Bóng đá hiện đại và vai trò của những tiền vệ trung tâm

Tại Tây Ban Nha, Real được dẫn dắt bởi Redondo rồi Zidane, cầm trịch tại Barca là Pep Guardiola. Nhưng hai ông lớn này không hề tạo được sự áp đảo như hiện tại. Bởi lẽ, Valencia hai lần vào tới chung kết Champions League nhờ sự xuất sắc của Gaizka Mendieta, Baraja và Albelda, Deportivo được biết đến với biệt danh Super Depor cùng những Djalminha, Fran hay sau này là Valeron.

Tại Italia, AC Milan sở hữu bộ đôi tiền vệ trứ danh Pirlo-Gattuso. AS Roma được dẫn dắt bởi người nhạc trưởng tài hoa Totti. Nhắc đến Juventus thì phải nhớ ngay đến Nedved, Edgar Davids, Didier Deschamps. Fiorentina cũng hết sức đáng gờm với sự hiện diện của “số 10 cổ điển” Rui Costa. Tại Anh, Manchester United thăng hoa nhờ cặp tiền vệ trung tâm lẫy lừng Keane-Scholes. Arsenal bước vào chu kỳ thành công nhất cùng Patrick Vieira...

Tuy nhiên, trong khoảng hơn nửa thập niên vừa qua, cuộc chiến hàng tiền vệ phân cấp rõ rệt với sự ra đời của triết lý bóng đá tiki-taka. Với “tam giác quỷ” Busquets-Xavi-Iniesta, Barca gần như thống trị tuyệt đối trong khoản kiểm soát trận đấu. Mọi đội bóng lớn, kể cả một Real Madrid xuyên suốt lịch sử theo đuổi triết lý bóng đá duy mỹ, đều lựa chọn lối chơi phòng ngự-phản công.

Nhưng mùa giải này, với sự sụp đổ của đế chế tiki-taka từ Barca cho đến Tây Ban Nha, các đội bóng lớn tại châu Âu đang trở lại với lối chơi chủ động. Việc xây dựng tuyến giữa mạnh mẽ và đủ sức giành quyền kiểm soát trận đấu đã và đang trở thành một xu hướng. Ví dụ điển hình nhất đến từ chính trận cầu Siêu kinh điển. Real Madrid với hai chân chuyền thượng thắng Kroos-Modric, sẵn sàng tranh chấp khu trung tuyến với Barca (và chiến thắng) thay vì co cụm phòng ngự chờ cơ hội phản công như những năm trước.

Chưa hết, sự chuyển biến còn diễn ra ở cả Chelsea, đội bóng đang được dẫn dắt bởi vị chiến lược gia thực dụng bậc nhất, Jose Mourinho. Sự hiện diện của bộ đôi Matic và Cesc Fabregas ở giữa sân, cùng sự hỗ trợ đắc lực từ Oscar và Hazard ở biên, The Blues mùa giải này lột xác trở thành một đội bóng sở hữu lối chơi hết sức quyến rũ.

Barcelona đã qua thời đỉnh cao nhưng không ai dám xem thường sức mạnh tuyến giữa của đội bóng này. Dưới thời HLV Luis Enrique, “gã khổng lồ xứ Catalonia” vẫn trung thành với triết lý tiki-taka và đội hình 3 tiền vệ trung tâm ở giữa sân. Khi Xavi đã bước qua sườn dốc bên kia của sử nghiệp, tân binh Rakitic được lựa chọn để kết hợp cùng Busquets và Iniesta.

Một đội bóng lớn khác cũng theo đuổi lối đá tiki-taka là Bayern Munich. Dưới sự dẫn dắt của Pep Guardiola, tuyến giữa “hùm xám” trở nên biến ảo khôn lường. Tùy từng đối thủ, Bayern Munich có thể ra sân với 3 hoặc 4 hậu vệ và 2 hoặc 3 tiền đạo. Xabi Alonso đóng đinh ở vị trí tiền vệ trụ. Hỗ trợ cho tiền vệ kỳ cựu người Tây Ban Nha là Lahm và Alaba cho đến khi cả hai dính chấn thương. Guardiola đã thử nghiệm sử dụng Gotze, Hojberg, Gaudino, Bernat, Rode... ở tuyến giữa, và sự trở lại của Schweinsteiger là một lựa chọn khả dĩ khác.

Không được đánh giá cao như những đội bóng kể trên nhưng Man City và Juventus cũng sở hữu tuyến giữa rất đàng gờm. Các nhà ĐKVĐ Premier League thường xuyên ra sân với cặp tiền vệ trung tâm Fernandinho và Yaya Toure. Trong khi đó, ĐKVĐ Serie A đang có trong tay 4 tiền vệ trung tâm xuất sắc Pirlo, Vidal, Pogba và Marchisio.

Từ Allegri đến Conte hiện tại, Juventus vẫn trung thành với việc sử dụng 3 tiền vệ trung tâm theo hình tam giác. Bộ ba thường xuyên được sử dụng là Vidal, Pirlo (đá giữa, thấp nhất), Pogba. Khi Pirlo không thể ra sân, Marchisio thay thế. Cũng đôi lúc, hình tam giác đảo ngược lại, Pirlo-Pogba án ngữ trước hàng phòng ngự và Vidal thi đấu cao nhất.

Tất cả như báo hiệu cho một chu kỳ bóng đá châu Âu trở lại với những màn so tài rực lửa ở khu trung tuyến.

Duy Khánh