Điểm nổi bật của Cuộc thi Sáng kiến An toàn Giao thông Việt Nam 2025

Tập trung hướng đến việc giáo dục thanh thiếu niên khi tham gia giao thông

Theo thống kê, năm 2024, toàn quốc xảy ra 23.837 vụ tai nạn giao thông làm chết 10.996 người, bị thương 17.705 người. Tai nạn giao thông vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong đối với lứa tuổi 15 -27 tuổi.

Trong đó, số vụ liên quan đến nhóm người dưới 18 tuổi chiếm khoảng 7-9%, còn nhóm 18-27 tuổi chiếm đến 18-20%.

Có 2 độ tuổi được xếp vào nhóm rủi ro cao, là dưới 16 tuổi và từ 16 đến 18 tuổi. Nhóm dưới 16 tuổi thường được cha mẹ, người lớn chở đi học hoặc tự đạp xe tới trường.

Những thiếu niên tự đi xe đạp tới trường, trong trong môi trường giao thông phức tạp, hỗn hợp nhưng thiếu kiến thức và kỹ năng điều khiển phương tiện, sẽ dễ gặp rủi ro lớn. Các vụ tai nạn đều rơi vào điểm mù xe tải, va chạm với xe tải, xe khách trên quốc lộ, xe tải lùi làm trẻ em thiệt mạng.

Với nhóm từ 16 đến 18 tuổi, thanh thiếu niên đã được điều khiển xe đạp điện, xe máy điện và xe máy có dung tích nhỏ hơn 50cc tham gia giao thông mà không cần có giấy phép lái xe. Đây là nhóm có nguy cơ cao gây tai nạn giao thông cho mình và cho người khác.

Trước thực trạng này, ban tổ chức Cuộc thi Sáng kiến An toàn Giao thông Việt Nam 2025 quyết định tập trung vào tìm kiếm, khuyến khích và lan tỏa các sáng kiến, giải pháp, ý tưởng tuyên truyền – giáo dục nhằm nâng cao ý thức tham gia giao thông thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên từ 16 tuổi.

Đây là nhóm có số lượng đông đảo hàng đầu, sử dụng đa dạng các loại hình vận tải, từ cá nhân đến công cộng, cần được tuyên truyền sâu rộng và hiệu quả về luật an toàn giao thông.

Như vậy, thay vì hướng vào cộng đồng người tham gia giao thông tại Việt Nam nói chung với chủ đề, giải pháp rộng, vẽ nên bức tranh thực trạng ở nhiều góc độ như các năm trước, cuộc thi nhấn mạnh nâng cao nhận thức, xây dựng văn hóa giao thông an toàn, văn minh cho nhóm thanh thiếu niên, cũng như tạo sân chơi sáng tạo, thiết thực cho mọi tầng lớp tham gia đóng góp vì một môi trường giao thông an toàn, bền vững.

3 chủ đề gần gũi thiết thực

2025 cũng là năm đầu tiên ban tổ chức đưa ra tới 3 chủ đề cho cuộc thi, và đều là các vấn đề gần gũi, thiết thực, dễ hiểu với người trẻ, cùng những cảnh tỉnh về hậu quả rõ ràng, thường xuyên xảy ra trong thực tế.

Ở chủ đề “Lướt mạng – Mất mạng”, ban tổ chức nhấn mạnh hiện trạng chỉ trong vài giây mất tập trung để trả lời tin nhắn, lướt mạng xã hội hay nghe điện thoại, người lái xe dù là học sinh, sinh viên hay những người trưởng thành – dù là ô tô hay xe máy – có thể đánh mất cả một tương lai.

"Những giây ngắn ngủi ấy, tay vẫn cầm lái nhưng tâm trí đã rời khỏi con đường. Và rồi, một khúc cua bất ngờ, một chiếc xe phía trước phanh gấp… là đủ để đánh đổi bằng thương tích, thậm chí cả mạng sống. Nguy hiểm rõ ràng như vậy, nhưng với nhiều người, thói quen này vẫn bị coi nhẹ, cho đến khi hậu quả không thể cứu vãn", thể lệ cuộc thi ghi rõ.

Ở chủ đề “Điền vào chỗ trống”, thực trạng nhiều người lái ô tô vô tư lấn sang làn xe máy, còn xe máy thì tranh thủ len lỏi vào bất cứ khoảng trống nào tìm thấy, gây ra cảnh “mạnh ai nấy đi” ấy lặp đi lặp lại hằng ngày, biến những con đường vốn đã chật chội thành những điểm nghẽn kéo dài.

Trên thực tế, nhiều trường hợp xe máy bất ngờ “chèn” ngang đầu ô tô hoặc lọt vào điểm mù – nơi người lái xe không thể nhìn thấy – và gây ra tai nạn thương tâm.

Ở chủ đề “Trao chìa vội vàng – Hậu quả ngỡ ngàng”, cuộc thi nêu bật một vấn đề liên quan sự giáo dục và quản lý ngay trong gia đình, khi nhiều phụ huynh dễ dãi trao chìa khóa phương tiện giao thông cho con, hoặc trẻ liều lĩnh lấy xe khi không có đủ kỹ năng và kiến thức luật giao thông.

Từ đây, chỉ một quyết định tưởng chừng nhỏ của người lớn có thể dẫn đến hậu quả lớn cho cả gia đình và cộng đồng. "Trao xe cũng là trao trách nhiệm – và đó là trách nhiệm không thể xem nhẹ", thông điệp của cuộc thi nêu rõ.

Với các chủ đề này, đội thi có thể lựa chọn một trong các hình thức dự thi là sáng kiến (ý tưởng mới, giải pháp tiềm năng, tính độc đáo, khả thi và phù hợp với thực tiễn giao thông tại Việt Nam), giải pháp (sản phẩm/dịch vụ/ứng dụng ứng dụng công nghệ hoặc sản phẩm thực tế) hoặc ý tưởng tuyên truyền – giáo dục (đề xuất chiến dịch, công cụ, hoặc sản phẩm truyền thông sáng tạo có thông điệp rõ ràng, dễ hiểu, dễ lan tỏa) để tác động tích cực đến nhận thức và hành vi của người tham gia giao thông.

Số lượng giải thưởng năm nay cũng tăng lên, chia đều cho 3 chủ đề tình huống với mỗi hạng mục gồm 1 giải Nhất, 1 giải Nhì, 2 giải Ba và 3 giải Khuyến khích. Tổng giá trị giải thưởng lên tới 255 triệu đồng.