Vùng cấm bay sẽ được áp dụng trên Libya như thế nào?

 

Khi nào cuộc tấn công quân sự bắt đầu và kéo dài bao lâu?

Pháp cho biết một cuộc tấn công quân sự nhằm ngăn chặn lực lượng của Tổng thống Gadhafi sẽ được tiến hành “trong vòng vài giờ nữa” và Pháp sẽ tham gia cuộc tấn công này.

Hiện vẫn chưa rõ thời gian chính xác của cuộc tấn công quân sự và cũng chưa biết cuộc tấn công này phải kéo dài bao lâu để áp dụng được một vùng cấm bay trên bầu trời Libya.

Tuần trước, người đứng đầu Bộ tư lệnh các lực lượng hỗn hợp Mỹ cho hay Lầu Năm Góc có thể áp dụng một vùng cấm bay “trong vòng vài ngày”. Nhưng ngày hôm qua, Tư lệnh không quân Mỹ Norton Schwartz cho hay sẽ phải mất “một tuần trở lên”.

Nước nào sẽ tham gia?

Ngoài Pháp, các nước như Mỹ, Anh, Na Uy, Qatar đã cho biết sẽ tham gia.

22 nước thuộc Liên đoàn Ả rập có tàu chiến và máy bay chiến đấu, song chứng tỏ ít khả năng triển khai lực lượng bên ngoài khu vực của họ và các nước này đang bị phân tán bởi cuộc khủng hoảng tại Bahrain.

Schwartz, phát biểu tại Thượng viện Mỹ ngày 17/3, rằng có “những nước trong Liên đoàn Ả rập với lực lượng không quân tinh nhuệ trong những trường hợp cụ thể có thể tham gia”.

Giới chuyên gia cho rằng nếu Mỹ không tham gia, Anh và Pháp chỉ có khả năng thiết lập một vùng cấm bay giới hạn.

Trong khi đó các quốc gia NATO có thể yêu cầu dùng các căn cứ không quân ở Italia, gần với Libya. Chính phủ Italia hôm qua cho hay các căn cứ quân sự của nước này đã chuẩn bị sẵn sàng để áp dụng lệnh cấm bay trên Libya.

Song giới chức Mỹ tin rằng, Lầu Năm Góc, với lực lượng không quân, hải quân khổng lồ, sẽ gánh vác nhiều phần nhất.

Lầu Năm Góc sẽ dùng vũ khí gì?

Theo giới chức Mỹ, nước này nhiều khả năng sẽ dốc toàn bộ lực lượng không quân từ châu Âu và Mỹ, cũng như có thể là Iraq cùng Afghanistan để áp dụng thành công một lệnh cấm bay trên bầu trời Libya.

Một số tư lệnh lo ngại điều đó sẽ đè nặng thêm lên đôi vai của lực lượng vốn đã bị quá tải bởi hai cuộc chiến tại Iraq và Afghanistan cũng như sứ mệnh hỗ trợ nhân đạo tại Nhật Bản hiện nay. “Lực lượng tình báo, do thám rất hạn chế”, ông Schwartz cho hay.

Cũng theo ông Schwartz, Mỹ nhiều khả năng sẽ dùng máy bay ném bom và máy bay chiến đấu, có thể là F-16, F-15 và F-22, để tấn công vào các mục tiêu trên mặt đất.

Mỹ cũng có thể triển khai máy bay không người lái, máy bay tiếp nhiên liệu trên không và các thiết bị liên lạc vệ tinh, máy bay có khả năng làm nhiễu liên lạc của Libya.

Cuộc tấn công liệu có thành công?

Khi thời gian trôi đi, ngày càng ít người tin rằng một vùng cấm bay sẽ là nhân tố quyết định trên mặt đất. Lực lượng của chính phủ Libya đã dựa chủ yếu vào pháo, cùng xe tăng và các lực lượng trên bộ khác để đẩy lùi quân nổi dậy. Ngoài ra máy bay chiến đấu của NATO bay trên bầu trời Libya khó có thể bảo vệ được dân thường trên mặt đất.

Trong một dấu hiệu thể hiện sự dè dặt trong chính quân đội Mỹ, tư lệnh Schwartz cho rằng chỉ riêng vùng cấm bay sẽ không đủ hiệu quả để đẩy lùi lực lượng của ông Gadhafi.

Sẽ là một thách thức vô cùng lớn khi áp dụng một vùng cấm bay trên toàn bộ Libya, rộng gấp khoảng 35 lần Bosnia, nơi lực lượng NATO đã áp đặt một lệnh cấm bay vào đầu những năm 1990.

Các nước có thể chọn thiết lập một vùng cấm bay giới hạn quanh thành lũy của quân nổi dậy tại Benghazi, sử dụng một lượng máy bay chiến đấu và hỗ trợ nhỏ hơn.

Lực lượng của Tổng thống Gadhafi có gì?

Tuần trước, Giám đốc tình báo quốc gia mỹ James Clapper cho hay ông Gadhafi có khoảng 80 máy bay hoạt động được, gồm trực thăng, máy bay vận tải, máy bay chiến đấu.

Tư lệnh Schwartz lại cho biết quân đội Libya có “nhiều chục máy bay chiến đấu và trực thăng.

Song theo Clapper, máy bay của Libya kém tinh vi hơn rất nhiều máy bay và trực thăng của Mỹ.

Trong khi đó, Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế, cơ quan phân tích có trụ sở tại London, ước tính lực lượng của ông Gadhafi chỉ có 40 chiếc máy bay cánh cố định và tiềm lực không quân của Libya đã cũ so với tiêu chuẩn của phương Tây.

Lực lượng nước ngoài có cần hạ hệ thống phòng không của Libya?

Có một số bất đồng về vấn đề này. Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates cho hay điều đó sẽ không cần thiết trước khi Mỹ triển khai máy bay tuần tra trên bầu trời Libya. Những người phản đối lệnh cấm bay cho rằng đó là một hành động chiến tranh.

Nhiều người cũng tin rằng một cuộc tấn công vào hệ thống tên lửa đất đối không đã cũ kỹ do Liên Xô phát triển của Libya là không cần thiết và máy bay chiến đấu NATO có thể đợi cho đến khi radar Libya “đụng” đến họ.

Trong khi đó, Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ Clapper cho hay Libya có hệ thống phòng không lớn thứ hai ở Trung Đông, với khoảng 31 địa điểm phóng tên lửa đất đối không và một lượng lớn tên lửa đất đối không di động.

Phan Anh

Theo Reuters