Lý do Israel đẩy mạnh tấn công Hezbollah thời điểm này

Trong hơn một tuần qua, căng thẳng giữa Israel và lực lượng Hezbollah tại Li Băng đã bước sang giai đoạn mới khốc liệt hơn. Hôm 17 và 18/9, hàng loạt máy nhắn tin được các thành viên Hezbollah sử dụng đột ngột phát nổ, khiến hàng chục người thiệt mạng.

Chỉ ít ngày sau, hôm 23/9, Israel đồng loạt tiến hành hàng loạt cuộc không kích nhằm vào miền lãnh thổ Li Băng, đặc biệt là miền Nam Li Băng và Thung lũng Bekaa - nơi ảnh hưởng của Hezbollah mạnh mẽ nhất. Bộ Y tế Li Băng cho biết ít nhất 558 người đã thiệt mạng - bao gồm 50 trẻ em và 94 phụ nữ - cũng như khoảng 2.000 người bị thương.

Dường như Israel đã khởi động "giai đoạn mới" của cuộc xung đột với Hamas - Hezbollah khi dồn nhiều nguồn lực hơn cho mặt trận phương Bắc. Các cuộc tấn công này sẽ kéo dài mối thâm thù giữa Israel và Hezbollah, vốn đã kéo dài nhiều thập niên.

Mối thâm thù nhiều thập niên

Xung đột giữa Israel và Hezbollah không chỉ nóng lên trong thời gian gần đây mà đã kéo dài nhiều thập niên.

Hezbollah được thành lập năm 1982 với mục tiêu đẩy lùi cuộc tấn công của Israel vào lãnh thổ Li Băng cùng năm. Sức mạnh của tổ chức này tăng dần qua năm tháng và trở thành lực lượng chính đối chọi với quân đội Israel và đồng minh - khi đó vẫn chiếm đóng một phần lãnh thổ miền Nam Li Băng.

Năm 2000, Israel rút quân khỏi Li Băng sau thời gian dài chiếm đóng. Hành động này được coi như lời thừa nhận chính sách mà Israel áp dụng với Li Băng đã thất bại, qua đó củng cố thế lực của Hezbollah trên bàn cờ chính trị Li Băng và khu vực.

Quãng thời gian sau đó phần nào bình yên hơn dù Hezbollah vẫn tổ chức các cuộc tấn công và xâm nhập lẻ tẻ vào lãnh thổ Israel. Dù vậy, với năm 2006, căng thẳng giữa hai bên một lần nữa bùng phát sau khi các binh sĩ Hezbollah bắt cóc hai binh sĩ Israel. Thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah tuyên bố mục tiêu là giành lợi thế đàm phán, buộc Israel trao trả tù nhân.

Israel đáp trả bằng một cuộc tấn công tổng lực cả trên bộ, trên biển lẫn trên không. Chỉ trong 33 ngày, khoảng 1.200 người Li Băng - đa số là dân thường - và 165 người Israel thiệt mạng.

Sau khi cuộc xung đột giữa Israel và Hamas nổ ra tháng 10/2023, Hezbollah tỏ rõ lập trường ủng hộ đồng minh Hamas. Ngay từ những ngày đầu tiên, Hezbollah phóng hàng loạt tên lửa vào lãnh thổ Israel.

Về phần mình, Israel cũng không kích trả đũa. Hàng chục nghìn người ở mỗi phía phải rời bỏ nhà cửa để đi sơ tán, theo Al Jazeera.

Israel cũng tổ chức các cuộc ám sát các thủ lĩnh Hamas và Hezbollah bên trong lãnh thổ Li Băng. Cuối tháng 7, chỉ huy cấp cao Fuad Shukr của Hezbollah thiệt mạng tại Beirut. Để trả đũa, Hezbollah cuối tháng 8 phóng hàng trăm tên lửa và máy bay không người lái vào các mục tiêu Israel.

