Bi kịch của tác giả loạt tranh "nhìn đơn giản nhưng giá trên trời"

Mark Rothko sinh năm 1903 là họa sĩ tranh trừu tượng nổi tiếng thế giới. Ông được biết tới với những bức tranh chỉ dùng những mảng màu sắc để diễn đạt cảm xúc và ngoài ra, hầu hết các bức tranh đều rất ít đường nét.

Những bức tranh của Mark Rothko thường rất dễ nhận diện bởi nó dường như rất đơn giản với những mảng màu lúc thì tươi sáng, lúc thì tăm tối. Tuy nhiên giá của những bức tranh này có thể khiến bạn giật mình.

Bức tranh mang tên No. 6 (Violet, Green and Red) mà Mark Rothko vẽ vào năm 1951 hiện nằm trong Top 10 bức tranh có giá bán cao nhất mọi thời đại. Bức tranh này đã được tỷ phú người Nga Dmitry Rybolovlev mua với giá 186 triệu USD vào năm 2014. 

Không chỉ có một bức tranh bán giá "trăm triệu USD", Mark Rothko còn có hàng loạt bức tranh giá "khủng" nữa. Tháng 5/2007, bức tranh White Center (Yellow, Pink and Lavender on Rose) vẽ năm 1950 của Rothko bán được giá 72,8 triệu USD; Bức Orange, Red, Yellow bán được giá gần 87 triệu USD; Bức No. 7 bán được 82 triệu USD; Bức No. 1 (Royal Red and Blue) bán được giá 75,1 triệu USD... Nhìn chung, các bức tranh của Mark Rothko được nhiều người hài hước nhận xét rằng "không hiểu vì sao lại đắt thế".

Mark Rothko sinh ra ở Daugavpils, Latvia và sau đó chuyển tới Mỹ sinh sống. Vào mùa thu năm 1923, ông tìm được việc làm tại khu kinh doanh ngành may mặc của New York. Trong khi đến thăm một người bạn tại liên đoàn sinh viên nghệ thuật của New York, Mark Rothko thấy các sinh viên đang vẽ phác thảo. Theo Rothko, đây là bước khởi đầu cuộc đời nghệ sĩ của ông.

Mark Rothko đăng ký vào học trường thiết kế Parsons ở New York, Mỹ và từng được họa sĩ nổi tiếng Max Weber giảng dạy. Rothko bắt đầu coi nghệ thuật như một công cụ để ông thể hiện tình cảm và tôn giáo. Các bức tranh của ông thời kỳ này cho thấy sự ảnh hưởng của Max Weber. Nhiều năm sau, khi Weber tham dự buổi triển lãm của học trò cũ và bày tỏ sự ngưỡng mộ của mình, ông đã khiến Rothko vô cùng hạnh phúc.

Năm 1928, cùng với một nhóm các nghệ sĩ trẻ khác, Rothko đã trưng bày các tác phẩm của mình tại một phòng tranh lớn. Các bức tranh của ông nhìn chung đã được các nhà phê bình và đồng nghiệp chấp nhận. Để có thêm thu nhập, Rothko bắt đầu dạy vẽ và điêu khắc bằng đất sét.

Vài năm sau đó, Rothko có buổi triển lãm cá nhân đầu tiên tại phòng trưng bày nghệ thuật đương đại ở New York, Mỹ. Ông giới thiệu 15 bức tranh chân dung, thủy mặc và những bức tranh sơn dầu đặc biệt chiếm được cảm tình của các nhà phê bình nghệ thuật. Sau đó, Rothko còn viết sách và ông ngày càng trở nên nổi tiếng trong giới họa sĩ.

Những năm tiếp theo, Mark Rothko có sự thay đổi về phong cách, ông bắt đầu vẽ tranh trừu tượng, các bức tranh sơn dầu với những vệt màu lớn. Không lâu sau đó, các khách hàng mua tranh của Mark Rothko nhiều hơn, tình hình tài chính của ông bắt đầu được cải thiện. Ngoài tiền bán tranh, ông còn kiếm được tiền từ vị trí giảng dạy tại trường cao đẳng Brooklyn ở New York, Mỹ.

