Mỹ-Trung “chơi bài ngửa” tại Đối thoại Shangri-La

Những hội thảo an ninh kiểu như Đối thoại Shangri-La có thể dễ bị xem là những diễn đàn ngôn luận xa xỉ, đạt được ít hiệu quả. Nhưng đôi khi, nói lại được chứng minh là “hiệu quả” hơn làm.

Có thể thấy điều này qua mối quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ, mối quan hệ thường không suôn sẻ, thậm chí, đôi khi căng thẳng và thường xuyên có những hiểu lầm lẫn nhau.

Trong những năm gần đây hai bên đều nỗ lực xây dựng mối quan hệ quân sự-với-quân sự, điều được xem là tối quan trọng trong tiến trình xây dựng lòng tin giữa hai nước. Nhưng hầu hết tiến trình này diễn ra sau những cánh cửa đóng kín.

Nhưng tại Đối thoại Shangri-La, người ta đã được chứng kiến mối quan hệ quân sự-với-quân sự giữa hai nước có lần hiếm hoi được phơi bày. Nó bắt đầu từ sáng sớm trong ngày 1/6, sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel vạch ra chi tiết về cái họ gọi là “tái cân bằng” sang châu Á-Thái Bình Dương, điều chuyển thêm nhiều tàu chiến, nhiều máy bay tiên tiến hơn tới khu vực.

Trung Quốc “không tin”

Ông Hagel thuyết phục rằng ý định của Mỹ là nhằm bảo vệ cho các đồng minh, chứ không nhằm vào bất kỳ nước cụ thể nào.

Song, Thiếu tướng Yao Yunzhu, giám đốc Trung tâm quan hệ quốc phòng Trung-Mỹ, thuộc Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA), Học viện khoa học quân sự Trung Quốc, đã phản pháo.

Trong bộ quân phục màu xanh lá, cùng tiếng Anh trôi chảy, bà lịch sự, nhưng cứng rắn, bác bỏ lời của ông Hagel, tuyên bố Bắc Kinh đơn giản không “được thuyết phục” bởi lời gải thích của ông và nhận thấy chiến lược mới của Washington là cách kiềm tỏa sức mạnh đang lên của Trung Quốc.

Ngay sau đó, vào buổi chiều, tướng Yao đã xuất hiện trong phái đoàn thảo luận về phòng thủ tên lửa đạn đạo với tướng không quân Mỹ Michael Keltz, giám đốc cơ quan Kế hoạch và chính sách chiến lược cho Bộ chỉ huy Thái Bình Dương Mỹ.

Ông Keltz và tướng Yao rõ ràng đã biết nhau từ những lần “chạm trán” trước đây và cả hai đều “ngả bài” với khán giả.

Tham gia lịch sự

Trong cuộc họp, còn có 2 phái đoàn “cân bằng” khác: một bên là Nga và một bên là Hàn Quốc.

Giới chuyên gia cho rằng đây chỉ là sự tham gia lịch sự của hai vị tướng Mỹ và Trung Quốc tại cuộc họp. Nhưng họ lại rất thẳng thắn và đi đến cùng. Tướng Yao nói “toạc” rằng Trung Quốc phản đối kế hoạch phòng thủ tên lửa đạn đạo của Mỹ và đồng minh ở khu vực. Bà cho hay, “điều đó gây hại cho niềm tin chiến lược” giữa Washington và Bắc Kinh. Và một lần nữa Bắc Kinh coi đây là một dạng khác nhằm kiềm tỏa Trung Quốc của Mỹ.

Về phần mình, tướng Keltz phủ nhận quan điểm của tướng Yao và khẳng định tất cả mục đích chỉ là nhằm đối phó với đe dọa từ Triều Tiên và các kế hoạch phòng thủ này không định và không được thiết kế nhằm đối trọng với lực lượng phòng thủ chiến lược của Trung Quốc. Mỹ sẽ không thay đổi chính sách của mình và của đồng minh trong khu vực.

Song rõ ràng là ông Keltz đã hi vọng sẽ đối thoại thêm với quân đội Trung Quốc, nhằm giải thích cho ban lãnh đạo PLA rằng các kế hoạch phòng thủ không có gì đáng sợ. “Mối quan hệ quân sự-với-quân sự tốt đẹp hơn đồng nghĩa với việc chúng ta có cơ hội thảo luận về những vấn đề này”, ông Keltz cho hay. Ông cũng chỉ ra, “hôm nay có hai vị tướng, Trung Quốc và Mỹ, đang tranh luận về điều này công khai trong cùng một phòng”.

Ông nhấn mạnh thêm, “cách đâu không lâu, mối quan hệ quân sự giữa hai nước được dựa trên những quyết định theo kiểu liệu một đội bóng bàn Mỹ hay một đội quân nhạc có nên được cử tới Bắc Kinh!”.

Vũ Quý

Theo BBC