Trung Quốc thả 2 người Canada sau 3 năm bắt giữ

Thủ tướng Canada Justin Trudeau ngày 24/9 thông báo 2 công dân Michael Kovrig và Michael Spavor đã được trả tự do và lên đường trở về Canada.

"Hai người đàn ông này đã trải qua hoàn cảnh khó khăn đến mức khó tin, nhưng tin tốt cho tất cả chúng ta là họ đang trên đường trở về nhà với gia đình", ông Trudeau nói với các phóng viên.

Hai công dân Canada, Michael Spavor và Michael Kovrig, đã bị giới chức Trung Quốc bắt giữ hồi tháng 12/2018, không lâu sau khi Canada bắt giữ Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu theo đề nghị của Mỹ.

Bắc Kinh nhiều lần bác bỏ cáo buộc cho rằng việc bắt giữ hai công dân Canada là nhằm trả đũa và gây sức ép với Canada.

Theo truyền thông Trung Quốc, doanh nhân Spavor đã chụp ảnh các thiết bị quân sự của Trung Quốc và cung cấp cho nhà ngoại giao đồng hương Kovrig. Phía Trung Quốc cáo buộc ông Spavor là người cung cấp thông tin chính cho ông Kovrig, đồng thời nói rằng các ảnh chụp thiết bị quân sự là bí mật quốc gia.

Tháng trước, một tòa án ở Trung Quốc đã kết án ông Spavor 11 năm tù vì tội gián điệp. Trong khi đó, phiên tòa xét xử ông Kovrig đã kết thúc vào tháng 3, nhưng tòa án chưa ấn định ngày đưa ra phán quyết. Thủ tướng Trudeau chỉ trích bản án của Trung Quốc dành cho ông Spavor là "không thể chấp nhận được và không công bằng", đồng thời cho rằng các cáo buộc đã bị "thổi phồng".

Phán quyết của tòa án Trung Quốc đã vấp phải chỉ trích của Mỹ và Canada. Giới chức Canada thậm chí cáo buộc Trung Quốc dùng "ngoại giao con tin", mặc dù Bắc Kinh khẳng định vụ việc của bà Mạnh Vãn Chu và công dân Canada không liên quan tới nhau.

Động thái thả 2 công dân Canada của Trung Quốc diễn ra sau khi bà Mạnh Vãn Chu, con gái nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi, được trả tự do sau phiên tòa tại thành phố Vancouver ở Canada hôm 24/9. Bà Mạnh đã lên máy bay trở về Trung Quốc sau gần 3 năm bị "giam lỏng" tại Canada.

Bà Mạnh bị bắt tại sân bay Vancouver theo đề nghị của Mỹ. Mỹ cũng đề nghị dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ để xét xử vì bà bị cáo buộc nói dối HSBC về mối quan hệ của Huawei với Skycom, một công ty kinh doanh ở Iran, khiến HSBC có nguy cơ phải chịu trách nhiệm hình sự vì vi phạm lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ. Tuy nhiên, Huawei đã bác bỏ cáo buộc và cho rằng vụ việc nhằm vào bà Mạnh Vãn Chu mang động cơ chính trị.

Thủ tướng Trudau không nói rõ về việc liệu Canada và Trung Quốc có đạt được thỏa thuận song phương trước khi thả công dân hai nước không.

"Tôi muốn cảm ơn các đồng minh và đối tác trên toàn thế giới trong cộng đồng quốc tế, những người luôn kiên định trong tình đoàn kết với Canada và với 2 công dân Canada", ông Trudeau nhấn mạnh.

Vụ việc liên quan đến việc bắt giữ công dân khiến mối quan hệ giữa Trung Quốc và Canada trở nên căng thẳng trong suốt thời gian dài.