Cần làm gì để sách tinh gọn ở Việt Nam bắt kịp xu thế của xuất bản toàn cầu

Đó là hai nội dung chính của Hội nghị sơ kết đánh giá 1 năm triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường sách tinh gọn diễn ra chiều 14/4, tại Hà Nội.

Hội Nghị do Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) tổ chức. Ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ TT&TT, Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam chủ trì.

Sách tinh gọn là xu thế của ngành xuất bản toàn cầu

Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyên khẳng định, sách tinh gọn sẽ phát triển trong tương lai của ngành xuất bản. Ông cho rằng, thị trường sách tóm tắt tồn tại cho đối tượng độc giả ít thời gian, muốn tiếp cận tri thức một cách nhanh gọn. Thực tế, đây là đối tượng độc giả của xã hội hiện đại, do vậy, sách tinh gọn là một thị trường đáp ứng nhu cầu của độc giả, là một thị trường tiềm năng.

Báo cáo tại Hội nghị, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Phó Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành cho biết, sau một năm triển khai phát triển, thị trường này đã thu nhận được những chuyển biến tích cực trong nhận thức của nhiều nhà xuất bản và doanh nghiệp phát hành sách.

Cụ thể, theo số liệu được công bố, sau một năm phát triển thị trường sách tinh gọn, ngành xuất bản Việt Nam đã có 10 đơn vị tham gia làm sách tinh gọn, phát hành 973 đầu sách (cả sách in lẫn sách điện tử); gần 400.000 bản in sách giấy và hơn 100 triệu lượt đọc/nghe sách điện tử được thống kê.

Ông Bảo cũng cho rằng, chủ trương phát triển sách tinh gọn là xu hướng mới, là thị trường tiềm năng, không mâu thuẫn với thị trường sách in. "Đây là xu hướng phát triển của ngành xuất bản và của thị trường kinh doanh sách trong xu thế phát triển, hội nhập", ông Bảo nói.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Hoài Anh, Phó giám đốc Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật cho biết, trên thế giới, sách tinh gọn là một xu hướng và đã đem lại nguồn thu khả quan cho ngành. Bà tin rằng thị trường xuất bản Việt Nam cũng sẽ theo hướng tương tự.

Trước xu thế này, Phó giám đốc Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật cho rằng, các sản phẩm sách chính trị dạng cẩm nang, tinh gọn của đơn vị đã nhận được những phản hồi tích cực.

Theo bà, sách tinh gọn đem lại nhiều tiện ích cho độc giả, tiết kiệm thời gian mà vẫn cho độc giả biết về những nội dung, ý nghĩa cuốn sách truyền tải.

Các loại sách tinh gọn, tóm tắt, bao gồm: Sách in truyền thống và các format khác như audio, ebook, podcast, infographic... tập trung ở các loại sách lịch sử hoặc các loại sách nhiều tập do chính tác giả tự biên soạn, hoặc ở một số tác phẩm văn học kinh điển muốn chuyển thể sang tinh gọn dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên.

Alpha Books là đơn vị đã triển khai làm sách tinh gọn từ 10 năm trước. Đến nay, đơn vị này có 700 đầu sách tinh gọn tất cả, trong đó, phần lớn nội dung là các bản sách điện tử và sách nói với công ty liên kết.

Con đường phát triển sách tinh gọn gắn với công nghệ tân tiến

Ông Nguyễn Nguyên cho biết, có 6 tiêu chí chính tạo nên sự thành công của sách tinh gọn: dung lượng ngắn, cô đọng, đa dạng hình thức, nhanh tiếp cận và rẻ. Để làm được điều này, ông khẳng định, con đường phát triển của sách tinh gọn không thể thiếu công nghệ. Hiện nay, nhiều nền tảng công nghệ đang mạnh dạn đầu tư vào sách tóm tắt, đạt được những thành công nhất định.

Đơn cử, Voiz FM hiện có 50 tựa sách tinh gọn ở thể loại Kinh doanh và Kỹ năng. Những bản sách này được đăng tải miễn phí nhằm quảng bá cho nội dung gốc, tóm lược những bản sách nói 6-10 tiếng xuống còn 20 - 45 phút; Fonos là công ty công nghệ đã liên kết với hơn 20 đơn vị xuất bản sách giấy và hiện giữ bản quyền làm sách tinh gọn hơn 400 đầu sách. Đơn vị này làm sách tinh gọn đa dạng thể loại: Kỹ năng, Tôn giáo, Kinh tế, Lịch sử, Văn học… Trên ứng dụng của mình, đơn vị này cung cấp 71 sách nói tóm tắt; Waka bắt đầu phát triển sách tinh gọn từ tháng 6.2022, cung cấp 600 tựa sách điện tử tóm tắt và hơn 1.000 sách nói tóm tắt...

Về định hướng phát triển sách tinh gọn, theo ông Nguyễn Ngọc Bảo, cần hoàn thiện thể chế, công tác quản lý để thu hút được các nguồn lực để đầu tư phát triển loại hình sách này.

Đồng thời, triển khai đồng bộ giải pháp ngăn chặn các trang vi phạm bản quyền; thành lập Trung tâm bản quyền trực thuộc Hội Xuất bản Việt Nam; phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm này và Hiệp hội quyền sao chép để bảo vệ bản quyền sách tinh gọn.

Hỗ trợ quảng bá phát triển thị trường sách nói. Nghiên cứu xây dựng và tổ chức thực hiện đề án "Ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển văn hóa đọc trên các phương tiện giao thông công cộng", trong đó tập trung phát triển các loại hình sách tinh gọn...

Khuyến khích, hỗ trợ các nhà xuất bản, doanh nghiệp phát hành hợp tác, liên kết chủ động xuất bản sách gốc kèm bản tinh gọn theo các loại hình khác nhau phù hợp với nhu cầu sử dụng của bạn đọc trong xu hướng phát triển của thị trường, của chuyển đổi số...