"Chim én bay về": Tìm về những êm đềm và trong trẻo của tuổi thơ

Tập truyện Chim én bay về của tác giả Tất Thắng, do Nhà xuất bản Trẻ phát hành, gồm 3 truyện ngắn: Đôi bạn, Chim én bay về và Những con cá chọi của thằng Ngàn.

Tác giả lấy bối cảnh đồng quê Bắc Bộ với những nét văn hóa đặc trưng, những hoạt động thường nhật của người dân đầy ắp sự ấm áp và niềm vui.

Cảm xúc nhẹ nhàng, trong trẻo toát lên vẻ thanh bình từ cảnh trí, sinh hoạt đời thường của làng quê cũng như những nhân vật trong truyện, đã làm cho người đọc cảm nhận được một thời gian lao, cực khổ nhưng ai cũng vươn lên thoát khỏi số phận ngặt nghèo. 

Lối viết của tác giả Tất Thắng vừa có chút mộng mơ, vừa hiện thực, giàu trải nghiệm với thế giới tuổi thơ và nhiều chi tiết cảm động.

Truyện ngắn Đôi bạn kể về Hồng - một cô bé bị bại liệt từ nhỏ, nhưng rất hiếu thảo, đỡ đần mẹ việc nhà và rất ham học. Hồng có hai cô bạn Tứ và Hiền thường thay nhau cõng cô bé đi học. Tình bạn của họ gắn bó và thân thiết.

Câu chuyện mang đến sự ấm áp của tình bạn, tình thân, giúp đỡ lẫn nhau, vượt qua nghịch cảnh của những con người chân chất ở làng quê mang tên Vạn Đồn.

"Năm ấy Hồng đã lên tám. Hồng càng lớn, mắt càng đen, mặt càng tròn. Tóc Hồng gần chấm vai. Hồng ngồi xe gai ngoài hiên, đầu hơi cúi. Thỉnh thoảng có cơn gió lùa làm những sợi tóc bay bay về phía sau.

Đôi sợi gai xoắn tít theo bàn tay đưa đi, đưa lại nhịp nhàng. Rồi chúng chập lại, quyện với nhau thành một sợi tròn, chắc, săn. Cứ nhìn Hồng ngồi miệt mài xe gai, thì không ai nghĩ rằng, cô bé có đôi tay khéo léo, có khuôn mặt xinh xinh kia, lại bị bại liệt…", trích Đôi bạn.

"Bỗng từ trên vai bé Giang chim én chấp cánh lao vút lên trời. Nó dang cánh lượn mấy vòng trên đầu bé Giang, trên đầu ông, trên đầu chú Thu. Nó vừa lượn, vừa đưa cặp mắt đen nhánh như nhung, lấp lánh như ngọc nhìn bé Giang.

Vòng lượn của nó rộng dần, cao dần. Nó lượn cao hơn ngọn cây dọc. Nó lượn trên ngọn đồi nhà bé Giang, trên những ngọn đồi san sát xung quanh. Nó lượn trên xóm làng bé Giang, trên dòng sông Hồng, lượn sang cả bãi cát bên kia sông.

Rồi nó vòng lại, chúc cánh, là xuống sát đầu bé Giang. Bé cố kiễng chân, giơ cả hai tay, vẫy nó, đón nó. Nhưng, như để tạm biệt bé, con chim én khẽ kêu một tiếng, ngóc đầu bay vút lên cao. Như một mũi tên, con chim én bay dọc theo dòng sông Hồng, bay về phương Nam. Con chim én xa dần.

Nó chỉ còn là một chấm đen nhỏ. Rồi cái chấm đen ấy cũng nhòa đi, biến vào bầu trời xám ngắt.

Con chim én nhỏ bay theo đàn về phương Nam rồi. Chú Thu bảo, mùa đông, loài chim én bay đi. Bao giờ mùa xuân đến, chim én sẽ lại bay về. Bé Giang ơi, bé đừng lo nhé...", trích Chim én bay về.

Tập truyện ngắn đem đến những câu chuyện thú vị về cuộc sống làng quê một thuở, dẫn độc giả đến những không gian êm đềm, nơi dung chứa tình yêu thương và sự sẻ chia.

Nhà nghiên cứu, dịch giả Phan Hồng Giang (1941-2022) (viết ngày 5/7/2002, sau khi Diễn đàn Văn nghệ đăng truyện ngắn này), nhận xét Chim én bay về của Tất Thắng mang vẻ đẹp lung linh, huyền ảo.