Trung Quốc hối thúc Mỹ "giải phóng" kho tài sản bị đóng băng cho Taliban

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên hôm nay 15/9 cho biết, các tài sản bị đóng băng thuộc sở hữu của Afghanistan và Mỹ nên chấp nhận các yêu cầu chính đáng của Afghanistan về việc "giải phóng" số tài sản này.

"Mỹ nên từ bỏ con đường trừng phạt và không nên tạo ra những trở ngại cho quá trình tái thiết hòa bình và phát triển kinh tế của Afghanistan", ông Triệu kêu gọi.

Theo lệnh của Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã đóng băng gần 9,5 tỷ USD tài sản của Ngân hàng Trung ương Afghanistan, đồng thời ngừng chuyển tiền mặt tới quốc gia này kể từ ngày 15/8, thời điểm Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul. 

Đa số khoản dự trữ gần 9,5 tỷ USD này nằm tại Cục Dự trữ liên bang New York và các tổ chức tài chính khác ở Mỹ.

Giới chức Mỹ khẳng định, Taliban sẽ không thể tiếp cận bất cứ tài sản nào của chính phủ Afghanistan tại Mỹ bởi tổ chức này vẫn nằm trong danh sách trừng phạt của Bộ Tài chính Mỹ.

Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng ngừng viện trợ cho Afghanistan sau khi Taliban lên nắm quyền. Điều này buộc Taliban phải lên tiếng đề nghị các quốc gia như Trung Quốc giúp chính quyền mới của Afghanistan tái thiết đất nước sau 20 năm chiến tranh.

Tuyên bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc được đưa ra sau khi đại sứ của Bắc Kinh tại Kabul, Wang Yu, nói với quyền Bộ trưởng Ngoại giao Afghanistan Amir Muttaqi hôm 14/9 rằng, Trung Quốc đánh giá cao việc Taliban đảm bảo an ninh cho các khoản đầu tư của Trung Quốc tại Afghanistan. Wang cũng bày tỏ hy vọng thiết lập "một khuôn khổ chính trị rộng rãi và toàn diện" ở Afghanistan.

Chính phủ do Taliban kiểm soát đang tìm cách củng cố nguồn lực tài chính trong bối cảnh Afghanistan đang phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế. Taliban đã tuyên bố Trung Quốc là "đối tác quan trọng nhất" của Afghanistan trong việc tái thiết đất nước.

Tuần trước, phát ngôn viên của Taliban Zabiullah Mujahid cho biết chính phủ mới của Afghanistan muốn tham gia Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC), một chương trình trị giá 50 tỷ USD trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc.

Trung Quốc là một trong những nước đầu tiên thiết lập liên lạc với Taliban sau khi lực lượng này giành kiểm soát phần lớn Afghanistan và lật đổ chính quyền Afghanistan do phương Tây hậu thuẫn. Trung Quốc vẫn duy trì đại sứ quán ở Kabul và đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan đã gặp gỡ các thành viên cấp cao của Taliban. 

Taliban coi Trung Quốc là một trong những đối tác quan trọng nhất của Afghanistan và hy vọng các khoản đầu tư và hỗ trợ của Trung Quốc sẽ giúp Afghanistan tái thiết đất nước. Tuy vậy, cho đến nay Bắc Kinh vẫn chưa chính thức công nhận chính quyền do Taliban lập ra. Giới quan sát cho rằng, Bắc Kinh sẽ theo dõi các diễn biến một cách thận trọng và chưa vội vã đưa ra quyết định này.

Trong một nỗ lực được cho là nhằm lấp khoảng trống do Mỹ để lại, Trung Quốc thông báo sẽ cấp khoản viện trợ trị giá 200 triệu Nhân dân tệ (31 triệu USD) cho Afghanistan, trong đó có viện trợ lương thực và vắc xin Covid-19.