Phát hiện dấu tích kiến trúc cung điện thời Trần

Theo thông tin tại Hội nghị báo cáo sơ bộ kết quả điều tra, khai quật khảo cổ học di tích hành cung Lỗ Giang, do Bảo tàng tỉnh Thái Bình phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Kinh thành thuộc Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức. Dựa vào các kết quả khai quật được tại khu vực đền Trần, ở xa Hồng Minh, các chuyên gia cho rằng khu vực Thái Lăng, Lăng Ngói, chính là hành cung Lỗ Giang dưới thời vua Trần Nhân Tông, Trần Anh Tông, hay còn là hành cung Kiến Xương thời vua Trần Hiến Tông.

Một trong 6 hố khai quật tại khu vực đền Trần ở xã Hồng Minh, huyện Hưng Hà. 

Trong quá trình khai quật, các nhà khảo cổ đã đào 6 hố khai quật ở hai vị trí là khu vực đền Trần (Thái Lăng) và khu vực Lăng Ngói. Sau hơn 1 tháng, tại đây phát hiện được một phần nền móng của các công trình kiến trúc gỗ thời Trần khi xây dựng hành cung Lỗ Giang thế kỷ 13 - 14. Trong đó, ở hố H1 và H2 có các dấu vết bó nền, móng trụ và sân gạch, còn ở hố H4 là của một công trình kiến trúc rất độc đáo, có mặt bằng lớn, nằm theo chiều Đông Tây, hai bên có sân gạch được xây dựng rất quy chuẩn theo kiến trúc cổ.

Tại 6 hố khai quật, các nhà khảo cổ đã phát hiện hàng trăm di vật, hiện vật mang giá trị biểu trưng vương quyền như hàm rồng, mai rồng, riềm mái hình lá đề có hình rồng. Ngoài ra, còn có nhiều đồ dùng sinh hoạt hằng ngày như bát, đĩa bằng chất liệu sành, sứ, gốm… Hầu hết các hiện vật, di vật được tìm thấy sớm nhất có niên đại thế kỷ 13, ngoài ra có niên đại thời Lê sơ, thời Mạc, thời Lê Trung Hưng…

Kết hợp với các nghiên cứu trước đây và các nguồn sử liệu lịch sử, bước đầu các nhà khảo cổ xác định khu vực đền Trần (Thái Lăng), xã Hồng Minh hiện nay chính là hành cung Lỗ Giang dưới thời vua Trần Nhân Tông và Trần Anh Tông. Sau đó được đổi tên thành hành cung Kiến Xương vào thời thời vua Trần Hiển Tông.

Theo PGS.TS Bùi Minh Trí - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh thành thì kiến trúc tại đây có hệ thống móng trụ kép được gia cố bằng ngói, đất sét, trên đầm sỏi và lát gạch vuông, các chân tảng lớn tìm thấy trong khuôn viên, các loại ngói mũi hài sen lợp thân mái và diềm mái cùng các loại vật liệu trang trí cho thấy đây là kiến trúc gỗ, mái lợp ngói mũi sen có quy mô lớn, trang trí công phu giống như kiến trúc cung điện trong Hoàng thành Thăng Long.

Cũng theo ông Trí, từ kết quả trên, trong thời gian tới sẽ mở rộng khai quật theo nguyên tắc bảo tồn, giữ nguyên trạng tại khu di tích đền Trần, huyện Hưng Hà. Trung tâm Nghiên cứu Kinh thành đã kiến nghị huyện Hưng Hà và tỉnh Thái Bình sớm xây dựng kế hoạch nghiên cứu tổng thể khu di tích hành cung Lỗ Giang trong mối quan hệ tổng thể các di tích nhà Trần ở Hưng Hà, Thái Bình.

Đại diện Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết kết quả khai quật trên đã cung cấp những cơ sở dữ liệu quan trọng cho công tác nghiên cứu so sánh, đánh giá và lập hồ sơ khoa học về di tích, di vật thời Trần.

Đức Văn