Truyền nhân "Miêu tẩy diện" và biệt danh Hùm xám Tây Nguyên

"Mèo rửa mặt" là… đối thủ khiếp sợ

Họ Lý ở phường Đập Đá (thị xã An Nhơn, Bình Định) là chủ nhân của bài quyền "Miêu tẩy diện" (còn gọi là "Mèo rửa mặt"). Môn phái Lý gia của đại lão võ sư họ Lý uy danh khắp vùng, bởi hai thế mạnh là roi và quyền; đặc biệt là tuyệt kỹ công phu "võ mèo" mà khi nhắc tới, giới võ thuật phải nể phục.

Họ Lý ở phường Đập Đá (thị xã An Nhơn, Bình Định) là chủ nhân của bài quyền "Miêu tẩy diện". Môn phái Lý gia của đại lão võ sư họ Lý uy danh khắp vùng, bởi hai thế mạnh là roi và quyền; đặc biệt là tuyệt kỹ công phu "võ mèo" mà khi nhắc tới, giới võ thuật phải nể phục.

Đại võ sư Lý Xuân Hỷ là truyền nhân đời thứ 5 của họ Lý, kể rằng bài quyền "Mèo rửa mặt" gia truyền được cụ tổ Lý gia sáng tạo. Bài quyền này chỉ hơn 20 động tác, dựa vào các đặc tính của loài mèo rất nhanh nhẹn, biến hóa khôn lường, di chuyển không nghe tiếng động nhưng khi tấn công lại tiềm tàng ẩn họa khôn lường cho đối phương.

"Miêu tẩy diện" sử dụng bộ tay là chủ yếu, khi ra đòn cực nhanh, mạnh và dứt khoát. Khi ra đòn đều nhằm trúng vào các huyệt tử của đối phương. Sự di chuyển nhẹ nhàng, ảo diệu như mèo, khiến đối phương khó có cơ hội phòng thủ và phản đòn.

"Hãy nhìn cái cách con mèo, con hổ khi săn mồi. Nhiều con vật to lớn, khỏe hơn nhưng vẫn trở thành con mồi của chúng. Đó là dựa vào thế tấn công, sự nhanh nhẹn, ra những đòn hiểm để kết liễu con mồi", võ sư Lý Xuân Hỷ nói.

Theo võ sư Lý Xuân Hỷ, tập "Miêu tẩy diện" không khó, chỉ vài ngày là thuộc, nhưng luyện đạt đến mức uyển chuyển, nhẹ nhàng như mèo, ra chiêu không nghe tiếng động thì những bậc cao thủ cũng phải tu luyện nhiều năm.

Võ sư Lý Xuân Hỷ học võ từ năm 8 tuổi. Đến năm 12 tuổi, ông đã bắt đầu lĩnh hội "Miêu tẩy diện". Đến 18 tuổi, ông mới tinh thông quyền cước, các đòn thế roi và quyền của võ cổ truyền Bình Định.

Ở tuổi 29, Lý Xuân Hỷ đã vang danh "trăm trận trăm thắng", vô địch giải võ cổ truyền 4 tỉnh: Đắk Lắk, Kon Tum, Pleiku (nay là TP Pleiku - Gia Lai), Phú Bổn (nay là huyện Ayun Pa - Gia Lai) và được mệnh danh là Hùm xám Tây Nguyên.

Năm 1969, người dân Pleiku (Gia Lai) và binh sĩ đóng trên địa bàn "mãn nhãn" với màn so tài giữa ông và võ sư Đệ tứ đẳng huyền đai Taekwondo tên Long (thuộc Quân đoàn 2).

Bước vào trận, Tứ đẳng huyền đai liên tục tung ra những đòn đá như trời giáng, còn Hùm xám lại điềm tĩnh, nhẹ nhàng, uyển chuyển dùng các chiêu thức trong "Miêu tẩy diện" để hóa giải đòn hiểm của đối phương.

Suốt hiệp đấu đầu, Lý Xuân Hỷ chỉ uyển chuyển né đòn, còn võ sư Long cười khinh bạc với ý nghĩ: "Cái gọi là Hùm xám Tây Nguyên, hay tuyệt chiêu bí truyền của dòng họ Lý chỉ vậy thôi sao?".

Bước sang hiệp hai, khi võ sư Long vẫn mải mê tấn công với ý định kết thúc trận đấu, Hùm xám Tây Nguyên lúc này mới ra tuyệt chiêu "Mèo rửa mặt". Nhanh như mèo vồ chuột, ông lách người áp sát đối phương rồi tung 2 chỏ vào chấn thủy khiến võ sư Long máu miệng tuôn trào, hàm răng cũng mất đi vài chiếc, một bên chân mày rách toạc.

Đưa võ mèo ra thế giới

Làng võ ở Bình Định những năm 60 của thế kỷ trước cho đến ngày nay, nhắc đến võ sư Lý Xuân Hỷ ai cũng nể phục cả tài và đức. Ở tuổi bát thập, võ sư Hỷ tuy đi lại khó khăn vì bệnh đau thần kinh tọa nhưng khi trò chuyện về võ thuật, mắt ông ánh lên như thời trai trẻ "ngang dọc thiên hạ".