Bất chấp căng thẳng leo thang, giới chuyên gia nhận định cuộc chiến tổng lực giữa Israel và Hezbollah không phải điều không thể tránh khỏi, nhưng cũng không thể loại trừ khả năng xảy ra.

"Như các lần trước, rất có thể các bên sẽ phản ứng ở mức dưới ngưỡng chiến tranh và leo thang có kiểm soát. Tuy vậy, lần này có thể ghi nhận khác biệt về chất", bà Amal Saad, chuyên gia nghiên cứu về Hezbollah tại Đại học Cardiff (Anh), nói với AFP.

"Mọi thứ đang leo thang và hướng tới tình hình tương tự năm 2006", một thành viên Hezbollah nhận định, theo AFP.

Vì sao Israel tấn công Hezbollah lúc này?

Ngay sau các cuộc tấn công của Israel, giới chuyên gia đặt ra câu hỏi: Tại sao Israel lại lựa chọn thời điểm này để đẩy mạnh tấn công Hezbollah?

Hôm 18/9 - một ngày sau khi các vụ nổ máy nhắn tin của Hezbollah bắt đầu xảy ra, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant công bố sẽ tăng cường "lực lượng, tài nguyên và năng lượng" về hướng Bắc trong bối cảnh cuộc chiến đã bước vào "giai đoạn mới" - dường như ám chỉ chiến sự tại dải Gaza đã dần hạ nhiệt.

Theo ông Gallant, đây là một phần nỗ lực đưa khoảng 65.000 người Israel trở về nhà ở khu vực gần biên giới với Li Băng. Những người này trước đó đã bị ông Gallant yêu cầu sơ tán ngay từ những ngày đầu xung đột.

Giới chức Israel nói rằng họ không có lựa chọn nào khác ngoài đáp trả trong bối cảnh các khu vực dân cư gần biên giới với Li Băng đã bị tấn công gần như hàng ngày trong gần một năm qua.

Một quan chức quân sự Israel tiết lộ với AFP rằng mục tiêu của nước này trong loạt tấn công mới nhất là làm suy yếu mối đe dọa từ Hezbollah, đẩy lực lượng này ra xa biên giới với Israel, cũng như phá hủy các công trình của lực lượng Radwan, đơn vị tinh nhuệ của Hezbollah.

Ông Michael Horowitz, chuyên gia phân tích chính trị người Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu muốn ép Hezbollah dừng các cuộc tấn công từ bên kia biên giới kể cả khi Israel chưa đạt thỏa thuận ngừng bắn với Hamas ở dải Gaza - vấn đề Hezbollah coi là điều kiện tiên quyết.

"Theo tôi, chiến lược của Israel tương đối rõ ràng: Israel mong muốn dần gây áp lực lên Hezbollah, không kích ngày càng mạnh mẽ, để buộc Hezbollah nghĩ lại về chiến lược liên minh trong vấn đề Gaza", ông Horowitz nói.

Bà Miri Eisen, cựu đại tá quân đội Israel và là chuyên gia tại Đại học Reichman (Israel), nhận định giới lãnh đạo Israel coi tăng cường hoạt động quân sự nhằm vào Hezbollah là điều cần thiết nếu muốn đạt được bất cứ thỏa thuận giảm leo thang nào

Trả lời họp báo hôm 24/9, người phát ngôn quân đội Israel không bác bỏ khả năng đưa binh sĩ vào lãnh thổ Li Băng.

"Chúng tôi sẽ làm tất cả những gì có thể để đưa mọi công dân về nhà ở vùng biên giới phía Bắc an toàn", người này nói.

Bà Eisen cho rằng một cuộc tấn công trên bộ sẽ đem lại lợi ích lớn hơn: Đảm bảo rằng Hezbollah sẽ không thể tấn công Israel bất ngờ như những gì Hamas đã làm hồi tháng 10/2023.

"Tôi nghĩ có khả năng (Israel) tấn công trên bộ vì chúng tôi vẫn cần đẩy lực lượng Hezbollah xa khỏi biên giới", bà nhận định.