Quốc hội Mỹ thông qua gói kích thích kinh tế của Obama

Hôm thứ tư vừa qua, cả Thượng viện và Hạ viện đã đạt được thỏa thuận về nội dung của gói kích thích kinh tế.

Quyết định cuối cùng đã được đưa ra sau nhiều tuần Quốc hội thảo luận về cách tốt nhất có thể kích thích nền kinh tế Mỹ, hiện với tỷ lệ thất nghiệp là 7,6% và cuộc khủng hoảng ngân hàng đã gần như đóng băng thị trường cho vay.

Cuộc bỏ phiếu của Thượng viện đã phải kéo dài trong nhiều giờ để đợi Thượng nghị sỹ Dân chủ bang Ohio, Sherrod Brown, đến Washington bỏ lá phiếu thứ 60 cần thiết để gói kích thích kinh tế được thông qua. Sau đó, Nhà Trắng đã sắp xếp một chuyên cơ của chính phủ để đưa ông trở lại lễ tang mẹ ông tại Ohio.

Dự tính, Tổng thống Obama sẽ sớm ký gói kích thích kinh tế trên thành luật, nhằm thực hiện cam kết của ông giữ cho nền kinh tế không trượt dốc bằng cách: cắt giảm thuế cho những người ở tầng lớp trung lưu, hỗ trợ tiền cho các dự án xây dựng, giúp người nghèo và người thất nghiệp và đầu tư thêm vào ngành năng lượng thay thế.

Tuy nhiên, Tổng thống đảng Dân chủ đã không giành được sự ủng hộ của nghị sỹ đảng Cộng hòa, phe là thiểu số trong Quốc hội,  trong gói kích thích kinh tế này. Không một nghị sỹ Cộng hòa nào tại Hạ viện ủng hộ cho dự luật chi tiêu lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ và chỉ có 3 thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa ủng hộ. Các nghị sỹ đảng Cộng hòa cho rằng việc cắt giảm thuế là không đủ và kinh tế Mỹ sẽ bị chìm ngập trong đống  nợ nần trong nhiều năm tới.

Gói kích thích sẽ tạo ra thói quen chi tiêu vô độ?

Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện, Mitch McConnell, chỉ trích gói kích thích kinh tế “chắc chắn sẽ không tạo ra nhiều kích thích”. Ông cho rằng nó chỉ là khởi đầu cho vòng chi tiêu vô độ của đảng Dân chủ, mà ở đó Obama có thể sẽ phải cần 500 tỷ USD để giúp ngăn chặn các cuộc tịch thu nhà đất và có thể hàng trăm tỷ đô la nữa để đưa ngành tài chính ra khỏi cuộc khủng hoảng.

Còn lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, Steny Hoyer, “đốp” lại các nghị sỹ đảng Cộng hòa rằng, họ đang bám theo cùng quy tắc kinh tế đã được chứng minh là sai lầm trong suốt 8 năm cầm quyền của Tổng thống Bush.

Tuy nhiên, việc chính phủ mới quyết định chi tiêu lớn sẽ làm thâm hụt ngân sách liên bang, vốn đã “thủng sâu” càng “thủng sâu hơn”. Theo Phòng ngân sách quốc hội phi đảng, gói kích thích sẽ làm thâm hụt ngân sách chỉ riêng trong năm tới lên tới gần 400 tỷ USD.

Song các nghị sỹ đảng Dân chủ cho rằng, nếu không có gói chi tiêu này, nền kinh tế sẽ suy giảm mạnh hơn nữa, dẫn đến ngân khố quốc gia giảm, và khiến vòng luẩn quẩn thâm hụt ngân sách lại trở nên tồi tệ hơn nữa.

Nhà Trắng cho biết sẽ phải mất khoảng một tháng để dòng tiền trong gói kích thích bắt đầu chảy. Vấn đề quan tâm chính của các nhà kinh tế là gói kích thích sẽ đến quá muộn để có thể làm cho năm 2009 sáng sủa hơn.

Trên thực tế, đảng Dân chủ đã yêu cầu về một gói kích thích kinh tế mới, có lúc lên tới 162 tỷ USD, từ tháng 7 năm ngoái, khi các lãnh đạo Hạ viện bắt đầu soạn thảo một gói kích thích nhỏ hơn rất nhiều, chỉ khoảng 60 tỷ USD. Tổng thống Bush khi đó và các thành viên đảng Cộng hòa trong Quốc hội đã không thông qua dự luật vì cho rằng nó chưa cần thiết.

Khi nền kinh tế ngày càng trở nên tồi tệ, nghị sỹ đảng Dân chủ đã thúc đẩy các biện pháp kích thích lớn hơn. Có lúc, Quốc hội đã xem xét đến dự luật trị giá 937 tỷ USD.

Những điểm mấu chốt trong gói kích thích kinh tế

Để gói kích thích kinh tế cuối cùng được thông qua, một nhóm các Thượng nghị sỹ ôn hòa đã phải đưa ra một thỏa hiệp là cắt giảm một số khoản chi tiêu và cắt giảm thuế, đưa gói kích thích kinh tế về chỉ còn 787 tỷ USD, mà hầu hết là dùng cho chi tiêu vào năm nay và năm tới. Khoản hỗ trợ thuế chỉ là tạm thời.

Gói kích thích cuối cùng bao gồm khoảng 500 tỷ USD dùng cho chi tiêu và các chương trình xã hội như chương trình bảo hiểm y tế Medicaid cho người nghèo. Khoảng 287 tỷ USD cho hỗ trợ thuế sẽ bao gồm các khoản hỗ trợ thuế nhỏ để kích thích ngành ô tô và nhà đất hiện đang đóng băng cũng như giảm thuế cho các doanh nghiệp.

Gói kích thích cũng chi gần 54 tỷ USD để giúp các bang bị thâm hụt ngân sách và để hiện đại hóa trường học; 27,5 tỷ USD cho các dự án đường cao tốc; 8,4 tỷ USD cho giao thông công cộng và 9,3 tỷ USD cho dịch vụ đường sắt cao tốc và Antrak.

Những thỏa thuận cuối cùng của gói kích thích kinh tế cũng bao gồm những điều khoản hạn chế trả lương, thưởng cho các lãnh đạo cấp cao của các công ty nhận được hỗ trợ của chính phủ trong gói cứu trợ tài chính 700 tỷ USD.

Phan Anh

Theo Reuters, CNN