn trong tương lai?

Đây là điều rất cần thiết mà Liên đoàn Luật sư Việt Nam cần lưu ý để biên soạn; hoặc các chuyên gia, luật sư Việt Nam có kiến thức pháp luật chuyên sâu ở các quốc gia trên thế giới biên soạn. Không thể làm một lúc nhưng nếu tích lũy dần dần thì sẽ tạo được hệ thống các tài liệu quý.

Ngoài ra, với các công ty du lịch cần liên hệ với các cá nhân, tổ chức có khả năng hệ thống kiến thức pháp luật cơ bản này đối với các quốc gia thường đưa khách du lịch Việt Nam đến để họ phổ biến.

Trân trọng cảm ơn luật sư!

Theo Văn Bảy (thực hiện)

Thể thao & Văn hóa