Chế độ nô lệ khốn cùng trong Cô chủ nhỏ và Nô tì Isaura

Nằm trong hệ thống các nước từng tồn tại chế độ nô lệ, Brazil duy trì chế độ sở hữu nô lệ tới tận cuối thế kỷ 19. Vì sự tồn tại lâu dài đó mà chế độ nô lệ vừa mang tính chất lịch sử vừa là một nét văn hóa đời sống của dân tộc Brazil. Thời kỳ này đã truyền cảm hứng cho rất nhiều bộ phim truyền hình nổi tiếng, trong đó nổi bật nhất là Cô chủ nhỏ và Nô tì Isaura đã từng được chiếu trên truyền hình Việt Nam vào khung giờ vàng lúc 6 giờ tối trong những năm 1980.

Cả hai bộ phim đều xoay quanh chủ đề nổi dậy của những người nô lệ da đen, đòi quyền sống, quyền tự do, bình đẳng, yêu đương và mưu cầu hạnh phúc. Trong phim người xem được chứng kiến những cuộc giải phóng nô lệ nức lòng người diễn ra trên những trang trại, đồn điền cà phê, mía đường, được chứng kiến những nét chân thực nhất về cuộc sống của nô lệ da đen trong một chế độ man rợ kéo dài từ thời trung cổ dai đẳng như một phiến đá đè nặng lên thân phận những người khốn khổ.

Trước tiên, đến với bộ phim Nô tì Isaura được sản xuất năm 1976, chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Bernardo Guimaraes. Isaura là con gái của một nữ nô tì và một tay cai da trắng. Cô bé được bà chủ trang trại yêu quý và nuôi dạy như một tiểu thư con nhà giàu. Khi trở thành thiếu nữ, nhan sắc của Isaura khiến mọi người phải ngỡ ngàng. Cô xinh đẹp như một nữ thần với mái tóc đen dài, hàng mi cong dày, rất quý phái.

Nhưng thật không may khi bà chủ qua đời mà chưa kịp tuyên bố trao trả tự do cho Isaura. Bà mất đi, xét theo mối quan hệ huyết thống, người được hưởng thừa kế là Leoncio, một kẻ háo sắc và bất lương. Isaura nhanh chóng lọt vào tầm ngắm của con quỷ dục vọng và phải chịu nhiều nỗi đắng cay khi quay lại với thân phận nô lệ dưới thời chủ nô mới. Cha Isaura xin được chuộc con khỏi kiếp nô lệ nhưng Leoncio không cho vì vậy hai cha con chỉ còn cách bỏ trốn.

May mắn cho Isaura khi cô gặp được Alvaro, một thanh niên giàu có và căm ghét chế độ nô lệ. Tình yêu nảy nở giữa hai người trẻ tuổi. Một lần Alvaro đưa người yêu đến dự một buổi dạ hội của tầng lớp thượng lưu, ở đó, Isaura gặp lại Leoncio và bị lộ tung tích. Bắt đầu từ đây, hành trình gay go và khốn khổ của Isaura mong thoát khỏi kiếp nô lệ mới chính thức bắt đầu.

Bộ phim thứ hai - Cô chủ nhỏ cũng được xây dựng dựa theo một cuốn tiểu thuyết cùng tên của nữ nhà văn Maria Dezonne Pacheco Fernandes. Phim được sản xuất năm 1986. Truyện phim lấy bối cảnh ở một thị trấn nhỏ có tên Araruna.

Tiểu thư Maria das Gracas Ferreira là con gái của chủ nô Coronel Ferreira, một người đàn ông tàn bạo và xảo quyệt, chủ của khu đồn điền cà phê vùng Araruna, ông ta tôn sùng chế độ nô lệ hà khắc đã ăn sâu bám rễ ở vùng Nam Mỹ hàng thế kỷ. Ngay từ nhỏ, Maria đã có tư tưởng chống lại chế độ nô lệ bởi bản thân cô cũng cảm thấy mình như một thân phận nô lệ về tinh thần trong tay cha.

Từ nhỏ, Maria đã sống gần gũi và thân thiết với những nô lệ da đen và đặc biệt thân với một cậu bạn có tên là Rafael. Từ nhỏ, cậu bé đã không có cha. Một lần, vì phạm một lỗi nhỏ, ông ngoại của Rafael bị đánh đập tàn nhẫn và qua đời. Trước khi chết, ông ngoại cho Rafael biết cha đẻ của cậu chính là ông chủ Coronel Ferreira và mẹ cậu là nạn nhân của những dục vọng xấu xa khi người cha hờ của cậu còn trẻ.