Bất chấp sự nổi tiếng của mình, Rothko ngày càng cảm thấy sự tách biệt và có cảm giác bị hiểu lầm. Ông sợ rằng mục đích thực sự của các tác phẩm của ông không được các nhà sưu tập, nhà phê bình hay khán giả nắm được. Mark Rothko muốn những bức tranh của mình vượt ra khỏi sự trừu tượng, cũng như vượt ra ngoài nghệ thuật cổ điển. Đối với Rothko, những bức tranh là những vật thể sở hữu hình thức và tiềm năng riêng của chúng.

Mark Rothko từng tuyên bố rằng ông không phải là một người theo chủ nghĩa trừu tượng. Mối quan tâm của ông là thể hiện những cảm xúc cơ bản của con người: Bi kịch, ngây ngất, diệt vong. "Thực tế là rất nhiều người suy sụp và khóc khi nhìn thấy những bức tranh của tôi. Điều đó cho thấy rằng tôi có thể truyền đạt những cảm xúc cơ bản của con người. Những người khóc trước những bức tranh của tôi đều có cùng trải nghiệm mà tôi đã có khi tôi vẽ chúng. Và nếu như bạn nói, bạn chỉ bị rung động bởi mối quan hệ màu sắc của bức tranh thì bạn đã bỏ lỡ trọng điểm", Mark Rothko nói.

Trái với một sự nghiệp thành công, đời tư của Mark Rothko rất rắc rối. Đầu năm 1968, Rothko được bác sĩ chẩn đoán mắc chứng phình động mạch chủ nhẹ. Dù bác sĩ đã nhắc nhở nhưng Rothko vẫn uống rượu và hút thuốc nhiều, không tập thể dục và duy trì chế độ ăn uống không lành mạnh. Nhà văn nổi tiếng Dore Ashton, người bạn thân của Rothko đã nhận xét về ông khi đó rằng: "Mark Rothko cực kỳ lo lắng, gầy gò, bồn chồn". Tuy nhiên, Mark Rothko đã làm theo lời khuyên của bác sĩ là không vẽ những bức tranh quá lớn, tập trung vẽ những bức tranh nhỏ hơn và khiến ông ít vất vả hơn.

Cuộc hôn nhân của Rothko và người vợ thứ hai Mary Alice "Mell" Beistle cũng ngày càng trở nên rắc rối. Sức khỏe kém khiến tinh thần Rothko sa sút dẫn tới việc ông và vợ ly thân vào ngày đầu năm 1969 và sau đó ông chuyển đến sống tại studio của mình. 

Vào ngày 25/2/1970, Oliver Steindecker, trợ lý của Rothko phát hiện danh họa đã chết trên sàn bếp. Ông tự vẫn mà không để lại thư tuyệt mệnh. Mark Rothko qua đời ở tuổi 66 và 6 tháng sau, vợ ông cũng qua đời ở tuổi 48 do nghiện rượu, cao huyết áp và bệnh tim mạch.

Gần cuối đời, Rothko đã vẽ một loạt tranh được gọi là Black on Grays với những mảng màu hình chữ nhật màu đen bên trên màu xám. Những bức tranh sơn dầu này được cho là có liên quan đến chứng trầm cảm của ông. Những bức tranh cũng được coi là "bức thư tuyệt mệnh bằng hình ảnh" do màu sắc u ám trái ngược với màu sắc tươi sáng mà Rothko sử dụng thường xuyên trong những năm 1950. 

Trong suốt cuộc đời, Rothko luôn định hướng các tác phẩm của mình gợi lên một nội dung kịch tính nghiêm túc, bất kể màu sắc được sử dụng trong từng bức tranh là gì. Khi một người phụ nữ đến thăm xưởng vẽ của ông và hỏi mua một bức tranh "hạnh phúc" với màu sắc ấm áp, Rothko đã vặn lại rằng: "Đỏ, vàng, cam - đó không phải là những màu của địa ngục sao?".