Iran không kích chưa từng có, Trung Đông "nín thở" chờ phản ứng của Israel

Trong những ngày sau cuộc tấn công mà Iran cáo buộc do Israel tiến hành nhằm vào khu phức hợp đại sứ quán Iran ở Syria hồi đầu tháng, câu hỏi duy nhất đặt ra là làm thế nào và khi nào Iran sẽ đáp trả. Tehran đã đưa ra câu trả lời vào tối 13/4 bằng một cuộc không kích chưa từng có, làm leo thang căng thẳng ở một khu vực vốn đã sôi sục vì các tranh chấp.

Trận không kích của Iran đánh dấu cuộc tấn công đầu tiên từ lãnh thổ Iran vào Israel. Hai nước là quốc gia thù địch, nhưng cả hai đều chưa bao giờ tiến hành một cuộc tấn công trực tiếp và công khai vào lãnh thổ của nhau.

Mặc dù thiệt hại từ cuộc không kích mới nhất vẫn chưa được xác định, nhưng số lượng áp đảo và đường bay xuyên quốc gia của hơn 300 tên lửa và máy bay không người lái đã đưa khu vực này đến bờ vực xung đột và bất kỳ bước đi sai lầm nào cũng có thể gây ra hậu quả thảm khốc. Iran cảnh báo sẽ đáp trả bằng những hành động "mạnh mẽ hơn và kiên quyết hơn" nếu Israel có động thái trả đũa.

Viễn cảnh về một cuộc xung đột quy mô lớn ở Trung Đông lên cao trào vào sáng 14/4, khi nội các chiến tranh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu họp để quyết định phản ứng của Israel đối với cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa của Iran.

Các bộ trưởng đã bỏ phiếu vào nửa đêm để giao quyết định hành động cho nội các chiến tranh, bao gồm Thủ tướng Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và Bộ trưởng Nội các thời chiến Benny Gantz. Ba quan chức cấp cao này sẽ quyết định bước đi tiếp theo của Israel, với số phận của khu vực đang nằm trong tay họ, theo Guardian.

Mỹ muốn Israel kiềm chế trong đòn đáp trả Iran?

Trong những giờ căng thẳng trước cuộc họp nội các chiến tranh, Thủ tướng Netanyahu và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã trao đổi qua điện thoại trong 25 phút. Theo một số phương tiện truyền thông Israel, tổng thống Mỹ đã kêu gọi Israel kiềm chế.

Tổng thống Biden đã đưa ra một tuyên bố vài phút sau cuộc điện đàm, trong đó ông không đưa ra lời khuyên rõ ràng nào cho Thủ tướng Netanyahu, nhưng lưu ý rằng với sự giúp đỡ của Mỹ, "gần như tất cả máy bay không người lái và tên lửa" của Iran đã bị hạ gục.

Theo quan chức cấp cao Nhà Trắng, ông Biden đã nói rõ rằng Mỹ sẽ không tham gia vào bất kỳ hoạt động tấn công nào chống lại Iran, đồng thời tái khẳng định "cam kết sắt đá của Mỹ đối với an ninh của Israel".

Ông Biden nói với ông Netanyahu rằng nên coi sự kiện tối 13/4 là một "chiến thắng" vì các cuộc tấn công của Iran phần lớn đã không thành công, và thay vào đó chứng tỏ "khả năng vượt trội của Israel trong việc phòng thủ và đánh bại ngay cả những cuộc tấn công chưa từng có".

Theo một tuyên bố do Nhà Trắng đưa ra, ông Biden cũng sẽ gặp các nhà lãnh đạo G7 vào ngày 14/4 "để phối hợp phản ứng ngoại giao thống nhất trước cuộc tấn công của Iran".

Tính đến sáng sớm 14/4, thương vong duy nhất được báo cáo từ cuộc không kích của Iran là một bé trai 10 tuổi ở sa mạc phía nam Israel. Một căn cứ quân sự phía nam chỉ bị hư hại nhẹ.