Năm 1990, Lý Xuân Hỷ là thành viên đoàn võ thuật Bình Định tham gia giao lưu tại liên hoan Festival Võ thuật cổ truyền quốc tế tổ chức tại Liên Xô (nay là nước Nga). Tại đây, Lý Xuân Hỷ đấu với võ sĩ người Ba Lan to cao hơn.

Trận đấu khiến khán giả chú ý bởi sự chênh lệch về dáng vóc. Ai cũng tò mò không biết đại diện của Việt Nam có "ngón đòn" gì mà cả gan đấu với người cao hơn mình một cái đầu và nặng hơn cả chục cân.

Trận đầu bắt đầu, võ sư Việt Nam vẫn điềm tĩnh, tự tin. Điều này khiến võ sư Ba Lan "nóng mặt", xông tới tung liên hoàn cước về phía đại diện Việt Nam. Chẳng nhằm nhò gì, võ sư Việt Nam né cú đá, xoay người quét trụ khiến đối thủ ngã nhào xuống sàn.

Võ Ba Lan bật dậy, dùng hết sức lực tung ra những đòn chí mạng. Đoạn này, võ sư Việt Nam lại ra tuyệt chiêu "Miêu tẩy diện" với cú chỏ sở trường nhanh như chớp khiến võ sư Ba Lan ngã xuống sàn trong sự ngỡ ngàng của khán giả.

17 năm sau, vùng đất An Nhơn (Bình Định) vốn bình yên bỗng xôn xao bởi sự xuất hiện của một võ sư người Ý. Người này đến Bình Định và nhờ các ngành chức năng dẫn đến tìm võ sư Lý Xuân Hỷ để giao đấu.

Lúc đó, võ sư Lý Xuân Hỷ đã 67 tuổi, cân nặng khoảng 60kg, còn vị võ sư nước ngoài chỉ 42 tuổi, cân nặng gần gấp đôi. Khi đó, ai cũng lo ngại nên khuyên võ sư Hỷ chối nhưng ông lắc đầu bảo: "Thể diện quốc gia, thể diện dòng họ đâu thể đùa. Tôi không dễ gì mà thua".

Trước trận đấu, võ sư Hỷ cũng giao kèo dù thắng dù thua thì cuộc đấu cũng chỉ diễn ra trong 30 phút, kể cả thời gian trao đổi võ học và võ sư người Ý đồng ý. Tuy nhiên, chỉ phút thứ 3 trận đấu, một lần nữa, tuyệt chiêu "Mèo rửa mặt" hạ gục đối phương khiến vị võ sư nước ngoài tâm phục khẩu phục.

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn An Pha, kỹ thuật võ quyền của đại võ sư Lý Xuân Hỷ là áp sát đối phương ra các đòn đánh chỏ mà võ sư đã rút ra từ các thế võ của các bài quyền: "Miêu tẩy diện" và "Kim ngưu". Các đòn, thế đánh chỏ của võ sư Hỷ có bắt chỏ - đánh chỏ; bạt chỏ - đánh chỏ; cản chỏ - đánh chỏ.

Lan tỏa tinh hoa võ cổ truyền

Dù nổi danh trong giới võ thuật nhưng đại võ sư Lý Xuân Hỷ trong mắt của các võ sinh là người thầy khiêm nhường, sống giản dị. Trong căn nhà nhỏ, kho báu của ông chính là những tấm bằng khen, huy chương của một thời oanh liệt.

Tuy nhiên, đến cuối đời, câu chuyện truyền nhân là điều mà võ sư Lý Xuân Hỷ vẫn luôn trăn trở. Bởi "Miêu tẩy diện" là một tuyệt kỹ công phu kỳ diệu, những chiêu thức hết sức đơn giản nhưng để lĩnh ngộ được, người học cần có đặc biệt tố chất.

Võ sư Lý Xuân Vân (57 tuổi, con trai võ sư Hỷ), hiện tại đang tiếp quản võ đường Lý gia, cho hay: "Anh em tôi nhiều, học trò cũng đông nhưng chỉ một vài người lĩnh ngộ, song chưa ai sánh bằng cha tôi cả, đặc biệt là bài "Miêu tẩy diện", có lẽ chưa ai sánh được với cha".

Theo võ sư Vân, ngày nay, các bậc phụ huynh quan niệm cho con học võ để khỏe mạnh, có năng lực tự vệ là chính nên học trò đến võ đường chỉ học đối kháng, còn học quyền thuật rất hiếm người theo. Vậy nên, ngoài dạy học đối kháng, cứ chủ nhật hàng tuần, ông dành 2 giờ đồng hồ khuyến khích các em đến học quyền.

"Trước đây, do quan niệm hẹp hòi nên các bài võ của dòng tộc chỉ được truyền dạy cho con cháu. Nếu cứ làm mãi như thế thì không phát huy được tinh hoa môn phái và rất dễ thất truyền. Bây giờ thời cuộc đã khác rồi, hiện võ đường của gia đình tôi đang truyền dạy võ cho tất cả võ sinh đến học, kể cả độc chiêu "Miêu tẩy diện" gia truyền của dòng họ Lý", võ sư Lý Xuân Vân bộc bạch.