Tại sao nhiều đạo diễn người nước ngoài đoạt Oscar?

Nhiều khả năng, năm nay, tượng vàng dành cho Đạo diễn xuất sắc nhất sẽ lại tiếp tục thuộc về một nhân vật không phải người Mỹ.

Trong lịch sử giải Oscar 20 năm trở lại đây, hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất đã vinh danh tới 11 cái tên không phải đạo diễn người Mỹ. Điều này đã trở thành chủ đề thu hút tranh luận của giới làm phim Mỹ mỗi khi lễ trao giải Oscar cận kề.

Có thể nhận thấy tầm nhìn, mục tiêu và chiến lược của thị trường làm phim Hollywood đằng sau hiện tượng này. Hollywood đang ngày càng tập trung nhiều hơn vào thị trường phim thế giới, ưu tiên thực hiện những bộ phim bom tấn thành công ở nhiều thị trường phim nước ngoài, thay vì chỉ tập trung vào thị trường phim nội địa.

Năm nay, hai cái tên đạo diễn đang được đặt nhiều kỳ vọng, đó là đạo diễn người Mexico - Alfonso Cuaron với phim “Gravity” và đạo diễn người Anh - Steve McQueen với phim “12 Years a Slave”.

Nếu một trong hai cái tên này giành được giải như dự đoán thì 4 năm liên tiếp, tượng vàng ở hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất đều sẽ thuộc về những vị đạo diễn không phải người Mỹ.

Năm 2011, đạo diễn người Anh Tom Hooper đã giành được tượng vàng với phim “The King’s Speech”. Năm 2012, đạo diễn người Pháp Michel Hazanavicius thắng giải với phim “The Artist”. Đến năm 2013, đạo diễn người Đài Loan - Lý An lại giành vinh quang với “Life of Pi”.

Thành công của những đạo diễn người nước ngoài ở Hollywood thực tế không phải chuyện gì mới. Ngay từ thập niên 1920, những đạo diễn người nước ngoài đầu tiên đã tìm tới với “miền đất hứa” Hollywood.

Ông Jonathan Kuntz - một nhà nghiên cứu lịch sử điện ảnh đã trả lời phỏng vấn của AFP rằng: “Lịch sử điện ảnh Mỹ có sự tham gia đóng góp của nhiều đạo diễn Anh. Alfred Hitchcock chỉ là một ví dụ trong vô số những ví dụ. Điện ảnh Anh - Mỹ luôn có sự trao đổi, giao thoa diễn ra mạnh mẽ. Nhiều biến động xảy ra trên thế giới càng khiến nhiều đạo diễn người nước ngoài tìm đến Mỹ. Chẳng hạn như thời kỳ thống trị của Đức Quốc xã, nhiều nhà làm phim Châu Âu cũng đã tìm tới Mỹ”.

Tuy vậy, lý do khiến đạo diễn người nước ngoài ngày càng “dễ sống” ở Hollywood không chỉ dừng lại ở cách giải thích thuần túy về chính trị như vậy. Làn sóng đạo diễn người nước ngoài đổ về Hollywood diễn ra mạnh mẽ nhất kể từ khi thế giới bước sang thế kỷ 21. Lúc này, mô hình kinh tế trong lĩnh vực sản xuất phim ở Hollywood bắt đầu thay đổi, kéo theo nhiều biến động.

Nếu 50 năm trước, 70% thu nhập của giới làm phim Hollywood đến từ các phòng vé trong nước thì ở thế kỷ 21, 80% thu nhập lại đến từ các thị trường phim nước ngoài. Lúc này, thị trường phim trong nước của Mỹ tuy không hề sụt giảm nhưng vẫn trở nên nhỏ bé trước sự lớn mạnh không ngừng của nhiều thị trường phim khác trên thế giới.

Vì vậy, một phần lý do giải thích cho sự thành danh của các đạo diễn người nước ngoài tại Mỹ chính là mục tiêu thu hút người xem ở các nước khác. Lúc này, Hollywood đang nhắm tới một cái đích xa hơn và lớn hơn, đó là chiếm thị phần ở các thị trường phim ngoại địa.

Rõ ràng, một bộ phim Mỹ có đạo diễn, diễn viên tham gia là người đến từ Anh, Pháp, Trung Quốc… sẽ hấp dẫn người dân ở các nước đó hơn một bộ phim chỉ toàn chất Mỹ và người Mỹ. Đây có thể nói là một chiến lược quảng bá mang tính toàn cầu mà Hollywood đã vạch ra.

Tuy vậy, dù các đạo diễn người nước ngoài được chào đón tại Hollywood, họ không được phép mang quá nhiều chất dân tộc vốn có của mình lên màn ảnh.

Đạo diễn Mỹ vốn biết người Mỹ thích xem gì, nhưng một đạo diễn người nước ngoài đến Mỹ lập nghiệp cần phải biết người yêu điện ảnh thế giới thích xem gì. Sự nhạy bén, tài năng của họ cần phải đủ sức hấp dẫn một lượng khán giả khổng lồ, như thế mới đủ đảm bảo để họ có thể tồn tại ở Hollywood.

Cuối cùng, mẫu số chung, điều kiện chung đối với tất cả các đạo diễn muốn thành danh ở Hollywood trong bất cứ thời đại nào, chính là mức độ thành công về doanh thu. Đây là điều kiện cuối cùng nhưng là điều kiện quan trọng nhất - Hãy luôn chú ý tới lợi nhuận thu về.

Mục tiêu cuối cùng của mọi nhà sản xuất, mọi hãng phim, chính là đưa về những cá nhân xuất sắc có khả năng mở rộng thị trường, gia tăng doanh số. Nếu đạo diễn người nước ngoài làm phim “không ra tiền” thì dù họ là người tài năng đến mấy, làm ra những bộ phim nghệ thuật xuất sắc đến mấy, họ vẫn sẽ bị thất thế ở kinh đô điện ảnh hoa lệ.

Bích Ngọc
Theo AFP