Họ lớn lên với bí mật khủng khiếp đó. Sau này, Maria đi học ở xa tại một trường nội trú. Ở nhà, cha cô bán hai mẹ con Rafael cho một chủ nô khác. Nhưng may mắn mẹ con họ được thả tự do để bắt đầu một cuộc đời mới.

Khi hoàn tất việc học, Maria quay trở về Araruna và quen với chàng luật sư trẻ Rodolfo. Hai người yêu nhau ngay từ cái nhìn đầu tiên. Đôi trẻ đã vượt qua rất nhiều sóng gió trở ngại đến từ người cha độc đoán khi ông ta biết Rodolfo có tư tưởng hiện đại và phản đối mạnh mẽ chế độ nô lệ.

Trong trang trại của gia đình Ferreira, một cuộc cách mạng ngầm đang diễn ra trong những người nô lệ. Họ tìm mọi cách trốn khỏi trang trại nhưng đều không thành công. Rafael giờ đây đã trưởng thành và trở nên một người đàn ông cứng cỏi, có học vấn và địa vị xã hội. Anh quay lại thị trấn Araruna và thay đổi danh tính rồi tình cờ gặp lại người bạn thuở ấu thơ Maria.

Từ đây ba người bạn - Maria, Rodolfo và Rafael đã hết lòng giúp đỡ những nô lệ da đen trong cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ, không mệt mỏi để giải phóng những con người khốn cùng đó và xóa sổ một chế độ tàn bạo khỏi miền quê Araruna.

Trong cả hai bộ phim này, khán giả đều được thấy những cảnh khốn khổ của những nô lệ da đen, với hình ảnh chủ nô và những tên cai da trắng lúc nào cũng lăm lăm roi ngựa hoặc gậy gộc trong tay để thẳng tay đánh đập tàn nhẫn những nô lệ làm việc không như ý chúng. Ông ngoại của Rafael trong phim Cô chủ nhỏ vì đã già nên làm việc chậm chạp, bọn cai nghĩ ông chẳng còn đem lại lợi lộc gì cho nông trang được nữa, sống lâu chỉ tổ tốn cơm nên đã viện một lỗi nhỏ của ông cụ mà đánh đập cho tới chết.

Thân phận của những nữ nô tì mới thật đáng sợ. Nếu họ xấu xí thì đúng là cái phúc cho họ, chỉ cần xinh đẹp một chút, ngay lập tức họ sẽ trở thành con mồi không được phép kháng cự trong tay những chủ nô và những tên cai da trắng háo sắc. Họ không được phép chống lại và cũng không được phép đòi hỏi bất cứ địa vị, quyền lợi nào cho bản thân và cho con cái của mình. Mẹ của Rafael phải cắn răng sống trong sự tủi nhục của một người phụ nữ chửa hoang, con của bà là đứa trẻ vô thừa nhận. Mẹ của Isaura tuy may mắn hơn, được sống trong tình yêu và sự quan tâm của chồng nhưng bà vẫn không thể thoát khỏi kiếp nô lệ. Con cái của một nô lệ cũng trở thành nô lệ của chủ nô. “Chân lý” đó kéo dài từ đời này đến kiếp khác không dứt. Vì vậy mà Isaura tuy từ bé đã sống trong nhung lụa và trở thành tiểu thư quý phái nhưng khi xét lại gốc gác lai lịch, Isaura phải quay trở lại kiếp nô lệ.

Đối với nô lệ, họ không được quyền tự do hôn nhân. Chủ nô vẫn cần họ sinh con đẻ cái để gia tăng số lượng nô lệ trong đồn điền, nhưng việc họ được phép lấy ai là hoàn toàn do chủ nô định đoạt. Nô lệ thậm chí còn không được coi là con người khi chủ nô hoàn toàn có thể mua bán, trao đổi và tặng nô lệ cho nhau. Trước mặt chủ nô, nô lệ chỉ là những cỗ máy câm lặng, họ làm việc không khác gì con ngựa, con bò trong trang trại. Nhưng bò, ngựa còn có lúc nghỉ và còn được chăm sóc tử tế hơn, nô lệ thì bất cứ giờ nào cũng có thể bị dựng dậy để làm việc và luôn phải chịu roi vọt vô cớ trút xuống một cách tàn nhẫn không thương tiếc, nhiều khi chẳng vì lý do gì cụ thể.

