Xung đột Ukraina: Tử chiến ở Debaltsevo

Debaltsevo, hiện do chính quyền Kiev kiểm soát, nằm lọt thỏm giữa các lãnh thổ của phe ly khai, là cản trở duy nhất nối liền Donetsk và Lugansk. Ngày 26/1, người đứng đầu nước Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk (DPR), ông Alexandr Zakharchenko tuyên bố các nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Lugansk (LPR) đang liên kết lực lượng của mình và nắn thẳng lại vạch tiếp giáp giữa các bên.

DPR và LPR nằm ở miền đông Ukraina nhưng không tiếp giáp với nhau về biên giới mà còn cách nhau gần 100km. Nằm trên tuyến đường nối liền Donetsk và Lugansk có thành phố Debaltsevo, hiện do quân đội chính phủ kiểm soát. Để thực hiện chiến lược liên thủ và mở một hành lang thông với nhau, DPR và LPR không còn cách nào khác là phải chiếm cho bằng được cứ điểm quan trọng này.

Để mở màn cho chiến dịch trên, lực lượng ly khai Ukraina đã đánh trận giả ở thành phố cảng Maripol. Marioupol là thành phố công nghiệp có nửa triệu dân nằm bên bở biển Azov, một vị trí chiến lược đầu cầu nối Nga và vùng bán đảo Crưm. Ngày 24/1, phe ly khai đã mở cuộc tấn công vào Marioupol, đang nằm dưới sự kiểm soát của Kiev. Kết quả là có ít nhất 30 người thiệt mạng khi những quả đạn pháo rơi trúng một ngôi chợ và một khu chung cư làm hơn 80 người khác bị thương. Trước tình hình trên, ngày 26/1, chính quyền trung ương Ukraina đã ra lệnh áp đặt tình trạng báo động cao trên toàn bộ lãnh thổ nước này.

Nhưng điều phe ly khai muốn không phải là đánh chiếm ngay Marioupol mà thực chất đánh trận giả. Theo các chuyên gia quân sự, Mariupol nằm quá sâu trong vùng ly khai kiểm soát nên bị cô lập, DPR có thể đánh chiếm bất cứ lúc nào mà để đó cũng không hại gì. Ngay lập tức chính quyền Kiev đã điều động một lượng lớn binh lính và khí tài về bảo vệ thành phố này.

Chỉ chờ có vậy, lực lượng ly khai lập tức mở chiến dịch chiếm lấy Debaltsevo. Bắt đầu từ ngày 26/1, ly khai đã nổ súng tấn công Debaltsevo, Vuhlehirsk và vài cứ điểm nhỏ ở xung quanh sân bay Donetsk như Maryinka và trung tâm thị trấn Pesky, gần sân bay Donetsk nhằm nhổ hết những lực lượng còn sót lại của quân chính phủ, “làm sạch” địa bàn Donetsk đúng như những gì họ đã tuyên bố.

Sáng sớm 29/1, quân đội DPR đã phát động chiến dịch tấn công. Và chỉ trong vài giờ, quân đội DPR đã chiếm toàn bộ 3 chốt chặn, qua đó mở đường tiến vào Uglegorsk và đội tiền trạm đã tiến hành các cuộc giao tranh với quân chính phủ trên đường phố. Nếu làm chủ Uglegorsk có thể bao vây Debaltsevo. Bên cạnh đó, các tay súng của LPR cũng đã hợp công với Donetsk, đột nhập vào Debaltsevo. Sang đến ngày 30/1, lực lượng của Lugansk đã tiến vào nội thành và giao tranh dữ dội với quân đội Ukraina trên đường phố.

Với việc chiếm Uglegorsk, dân quân Donetsk, cùng với các đơn vị của LPR sẽ có thế trận thuận lợi, vây chặt nhóm quân Ukraina tại Debaltsevo có quân số lên tới 8.000 người.

Uglegorsk thất thủ khiến kênh cung cấp hậu cần cho các nhóm quân Ukraina tại Debaltsevo đã bị dân quân cắt đứt. Thêm vào đó, với các hoạt động vây ép từ các hướng khác, dân quân Donbass không cho chỉ huy Ukraina gửi quân tăng viện, khiến cho binh sĩ Kiev bị vây khốn.

Ngày 30/1, nhà lãnh đạo DPR Alexander Zakharchenko đã lên tiếng kêu gọi binh lính Ukraina tại Debaltsevo buông vũ khí đầu hàng để bảo vệ mạng sống của mình. Ông cam đoan họ sẽ được đối xử tử tế và trở về khu tập kết của mình theo "hành lang nhân đạo".

Kênh truyền hình Passya 24 dẫn lời ông Zakharchenko cho hay Devaltsevo đã bị các tiểu đoàn thuộc lực lượng đặc biệt và 2 nhóm chiến thuật cơ động thuộc Lữ đoàn 3, với sự chi viện của hỏa lực pháo binh vây chặt và không có cơ hội nhận được tiếp viện hay mở đường máu thoát ra.

Tuy nhiên, hiện có nhiều thông tin trái chiều về chuyện 8.000 lính Ukraina bị phe ly khai bao vây tại Devaltsevo. Kênh truyền hình 112 Ukraina ngày 30/1 dẫn lời người phát ngôn Trung tâm báo chí chiến dịch chống khủng bố (ATO) ở miền đông Ukraina, ông Leonid Matyukhin, cho hay chiến sự đang rất nóng bỏng tại nhiều nơi. Nhưng ông khẳng định hiện các tay súng ly khai vẫn chưa thể khép vòng vây quanh Debaltsevo. Phó Giám đốc Sở nội vụ tỉnh Donetsk, ông Ilya Kiva, cùng ngày cũng đưa ra thông tin tương tự khi ông bác tin các tay súng ly khai đã khép chặt vòng vây quanh Debaltsevo. “Quân đội Ukraina vẫn trụ ở Debaltsevo”- ông Ilya Kiva viết trên trang facebook cá nhân.

Thứ trưởng Quốc phòng DPR, ông Eduard Basurin tối 31/1 cho hay trong một ngày qua, dân quân DPR đã nắm quyền kiểm soát các điểm dân cư Kalinovka và Nikishino ở ngoại vi thành phố Debaltsevo cũng như tuyến đường chiến lược tới Artemovsk. Bộ Quốc phòng DPR đề nghị binh sỹ Ukraina trong thành phố, vốn ngày nào cũng chịu tổn thất nặng nề, hạ vũ khí.

Ông Basurin thông báo tổn thất đã được xác nhận của lực lượng vũ trang Ukraina gồm 5 xe tăng, 7 xe bọc thép chở quân và xe bọc thép, 12 khẩu pháo, 97 người chết và bị thương. Ông cũng thông báo số binh sỹ Ukraina ra hàng ngày càng tăng.

Trong ngày 31/1 có 19 binh sỹ, trong đó có 2 sỹ quan, ở khu vực Uglegorsk ra hàng. Mọi nỗ lực của binh sỹ Ukraina nhằm phản công hay phá vây đều bị đẩy lui.

Về phía Ukraina, nghị sĩ Viktor Balogha dẫn thông báo từ Lữ đoàn bộ binh sơn cước Mukachevo số 128 trên thực địa thừa nhận binh sỹ Ukraina ở Debaltsevo đang có nguy cơ bị bao vây thực sự. Theo ông Balogha, quân đội cần tăng viện ngay lập tức hoặc ra lệnh lui quân ở Debaltsevo.