Hình ảnh bảo vật độc bản ngai vàng điện Thái Hòa trước khi bị phá hỏng
(Dân trí) - Ngai vua Nguyễn là biểu tượng quyền lực của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam, hiện vật được đặt trang trọng giữa gian chính điện Thái Hòa (TP Huế) để du khách chiêm ngưỡng.
Theo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, ngai vàng (hay ngai vua) triều Nguyễn là hiện vật độc bản mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, còn được bảo tồn nguyên vẹn cho đến tận ngày nay.
Ngai vàng được chế tác dưới thời vua Gia Long (1802-1819) và sử dụng xuyên suốt trong thời Nguyễn với tổng cộng 13 đời vua, kéo dài 143 năm. Ngai vàng không được làm từ vàng hoàn toàn mà từ gỗ và sơn son thếp vàng, từng được trùng tu một lần dưới thời vua Khải Định (1916-1925).
Ngai vàng là biểu tượng quyền lực của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam, được đặt trang trọng giữa gian chính điện Thái Hòa. Đây là nơi vua thường thiết triều với bá quan văn võ, trung tâm của nghi lễ hoàng gia, các sự kiện trọng đại như lễ đăng quang, đại triều, tiếp sứ thần và các dịp lễ tiết quốc gia. Ngai vàng vì thế là biểu tượng quyền lực và thể hiện sự uy nghiêm tuyệt đối của thiên tử (Ảnh: Đình Hoàng).
Ngai cao 101cm, rộng 72cm, dài 87cm; phần đế dài 118cm, rộng 90cm, cao 20cm. Phía trên ngai có bửu tán thếp vàng lộng lẫy. Tất cả đều được làm bằng gỗ sơn son thếp vàng. Ngai được công nhận là Bảo vật quốc gia Việt Nam năm 2015.
Phần lưng ngai là phần cao nhất, gồm một tấm bảng gỗ hẹp hình chữ nhật có bề rộng khoảng 18cm đặt theo chiều dọc, mỗi bên có hai song tựa cạnh vuông. Tay ngai được uốn cong, lượn theo lưng ghế sang hai bên thành hai đầu rồng. Mặt ngai (phần để ngồi) hình chữ nhật, kích thước 87x72cm.
Theo ông Hồ Hữu Hành, Giám đốc Công ty cổ phần Tu bổ di tích Huế, ngai vàng triều Nguyễn được làm từ gỗ gõ, thuộc nhóm 1 theo cách phân loại của kiểm lâm. Loại gỗ này thường được người xưa lựa chọn để làm các đồ nội thất, đặc biệt là ghế, bàn, long sàng hay đồ ngự dụng khác (Ảnh: Đình Hoàng).
Toàn cảnh khu vực trưng bày Bảo vật quốc gia trong điện Thái Hòa, gồm ngai vàng, bệ bên dưới và bửu tán phía trên.
Bửu tán phía trên ngai vàng cũng được sơn son thếp vàng tinh xảo, chạm khắc rồng lượn, biểu trưng cho quyền lực tối cao của các vua triều Nguyễn.
Hình tượng rồng trên bửu tán được chạm khắc tinh xảo, thếp vàng long lanh (Nguồn: Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế).
Mặt bên trái của ngai vàng triều Nguyễn theo hướng từ cửa chính của điện Thái Hòa nhìn vào.
Sau khi điện Thái Hòa hoàn thành trùng tu (2021-2024), khu vực trưng bày ngai vàng triều Nguyễn được mở rộng hành lang bảo vệ, có hàng rào cứng thay vì chỉ giăng dây và biển cảnh báo như trước đây (Nguồn: Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế).
Ngai vàng triều Nguyễn được trưng bày tại điện Thái Hòa (giữa) trong Đại nội Huế. Thời gian trùng tu điện, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đưa hiện vật này vào lưu kho bảo quản.
Trung tâm đã phục chế một ngai vàng với tỷ lệ 1:1 để trưng bày tại Lầu Ngũ Phụng trên cổng Ngọ Môn (phía trước) để phục vụ du khách tham quan.
Ngoài ngai vàng triều Nguyễn, tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế còn lưu giữ, trưng bày 2 ngai vua có kích thước nhỏ hơn.
Trong ảnh là ngai hoàng đế Duy Tân (có niên đại 1907), đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2024.
Ngai hoàng đế Duy Tân cũng là hiện vật gốc độc bản, biểu trưng đầy đủ tính vương quyền của chế độ quân chủ, đồng thời là tác phẩm nghệ thuật tạo hình - điêu khắc có giá trị lịch sử, văn hóa và mỹ thuật đặc sắc.
Một ngai vàng kích thước nhỏ, gỗ sơn son thếp vàng, thời vua Khải Định (1916-1925) đang được trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.
Tại Ứng lăng, vua Khải Định cũng cho xây dựng mô hình ngai vàng bằng bê tông cốt thép bên trên huyệt mộ của mình.
Như Dân trí đã đưa tin, 11h55 ngày 24/5, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm mua vé vào cổng Đại nội Huế, sau đó lẻn vào quậy phá khu vực ngai vàng triều Nguyễn tại điện Thái Hòa, làm hư hỏng hiện vật.
Đến ngày 25/5, đối tượng đã bị cơ quan chức năng thành phố Huế tạm giữ hình sự để điều tra làm rõ hành vi. Tuy nhiên, đối tượng có biểu hiện loạn thần, nói nhảm khiến việc lấy lời khai của cơ quan điều tra gặp nhiều khó khăn.