Nhân vật nữ chính để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng khán giả Việt, cô đã vào vai cô chủ nhỏ Maria và nô tì Isaura rất thành công, đó chính là nữ diễn viên Lucelia Santos. Lucelia sinh ngày 20/5/1957. Bà đã được cả thế giới biết đến và công nhận tài năng diễn xuất sau khi bộ phim Nô tì Isaura được chiếu tại hơn 80 nước trên thế giới.

Khi còn nhỏ, nhiều lần Lucelia đã xin cha mẹ cho đi thử vai trong những bộ phim cần diễn viên thiếu nhi nhưng bố mẹ cô vốn là công nhân, không muốn cô ảo tưởng từ sớm nên không cho phép. Nhưng niềm đam mê diễn xuất vẫn luôn “ám ảnh” cô gái nhỏ và Lucelia quyết tâm sẽ trở thành một diễn viên điện ảnh.

Cô bắt đầu xuất hiện trên màn ảnh nhỏ với những vai diễn phụ đầu tiên ở tuổi 14. Vừa tham gia diễn xuất vừa đi học nhưng Lucelia chưa bao giờ được gia đình khuyến khích trở thành một diễn viên. Cha mẹ luôn động viên cô hãy học lên để có được một nghề nghiệp vững chắc. Nhưng vì đã tham gia diễn xuất từ thời học trung học, Lucelia đã phần nào xao nhãng việc học nên cô không thi đỗ Đại học. Sau đó, cô vừa làm lễ tân cho một phòng khám tư vừa nhận những lời mời đóng phim mỗi khi có cơ hội nhưng vẫn chỉ là những vai diễn nhỏ chưa khiến tên tuổi cô được nhiều người biết đến.

Sự nghiệp diễn xuất của Lucelia chính thức tỏa sáng khi cô được mời đóng vai chính trong bộ phim Nô tì Isaura lúc 19 tuổi. Có thể coi Nô tì Isaura là bộ phim truyền hình bom tấn thời bấy giờ và trong lịch sử đây cũng là bộ phim truyền hình có tầm ảnh hưởng lớn nhất thế giới theo đánh giá của tờ Good Morning America.

Sau vai diễn Isaura, Lucelia được coi là “cô gái ngọt ngào của Brazil”, nhưng cô cảm thấy không hài lòng khi sự nghiệp bắt đầu có dấu hiệu chững lại và những vai diễn tiếp theo đều thuộc một mô-tuýp quen thuộc. Lucelia quyết định thực hiện một cuộc cách mạng cho sự nghiệp của mình. Cô đã hai lần chụp ảnh khỏa thân cho bìa tạp chí Playboy và đảm nhiệm nhiều vai chính phản diện trong các bộ phim truyền hình. Danh tiếng của cô càng nổi hơn vì khán giả thích thú với những thử nghiệm mới mẻ này.

Kể từ năm 1997, Isaura bắt đầu thử nghiệm với vai trò đạo diễn và khá thành công khi những show truyền hình thực tế của cô khá ăn khách, đáp ứng thị hiếu của khán giả, bên cạnh đó Lucelia vẫn đều đặn góp mặt trong các dự án phim truyền hình và điện ảnh.

Tuy vậy, không ai được tất cả, người phụ nữ vô cùng thành đạt trong sự nghiệp này đã có một cuộc hôn nhân không êm đềm với nhà soạn nhạc – nhạc trưởng John Neschling. Sau khi có một cậu con trai, họ đã chia tay nhau. Sau này con trai của bà là Pedro Neschling cũng nối nghiệp mẹ và trở thành một diễn viên.

Sau này, Lucelia còn được biết tới là nghệ sĩ đầu tiên của Brazil hoạt động tích cực trong lĩnh vực chính trị khi người bạn thân lâu năm của bà - Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva vận động tranh cử và thực hiện các chiến dịch cải thiện dân sinh, Lucelia đều tham gia tích cực và là nhân vật rất thu hút dân chúng giúp cho các kế hoạch của tổng thống đều đạt kết quả tích cực.

Ở tuổi 55, Lucelia đã đóng 22 phim điện ảnh, 22 phim truyền hình, 2 vở kịch nói và làm đạo diễn cho 1 phim tài liệu và 1 show truyền hình thực tế dài kỳ. Bà là một trong những nữ nghệ sĩ thành công và nổi tiếng nhất trong lịch sử điện ảnh Brazil.