Những điều đáng lo ngại về AY.4.2 - biến thể phụ của chủng Delta

Đột biến AY.4.2 phát hiện mới đây của chủng Delta đang được điều tra tại Anh. Có nhiều lo ngại rằng đột biến này khiến virus có khả năng lây lan cao hơn, thậm chí có khả năng lẩn tránh vaccine. Dù vậy, vẫn còn nhiều điều chưa được biết đến về biến thể phụ của chủng Delta và AY.4.2 vẫn chưa được coi là "biến thể đáng lo ngại".

Theo các quan chức y tế Anh, hiện vẫn còn quá sớm để nói rằng đột biến mới của chủng Delta có dấy lên mối đe dọa lớn hơn so với biến thể Delta gốc hay không. Biến thể Detla được đánh giá là có khả năng lây nhiễm cao hơn so với các chủng gốc của virus SARS-CoV-2 như Alpha.

Tuy nhiên, giới chức Anh vẫn đang theo dõi chặt chẽ đột biến AY.4.2 bởi đột biến này chiếm 6% số ca mắc Covid-19 được giải trình tự gen ở thời điểm số ca mắc đang gia tăng mạnh trở lại ở nước này.

Biến thể phụ AY.4.2 là gì?

Virus không ngừng biến đổi và virus corona phát hiện ở Trung Quốc cuối năm 2019 cũng đã biến đổi nhiều lần khiến nó trở thành virus có khả năng lây lan cao hơn. Điều này được ghi nhận với biến thể Alpha (được giải trình tự gen đầu tiên ở Anh) khi nó lây lan trên toàn cầu trước khi có các biến thể khác nổi trội hơn như biến thể Delta được phát hiện đầu tiên ở Ấn Độ.

Delta được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa vào danh sách "biến thể đáng lo ngại" từ hồi tháng 5/2021 và hiện vẫn là biến thể nổi trội trên toàn cầu.

Tuy nhiên, cuối tuần trước, cơ quan an ninh y tế Anh công bố báo cáo cho biết, "một biến thể phụ của chủng Delta được gọi là AY.4.2 hiện đang lây lan ở Anh".

AY.4.2 được phát hiện trong số các ca mắc Covid-19 đang ngày càng gia tăng ở Anh.

Cơ quan an ninh y tế Anh cho biết "trong tuần từ 27/9/2021 biến thể phụ này chiếm khoảng 6% trong tổng số mẫu được giải trình tự gen, và có xu hướng tiếp tục gia tăng. Con số ước tính này có thể chưa chính xác. Các đánh giá sâu hơn đang được thực hiện".

Anh ghi nhận khoảng 40.000-50.000 ca mới mắc Covid-19 mỗi ngày trong tuần trước. Điều này khiến các chuyên gia đặt câu hỏi vì sao Anh vẫn bị tác động mạnh bởi dịch Covid-19 ở thời điểm này.

AY.4.2 được cho là có khả năng lây lan cao hơn 10-15% so với biến thể Delta gốc, nhưng vẫn còn quá sớm để khẳng định chắc chắn liệu đây có phải là nguyên nhân khiến số ca mắc Covid-19 ở Anh tăng mạnh hay không.

Vì sao AY.4.2 khiến nhiều người lo ngại?

Dù AY.4.2 đang được Anh theo dõi chặt chẽ, nhưng biến thể phụ này vẫn chưa được WHO phân loại là "biến thể đang được điều tra" hay "biến thể đáng lo ngại". Lý do có thể là vì AY.4.2 chưa được xác định có những biến đổi về gen dẫn đến những thay đổi về đặc tính virus như mức độ lây lan, khả năng gây bệnh nặng, khả năng lẩn trốn hệ miễn dịch hay các liệu pháp điều trị…

Hiện cũng chưa có thông tin xác nhận AY.4.2 lây nhiễm đáng kể trong cộng đồng hay các cụm ca mắc Covid-19.

Việc phát hiện một biến thể có khả năng lây lan cao hơn khiến nhiều người lo ngại vì nó có thể làm gia tăng số ca mắc Covid-19 ở những người chưa tiêm vaccine.

Theo Our World in Data, chỉ 2,8% dân số những nước có thu nhập thấp được tiêm ít nhất 1 mũi vaccine ngừa Covid-19 trong khi các nước phát triển cũng ghi nhận nhiều ca lây nhiễm đột phá do khả năng miễn dịch Covid-19 bắt đầu giảm khoảng 6 tháng sau khi được tiêm chủng đầy đủ.

Một biến thể có khả năng lây lan cao hơn cũng sẽ tác động đến hiệu quả của các loại vaccine, dù chưa có bằng chứng nào cho thấy AY.4.2 nằm trong trường hợp này.

Các chuyên gia nói gì về AY.4.2?

Cho tới nay, các quan chức y tế vẫn chưa bày tỏ lo ngại về biến thể phụ của chủng Delta và cho rằng điều quan trọng là phải tiếp tục theo dõi đột biến này chứ không nên hoảng loạn.

Bình luận về "Delta Plus" hôm 20/10, Giám đốc Trung tâm ngăn ngừa và kiểm soát dịch bệnh (CDC) Mỹ Rochelle Walensky cho biết, Mỹ cũng đã ghi nhận biến thể phụ này nhưng cho tới nay, không có sự gia tăng số ca mắc Covid-19 do AY.4.2

Ngoài Mỹ, Israel cũng đã xác nhận ca mắc Covid-19 do biến thể phụ A.Y.4.2 ở một bé trai 11 tuổi nhập cảnh nước này ở sân bay Ben Gurion. Ngày 21/10, Nga cũng ghi nhận một số ca nhiễm biến thể phụ A.Y.4.2.

Người phát ngôn văn phòng Thủ tướng Anh kêu gọi người dân bình tĩnh, đồng thời cho biết, AY.4.2 hiện đang được theo dõi chặt chẽ, nhưng chưa có bằng chứng nào cho thấy biến thể phụ này dễ lây hơn so với chủng Delta gốc.

"Chúng tôi đang giám sát chặt chẽ biến thể phụ này và sẽ không ngần ngại hành động nếu cần thiết", người phát ngôn này cho biết.

Giới chức Anh không muốn tái áp đặt các hạn chế chống Covid-19 dù nhiều chuyên gia y tế lo ngại các bệnh viện có thể đối mặt với nguy cơ quá tải khi mùa đông đang tới.

Andrew Pollard, người đứng đầu Nhóm Vaccine Oxford và đã tham gia trợ giúp phát triển vaccine AstraZeneca/Đại học Oxford, nói rằng, biến thể phụ của Delta sẽ không làm thay đổi bức tranh Covid-19.

Trong khi đó, giáo sư về miễn dịch tại London, ông Danny Altmann nói rằng biến thể phụ cần phải được theo dõi chặt chẽ và kiểm soát thận trọng.

"Do Delta hiện đang là biến thể nổi trội ở một số khu vực trong khoảng 6 tháng qua và vẫn chưa có biến thể nào khác nổi trội hơn, người ta hy vọng rằng Delta có thể sẽ là đột biến đỉnh điểm của virus. Nhưng AY.4 đã bắt đầu làm dấy lên nghi ngờ về điều này", ông Altman cảnh báo.