Mỹ hứa giúp Nhật Bản bảo vệ quần đảo tranh chấp với Trung Quốc

Trong cuộc điện đàm kéo dài khoảng 20 phút vào ngày 4/10, tân Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Tổng thống Mỹ Joe Biden cam kết hợp tác nhằm bảo đảm một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương "tự do và rộng mở".

"Chúng tôi xác nhận rằng, hai bên sẽ phối hợp cùng nhau để hướng tới việc củng cố liên minh Nhật - Mỹ và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Chúng tôi cũng khẳng định sẽ hợp tác chặt chẽ trong các vấn đề liên quan đến Trung Quốc và Triều Tiên", Thủ tướng Nhật Bản cho biết.

Thủ tướng Kishida cho biết Tổng thống Biden đã đưa ra "thông điệp mạnh mẽ về cam kết của Mỹ trong việc bảo vệ Nhật Bản, bao gồm Điều 5 của hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật", đề cập đến các nghĩa vụ bảo vệ của Mỹ đối với Nhật Bản, bao gồm đảo không có người ở.

Thủ tướng Kishida ủng hộ mối quan hệ an ninh Nhật - Mỹ mạnh mẽ hơn cũng như quan hệ đối tác với các nền dân chủ cùng chí hướng khác ở châu Á, châu Âu và với Anh. Ông Kishida cũng cam kết tăng cường khả năng phòng thủ tên lửa và hải quân của Nhật Bản.

Thủ tướng Kishida nói rằng, việc ông có cuộc điện đàm đầu tiên với tư cách là thủ tướng Nhật Bản cùng Tổng thống Mỹ là "bước đầu tiên hướng tới việc nâng liên minh Mỹ - Nhật lên cấp độ cao hơn".

Nhật Bản ngày càng lo ngại về các hoạt động của Trung Quốc ở biển Hoa Đông, bao gồm việc xâm nhập vào vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku - khu vực có vị trí chiến lược. 

Nhật Bản và Trung Quốc đều tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) trên biển Hoa Đông. Nhật Bản vẫn đang kiểm soát quần đảo này và chính phủ Nhật Bản tuyên bố Senkaku là một phần không thể tách rời của lãnh thổ Nhật Bản.

Trung Quốc nhiều lần lên tiếng khẳng định chủ quyền đối với quần đảo tranh chấp với Nhật Bản và ngày càng có nhiều động thái nhằm thể hiện lập trường cứng rắn của Bắc Kinh trong vấn đề này.

Hiện có nhiều lo ngại về việc Nhật Bản không thể đối phó với các hành động quyết liệt của Trung Quốc xung quanh quần đảo Senkaku. Nhật Bản thường xuyên phát hiện tàu hải cảnh Trung Quốc đi vào vùng biển xung quanh quần đảo tranh chấp.

Mỹ từng nhiều lần yêu cầu Trung Quốc dừng đưa tàu vào vùng biển xung quanh quần đảo tranh chấp với Nhật Bản ở biển Hoa Đông.

Hồi tháng 1, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã khẳng định Điều 5 của hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật, vốn xác định các cam kết bảo vệ của Mỹ đối với Nhật Bản, được áp dụng đối với quần đảo Senkaku.

Thủ tướng Kishida ngày 4/10 thừa nhận sự cần thiết việc tiếp tục đối thoại với Trung Quốc, nước láng giềng và là đối tác thương mại quan trọng của Nhật Bản. Tuy nhiên, ông Kishida cũng nhấn mạnh việc "phải lên tiếng" chống lại nỗ lực thay đổi hiện trạng của Trung Quốc ở Biển Đông và biển Hoa Đông.