Sự bế tắc và hoang mang của nghệ sĩ dính bê bối tại Trung Quốc

Năm 2021, làng giải trí Trung Quốc chứng kiến sự tuột dốc của những cái tên nổi tiếng như "én nhỏ" Triệu Vy, "nữ thần thanh xuân" Trịnh Sảng, ngôi sao thần tượng có lượng fan đông đảo Ngô Diệc Phàm hay "hoàng tử piano" Trung Quốc - Lý Vân Địch…

Họ đều là những "nạn nhân" trong công cuộc thanh lọc làng giải trí của giới chức Trung Quốc, loại bỏ những nhân vật dính bê bối đời tư, vi phạm pháp luật hoặc có ảnh hưởng xấu tới xã hội.

Triệu Vy biến mất khỏi showbiz từ tháng 8/2021 sau khi học trò cưng của cô Trương Triết Hạn dính bê bối thiếu hiểu biết chính trị, bị cấm sóng trên các phương tiện truyền thông. "Én nhỏ" bất ngờ bị gạch tên khỏi một loạt dự án làm nên tên tuổi như Hoàn châu cách cách, Tân dòng sông ly biệt, Họa bì… mà không nhận được một lời giải thích chính thức từ các cơ quan quản lý văn hóa, nghệ thuật Trung Quốc. 

Cô cũng bị gạch tên khỏi danh sách Tứ đại hoa đán và bị thu hồi một số giải thưởng. Hiện tại, Triệu Vy ở đâu, làm gì và thế nào vẫn là một ẩn số với người hâm mộ. Trên trang cá nhân, thỉnh thoảng, nữ diễn viên có tương tác với đồng nghiệp nhưng không lên tiếng bình luận hay chia sẻ bất kỳ thông tin gì sau cuộc phong sát "ngầm". 

Về phần Ngô Diệc Phàm, nam diễn viên kiêm ca sĩ thần tượng vẫn đang bị giam giữ để điều tra hành vi cưỡng dâm, xâm hại tình dục các cô gái trẻ. Hình phạt dành cho anh có thể lên tới 17 năm tù và sự nghiệp trong làng giải trí chính thức sụp đổ. Anh cũng đối mặt với nhiều vụ kiện tụng lớn nhỏ lên tới hàng trăm triệu USD từ các nhãn hàng bị ảnh hưởng bởi scandal của anh. 

"Nữ thần thành xuân" Trịnh Sảng cũng mất đi vị thế tiểu hoa đán của làng giải trí Hoa ngữ sau bê bối bỏ rơi con sơ sinh và trốn thuế. Nữ diễn viên hiện ở Mỹ và không còn đường trở lại showbiz vì có tên trong danh sách những nghệ sĩ ô danh bị cấm sóng tại Trung Quốc. 

Lý Vân Địch cũng chịu cảnh tương tự dù anh từng được coi là hình mẫu lý tưởng của nghệ sĩ trẻ Trung Quốc. Scandal mua dâm đã khiến sự nghiệp của "hoàng tử piano" sụp đổ trong một đêm, anh mất đi danh tiếng và sự nghiệp nghệ thuật coi như chấm dứt. 

Đặng Luân, ngôi sao thế hệ mới của Trung Quốc, cũng đánh mất sự nghiệp 10 năm vất vả gây dựng, ở tuổi 30 sau khi bị phát hiện trốn thuế và phải nộp phạt. Theo Sina, Đặng Luân trốn thuế, số tiền trốn thuế cộng thêm tiền phạt, tổng cộng Đặng Luân phải nộp phạt 106 triệu NDT (hơn 380 tỷ đồng). 

Ngay sau đó, một loạt hành động "phong sát" bắt đầu được triển khai với nam nghệ sĩ. Các nền tảng mạng nổi tiếng của Trung Quốc đã gạch tên Đặng Luân khỏi nhiều bộ phim như Hương mật tựa khói sương, Bởi vì được gặp em, Nghìn lẻ một đêm, Âm dương sư: Tình nhã tập...

Ngoài ra, tài khoản mạng xã hội Weibo, Chaohua, Douyin của Đặng Luân, cùng với tài khoản Weibo văn phòng làm việc của anh đều bị xóa. Nhiều thương hiệu tuyên bố chấm dứt hợp đồng với anh. Số tiền đền bù thiệt hại cho các đối tác của Đặng Luân ước tính lên tới 47 triệu USD. Sự nghiệp của Đặng Luân được nhận định chấm dứt ở tuổi 30 bất kể anh đã nhanh chóng nộp phạt và đưa ra lời xin lỗi chính thức. 

Vụ việc của Đặng Luân tiếp tục tạo nên một cơn lốc thay đổi trong showbiz Hoa ngữ. Theo China Times, trong vòng một tháng qua, nhiều công ty, văn phòng đại diện của các nghệ sĩ Hoa ngữ bất ngờ đóng cửa. Trong nửa cuối tháng 3, tổng cộng 20 công ty điện ảnh truyền hình và văn hóa do nghệ sĩ đứng tên tuyên bố giải thế. Những ngôi sao của showbiz Trung Quốc như Huỳnh Hiểu Minh, Chương Tử Di, Hà Cảnh, Phùng Thiệu Phong, Diêu Thần, Lý Thần... đều lặng lẽ giải thể công ty.

Năm ngoái, khi đợt phong sát rầm rộ đầu tiên của showbiz Hoa ngữ được thực hiện, làn sóng giải thể, đóng cửa công ty tại Trung Quốc đã được thực hiện. Sang tháng 3/2022, làn sóng này tiếp tục được triển khai với quy mô không nhỏ. 

