Quá nhạy cảm trước "mắt xếch", người Trung Quốc đang thiếu... sự tự tin?

Trước làn sóng phản ứng đang ngày càng lan rộng, chính người Trung Quốc cũng tự hỏi có phải người dân nước mình đang có phần quá nhạy cảm và ở khía cạnh nào đó còn đang thiếu tự tin hay không. Đó chính là vấn đề mà một bài đăng mới đây trên South China Morning Post (Hong Kong) đặt ra.

Cuộc tranh luận mới nhất xoay quanh bộ phim hoạt hình do nhà sản xuất tại Trung Quốc thực hiện có tên "I Am What I Am" (Tôi là tôi). Bộ phim là câu chuyện trưởng thành của 3 nhân vật thiếu niên, họ đã có được những bài học cuộc sống trong quá trình học múa sư tử. Phim được ra mắt vào giữa tháng 12/2021.

Phim nhận được nhiều sự khen ngợi từ truyền thông tại Trung Quốc, bao gồm cả những tờ tin tức chính thống và đài truyền hình Trung ương Trung Quốc CCTV. Bộ phim được đánh giá là một tác phẩm hoạt hình "thể hiện được sự tự tin về nét văn hóa bản địa".

Vậy nhưng, phim lại đang bị khán giả tẩy chay bởi các nhân vật chính trong phim... có đôi mắt nhỏ và xếch. Dù phim do ê-kíp người Trung Quốc thực hiện, nhưng một bộ phận công chúng cho rằng bộ phim chạy theo cách nhìn có tính định kiến của người phương Tây đối với ngoại hình của người Trung Quốc nên mới có cách khắc họa đôi mắt như vậy.

Người Trung Quốc đang thiếu tự tin?

Trước hiện tượng liên tục có những cuộc kêu gọi tẩy chay thương hiệu, và mới nhất là tẩy chay bộ phim chỉ vì những yếu tố ngoại hình bị cho là đụng chạm, nhạy cảm, thiếu tôn trọng đối với người Trung Quốc, dần dần đang có một bộ phận người Trung Quốc cho rằng chính người dân nước mình đang bộc lộ nét tâm lý thiếu tự tin, nên mới dễ dàng cảm thấy bị đụng chạm như vậy.

Tiến sĩ Xu Bin làm việc tại Khoa Xã hội học của trường Đại học Emory (Mỹ) đánh giá rằng những sự việc này "cho thấy thái độ thiếu khoan dung, cởi mở" của một bộ phận người Trung Quốc.

Những vụ việc người Trung Quốc phản ứng trước các quảng cáo khắc họa đôi mắt nhỏ và xếch thời gian qua đã được nhiều tờ tin tức quốc tế đăng tải và khá thu hút sự quan tâm. Lúc này, công chúng quốc tế đang quan sát chính cách ứng xử của người Trung Quốc.

Tiến sĩ Xu Bin cho rằng sự tự tin là cảm giác vững vàng, xuất phát từ việc hiểu rõ năng lực, đẳng cấp của bản thân. Và theo vị tiến sĩ này, việc người Trung Quốc thời gian gần đây liên tục cảm thấy bị đụng chạm như vậy, quả thực "không đưa lại một tín hiệu tích cực cho thấy người Trung Quốc đang thực sự tự tin".

Tiến sĩ Ding Junjie đến từ Trung tâm Nghiên cứu Truyền thông Châu Á tại Đại học Truyền thông Trung Quốc cũng nhận định rằng thời gian gần đây, người Trung Quốc "quá nhạy cảm" và điều này không phải là biểu hiện của sự tự tin, vững vàng:

"Tôi nghĩ sẽ tốt thôi nếu chúng ta nhận thấy đây là một tín hiệu cảnh báo, rằng nhiều người đang trở nên nhạy cảm thái quá, điều này thường xảy ra là do thiếu sự tự tin. Tôi tin rằng các thương hiệu nước ngoài khi dành tiền cho hoạt động quảng cáo tại thị trường Trung Quốc, họ chỉ muốn có được thiện cảm của người Trung Quốc chứ không hề muốn làm mất lòng khách hàng.

Tại sao họ lại phạm phải lỗi sai trong hoạt động quảng cáo? Tôi nghĩ đó là bởi họ chưa hiểu về tâm lý khách hàng tại thị trường này. Tôi nghĩ chúng ta nên đối thoại nhiều hơn, thể hiện nhiều sự độ lượng hơn, thay vì chỉ liên tục giận dữ và tẩy chay. Không nên coi văn hóa phương Đông và phương Tây là hai thái cực đối lập như vậy".

Khi chính người Trung Quốc cũng phải lên tiếng về sự nhạy cảm và sự tự ái

Trước sự việc người Trung Quốc lên tiếng chỉ trích các quảng cáo của thương hiệu nước ngoài sử dụng người mẫu mắt nhỏ và xếch, người mẫu Cai Niang Niang - một người mẫu xuất hiện trong quảng cáo bị tẩy chay - đã từng lên tiếng bày tỏ sự bức xúc rất thẳng thắn: "Tôi có đôi mắt nhỏ, vậy tôi có được xem là người Trung Quốc không?

Tôi hoàn toàn đồng ý với việc mỗi chúng ta đều cần có sự tự tôn. Nhưng việc nghiêm trọng hóa vấn đề như thế này có thể trở thành một nỗi ám ảnh bệnh hoạn trong quan niệm thẩm mỹ. Tôi hy vọng rằng mỗi chúng ta đều có một lối tư duy lành mạnh và tích cực hơn".

Trước việc bộ phim hoạt hình "I Am What I Am" bị một bộ phận khán giả tẩy chay vì những nhân vật chính trong phim được khắc họa với đôi mắt xếch và nhỏ, chính ê-kíp thực hiện bộ phim cũng đang sửng sốt.

Nhà sản xuất phim Zhang Miao chia sẻ rằng chính ê-kíp đã chủ ý để các nhân vật chính có đôi mắt nhỏ bởi họ không muốn chạy theo thẩm mỹ xa rời thực tế, không muốn khắc họa các nhân vật có đôi mắt to tròn, đen láy không giống với đặc trưng của người Á Đông.

Đạo diễn của phim - Sun Haipeng chia sẻ: "Việc mọi người phản ứng thái quá trước đôi mắt mà chúng tôi khắc họa cho các nhân vật trong phim phản ánh một thực tế rằng nhiều người đang không tự tin về vấn đề ngoại hình và họ rất dễ cảm thấy bị đụng chạm".