Người vạch trần những góc tối trong chính trường Trung Quốc

Tiểu thuyết của Vương Hiểu Phương khắc hoạ cuộc chiến tranh giành, đấu đá, cấu xé lẫn nhau vì quyền lợi. Tham vọng cá nhân, chiêu bài chính trị, sự giả tạo đáng sợ của một bộ quan chức đã được khắc họa chân thực khiến những tác phẩm của Vương Hiểu Phương bỗng trở thành một hiện tượng văn học chưa từng có trước đây. Những tác phẩm của Vương Hiểu Phương còn được biết tới ở Trung Quốc với cái tên “tiểu thuyết chống quan liêu, tham nhũng”.

Vương Hiểu Phương hiện là ông vua của thể loại văn học chống tham nhũng. Từng là thư ký của một lãnh đạo cấp cao, Vương có nhiều hiểu biết cặn kẽ về những chiêu thức ăn hối lộ của những tên quan tham. Tác phẩm của anh đã bán được 3 triệu bản tại Trung Quốc và đã được dịch sang tiếng Anh.

Vương đã đem tới cho người đọc một góc nhìn sâu sắc hiếm có vào thế giới ngầm của những vị lãnh đạo khi họ trở nên thoái hóa, biến chất, thẳng thừng đòi hỏi tình và tiền.

Vương nói một cách chắc chắn: “Đây là liều thuốc tinh thần hữu hiệu cho xã hội Trung Quốc hôm nay, mọi người dường như đang đánh mất chính mình, mất đi niềm tin của mình. Linh hồn của một tỷ người dân Trung Quốc đang lênh đênh trôi nổi.”

12 năm trước, nhà văn 48 tuổi này là thư ký cho phó thị trưởng của thành phố Thẩm Dương. Sau đó cấp trên của ông bị xử tử hình vì tội tham nhũng trong một vụ án dính lứu tới nhà máy phát điện ở miền đông bắc, thuộc tỉnh Thẩm Dương.

Nhân vật này là Mã Hướng Đông. Hắn đã tham nhũng tới 31,5 triệu nhân dân tệ với các tội danh như nhận hối lộ, tham ô, biển thủ công quỹ. Một phần không nhỏ trong số tiền mà Mã có được một cách bất chính là từ những canh bạc lớn. Hắn đã dùng thời gian được cử đi học một lớp về quản lý để “hốt tiền” trên chiếu bạc.

Vụ điều tra liên quan tới nhà máy điện ở Thẩm Dương đã chấm dứt cuộc đời quan lộ của Mã Hướng Đông và ảnh hưởng tới cả tương lai tiền đồ của Vương Hiểu Phương: “Vụ án kéo dài ba năm và mọi người xung quanh ông Mã đều bị điều tra. Người ta nghi ngờ tôi và bạn bè không ít người đã quay lưng lại với tôi.”

Cuối cùng, Vương từ chức và trút tất cả những suy nghĩ, cảm xúc của mình lên trang giấy. Kết quả là cuốn sách mang tên “Thư ký Thị trưởng” ra đời đúng vào lúc vụ án đi tới hồi kết: Mã Hướng Đông bị xử tử hình.

Trong cuốn tiểu thuyết của mình, Vương không ngần ngại kể lại một số chi tiết khi còn là cấp dưới của Mã. Có lần, anh được yêu cầu đi gặp một băng nhóm xã hội đen và nhận về cho Vương một phong bì. Sau này Vương mới biết trong đó chứa 20.000 đô la Mỹ.

Việc cấp trên, ông Mã Hướng Đông bị truy tố từng khiến Vương Hiểu Phương đau đầu một thời gian dài nhưng đồng thời nó cũng đánh thức anh, khiến anh dũng cảm tham gia vào cuộc chiến chống lại vấn nạn tham nhũng đang hoành hành. Tác phẩm của Vương thường đưa ra cái nhìn cảm thông đối với những vị quan chức dù đã cố gắng chiến đấu với những thói hư tật xấu chốn quan trường nhưng cuối cùng họ vẫn không giữ nổi mình mà làm mất đi lương tri trong sáng thuở ban đầu.

Rất nhiều nhân vật trong tác phẩm của Vương “căm ghét tham nhũng nhưng không có đủ dũng khí để chiến đấu chống lại nó một cách trực diện bởi nhiều khi họ sẽ phải trả những cái giá rất đắt”. Những người cố gắng giữ gìn phẩm chất đạo đức thường có cách sống giản dị, chân phương, họ cẩn thận chọn bạn trong chốn quan trường, do vậy cũng ít được đồng nghiệp, cấp trên, cấp dưới quan tâm, quý mến hay tặng quà cho họ. Những vị quan liêm chính này không thể hoà nhập với những người chuộng hư danh phù phiếm, họ không để mình bị cám dỗ bởi lối sống buông thả và ma lực của đồng tiền.

“Đó chính là bi kịch của một cơ chế khi cái giá của quyền lực là quá lớn. Quyền lực nằm trong tay các vị quan chức càng lớn, tham nhũng xảy ra càng nhiều và mức độ càng khủng khiếp”. Vương Hiểu Phương thích cách diễn đạt mang tính nghệ thuật thay vì thuần túy đưa ra những vấn đề chính trị, do vậy, anh đã chọn văn chường làm sự nghiệp thứ hai. Ở Trung Quốc, Vương thường được ví với những nhân vật xuất chúng trong văn đàn thế giới như nhà văn Đức Goethe hay nhà văn Ý Italo Calvino.

Một thành viên của Hiệp hội nghiên cứu văn học thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Hoa, ông Bai Ye nhận định Vương xuất sắc hơn hẳn những bạn văn khác sáng tác ở cùng đề tài. “Tuy vậy, người ta không đọc những tác phẩm chống tham nhũng nhằm mục đích thưởng thức giá trị văn học hay để giải trí. Nhóm độc giả đầu tiên hứng thú với tác phẩm văn học kiểu này là những người quan tâm tới chính sự. Nhóm thứ hai là những người đã, đang và sẽ bước chân vào chính trường. Họ đọc để rút kinh nghiệm cho bản thân, để chuẩn bị và cả để học tập những chiêu trò, học cách làm sao để tặng quà cho cấp trên một cách khéo léo, làm sao để xin được chữ kỹ cho những giấy tờ họ muốn…”