Theo China Daily, giới nghệ sĩ Trung Quốc có thể thu về hàng chục triệu USD hàng năm từ việc đóng phim, tham dự sự kiện, góp mặt trong các show truyền hình, làm gương mặt đại diện cho các nhãn hàng. Và để bảo toàn công sức, họ sẽ tìm nhiều cách thức khác nhau để che giấu nguồn thu nhập cá nhân, trốn thuế. 

Giống như Đặng Luân, nhiều nghệ sĩ trốn nghĩa vụ nộp thuế bằng cách thành lập hàng loạt doanh nghiệp ảo để chuyển đổi bản chất thu nhập từ mức thuế cao sang phạm vi hợp đồng kinh doanh không đánh thuế hoặc bị áp thuế thấp hơn 30% mức quy định. Phương thức tránh thuế này được cho là khó phát hiện và truy vết sai phạm vì nguồn thu nhập của nghệ sĩ bị chuyển đổi qua nhiều trung gian trong thời gian ngắn.

Giới nghệ sĩ Trung Quốc có thể nhờ người quen đứng tên trong các công ty nhỏ lẻ của họ. Nhờ vậy, nghệ sĩ Trung Quốc chỉ phải đóng 9,5% thuế thu nhập, thay vì mức 40-45% theo quy định. Sau khi để doanh nghiệp tồn tại một năm để né khoản thuế thu nhập lớn, nghệ sĩ tìm cách xóa sổ doanh nghiệp. Việc lợi dụng danh tính người quen để thành lập doanh nghiệp giúp nghệ sĩ không phải chịu trách nhiệm liên đới vì họ không trực tiếp đứng tên giấy tờ kinh doanh.

Từ năm 2018, cơ quan quản lý Trung Quốc bắt đầu siết chặt việc kiểm soát hoạt động nộp thuế của nghệ sĩ và người nổi tiếng sau bê bối trốn thuế rúng động của Phạm Băng Băng. Nữ diễn viên bị phạt 130 triệu USD và cấm sóng suốt 4 năm qua vì trốn thuế. Năm ngoái, nữ diễn viên trẻ Trịnh Sảng tiếp tục bị điều tra và phát hiện trốn thuế. Cô bị phạt 46 triệu USD. 

Những vụ việc liên tiếp này khiến giới nghệ sĩ Trung Quốc có phần lo sợ. Tờ Sina nhận định, khi nhà chức trách siết chặt dây cương đối với ngành giải trí, đặc biệt là kiểm tra hoạt động nộp thuế, các ngôi sao được cho là đang tìm cách né đòn trừng phạt bằng cách từ bỏ công ty mà họ là đại diện pháp nhân hoặc là cổ đông, nhà đầu tư.

Theo Sohu, Huỳnh Hiểu Minh và Chương Tử Di là hai nghệ sĩ có tỷ lệ rút vốn cao nhất trong nhóm sao Hoa ngữ kể từ khi giới chức bắt đầu chiến dịch trấn áp thuế vào tháng 9/2021. 

Các nghệ sĩ Trung Quốc chấp nhận từ bỏ nhiều khoản lợi nhuận khổng lồ để bảo vệ sự nghiệp của họ. Họ muốn tránh cảnh bị xóa sổ sự nghiệp chỉ sau một đêm hay bị gắn mác nghệ sĩ ô danh, vĩnh viễn không có cơ hội làm lại. Scandal đời tư hay các bê bối liên quan tới pháp luật được xem như là bản án tử hình đối với sự nghiệp của các ngôi sao. 

Phạm Băng Băng là một điển hình sai phạm và vĩnh viễn đánh mất sự nghiệp. Trước khi dính bê bối trốn thuế và bị cấm sóng, cô là nữ diễn viên hàng đầu của showbiz Trung Quốc, gương mặt châu Á thường xuyên tại các sự kiện quốc tế. 

Song, sai phạm trốn thuế đã chôn vùi sự nghiệp của nữ diễn viên. Không một nhà sản xuất và đạo diễn Trung Quốc muốn cộng tác với người đẹp họ Phạm lúc này vì lo sợ các dự án khó có thể lên sóng hoặc thu hút công chúng vì có nghệ sĩ ô danh góp mặt. Phạm Băng Băng hiện phải tìm kiếm cơ hội đóng phim tại Hàn Quốc.

Trịnh Sảng nhiều lần đăng tâm thư xin lỗi, cầu xin cơ quan quản lý lẫn khán giả trao cho cô cơ hội làm lại cuộc đời, nhưng hoàn toàn bị phớt lờ. Nữ diễn viên bị xóa tài khoản cá nhân trên các mạng xã hội Trung Quốc và bị khán giả chỉ trích, tẩy chay. Hai nghệ sĩ trẻ Hoắc Tôn hay Trương Triết Hạn cố níu giữ sự nghiệp bằng những động thái chứng minh bản thân trong sạch, nhưng cũng không thoát khỏi lệnh cấm sóng. 

Theo QQ, khán giả cũng đồng tình với quyết định xử lý của nhà chức trách và cho rằng những nghệ sĩ từng phạm pháp, có hành vi trái đạo đức có thể trở thành tấm gương xấu cho giới trẻ nếu tiếp tục hoạt động nghệ thuật. Do vậy, không chỉ bị các nhãn hàng, nhà sản xuất quay lưng, nghệ sĩ vi phạm pháp luật hay dính bê bối đời tư còn vĩnh viễn không nhận được sự ủng hộ từ người hâm mộ. 

Mi Vân