Trước cuộc tấn công của Iran, các quan chức Mỹ đã đưa ra giả thuyết về kết quả như trên: đạn của Iran sẽ rơi xuống sa mạc và không gây thương vong đáng kể. Trong trường hợp đó, các quan chức dự đoán, Washington sẽ lên tiếng hối thúc để ngăn Israel hành động liều lĩnh.

Iran rõ ràng đang hy vọng vào một phản ứng "nhẹ nhàng" như vậy. Trong một thông điệp được gửi đi thông qua phái đoàn tại Liên hợp quốc, Tehran bày tỏ hy vọng rằng sau cuộc tấn công, "vấn đề này có thể được coi là đã kết thúc".

Cả Tổng thống Biden và Iran đều nhận thức rõ rằng, trong kịch bản mà Israel mong đợi nhất, họ muốn phá hủy các cơ sở hạt nhân của Iran. Đây là nơi mà Thủ tướng Netanyahu từ lâu đã coi là mối đe dọa hiện hữu đối với Israel.

Việc biến các cơ sở này thành đống đổ nát sẽ rất khó nếu không có sự giúp đỡ của Mỹ, nhưng ông Netanyahu và những người theo lập trường cứng rắn khác của Israel có thể tìm cách nắm bắt cơ hội lần này để thực hiện tham vọng đó.

Vào tối 13/4, NBC News đưa tin một số quan chức cấp cao "lo ngại Israel có thể nhanh chóng làm điều gì đó để đáp trả các cuộc tấn công của Iran mà không tính đến hậu quả tiềm ẩn sau đó".

NBC dẫn 3 nguồn tin quen thuộc với bình luận của tổng thống Mỹ cho biết, ông Biden đã bày tỏ lo ngại rằng ông Netanyahu đang "cố gắng kéo Mỹ sâu hơn vào một cuộc xung đột có quy mô rộng lớn hơn".

Mặc dù thiệt hại đối với Israel là rất nhỏ, nhưng các quan chức Israel có thể lập luận rằng đó không phải do quy mô cuộc không kích của Iran mà là do độ tin cậy của lực lượng phòng không Israel và các đồng minh, đặc biệt là Mỹ, Anh và Jordan. Jordan có nguy cơ bị chỉ trích trong thế giới Ả Rập vì chặn một số máy bay không người lái của Iran khi chúng bay qua không phận nước này.

Hành động chung của các nước, vốn được chuẩn bị vào tuần trước cuộc tấn công của Iran, gần như chắc chắn đã cứu được nhiều sinh mạng và có thể ngăn chặn một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn. Điều này cũng được xem là một lời nhắc nhở về sự phụ thuộc của Israel vào Mỹ trong việc đảm bảo an toàn cho người dân Israel.

Trong ngắn hạn, Washington có thể thấy an tâm khi có một số dấu hiệu cho thấy Israel ít nhất sẽ không hành động ngay lập tức để đáp trả Iran. Israel đã kêu gọi triệu tập một phiên họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về vụ tấn công của Iran trong ngày 14/4.

Một tín hiệu khác cho thấy phản ứng của Israel có thể sẽ hạ nhiệt là cuộc trò chuyện của Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant với người đồng cấp Mỹ Lloyd Austin sau các cuộc tấn công của Iran. Theo Bộ Quốc phòng Israel, ông Gallant "nhấn mạnh rằng cơ quan quốc phòng đã chuẩn bị cho bất kỳ nỗ lực tiếp theo nào nhằm tấn công nhà nước Israel". Những bình luận của ông không đề cập đến việc Israel tấn công đáp trả Iran.

Dấu hiệu tích cực thứ ba vào rạng sáng nay là sự trấn an từ một quan chức Israel được New York Times dẫn lời, nói rằng "phản ứng của Israel sẽ được phối hợp với các đồng minh của họ".

Washington có thể sẽ nhắc nhở Israel trong những giờ tới và những ngày tới về những lợi ích mà nước này nhận được nếu kiềm chế trước cơn thịnh nộ của Iran.