Trung Quốc cảnh báo kịch bản cạnh tranh giữa các nước lớn ở châu Phi

"Châu Phi nên là một sân khấu lớn cho hợp tác quốc tế, không phải là đấu trường cạnh tranh giữa các nước lớn", Ngoại trưởng Trung Quốc Tần Cương nói trong một cuộc họp báo với Chủ tịch Ủy ban Liên minh châu Phi Moussa Faki hôm 11/1.

Ngoại trưởng Trung Quốc đang có chuyến thăm châu Phi kéo dài một tuần. Ông Tần Cương dự kiến đến thăm Ethiopia, Ai Cập, Angola, Benin và Gabon trước khi trở về Trung Quốc.

Phát biểu tại lễ khai trương Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) châu Phi, dự án do các kỹ sư Trung Quốc xây dựng ở Ethiopia, Đại sứ Tần Cương đã phác thảo tầm nhìn của Bắc Kinh về mối quan hệ với châu Phi. Ông khẳng định cả hai sẽ luôn có một tương lai chung "bất kể môi trường quốc tế thay đổi như thế nào".

"Ngày nay, thế giới, thời đại và lịch sử của chúng ta đang thay đổi theo những cách chưa từng có trước đây. Sự trỗi dậy tập thể của các nước đang phát triển là không thể đảo ngược", ông Tần Cương nói, đồng thời cho biết Trung Quốc và châu Phi nên "phản đối sự bá quyền, bắt nạt, phân biệt chủng tộc, cùng nhau bảo vệ chủ nghĩa đa phương và thúc đẩy dân chủ lớn hơn trong quan hệ quốc tế".

Ông Tần Cương nhấn mạnh rằng chính sách của Bắc Kinh dựa trên các nguyên tắc "chân thành, kết quả thực tế, tình hữu nghị và thiện chí, cũng như theo đuổi lợi ích chung".

"Trung Quốc không đưa ra những lời hứa suông, không ép buộc các nước khác chống lại ý muốn của họ. Khi được bàn giao cho những người bạn châu Phi của chúng tôi, trụ sở CDC châu Phi sẽ hoàn toàn do Liên minh châu Phi điều hành và quản lý mà không có bất kỳ sự can thiệp nào từ Trung Quốc", ông Tần Cương tuyên bố.

Mỹ và các đồng minh châu Âu từ lâu đã cáo buộc Trung Quốc thực hiện chính sách ngoại giao "bẫy nợ" tại châu Phi. Sau cuộc gặp với Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed, ông Tần Cương tuyên bố Trung Quốc sẽ xóa một phần khoản nợ của Ethiopia.

Năm ngoái, Bắc Kinh đã xóa 23 khoản vay cho 17 quốc gia châu Phi. Ethiopia đã vay gần 14 tỷ USD từ Trung Quốc kể từ năm 2000.

Ngoài việc xuất khẩu vũ khí sang các nước châu Phi, Trung Quốc đã xuất khẩu các nhà thầu an ninh và quân sự tư nhân (PMSC) để bảo vệ các cơ sở khai thác, cảng và đường sắt - những dự án được tài trợ thông qua Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Theo RAND Corporation, một tổ chức tư vấn của Mỹ chuyên theo dõi ảnh hưởng quân sự của Trung Quốc và Nga ở châu Phi, các PMSC của Trung Quốc đã hoạt động ở 15 quốc gia châu Phi, trong khi Bắc Kinh đã xuất khẩu vũ khí hoặc khí tài cho 17 quốc gia trên lục địa này.

Theo thống kê của Đại học Boston, từ năm 2000-2020, Trung Quốc đã ứng trước 27 khoản vay quốc phòng trị giá 3,5 tỷ USD cho 8 quốc gia châu Phi. Hầu hết trong số này, khoảng 2,1 tỷ USD, đã được ứng trước cho Zambia để mua máy bay, huấn luyện phi công, thiết bị quân sự và xây dựng khu nhà ở cho quân đội và cảnh sát.