EU cảnh báo kịch bản Mỹ đưa quân đến bảo vệ mỏ khoáng sản ở Ukraine

Trong chuyến thăm Kiev ngày 12/2, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã trình giới chức Ukraine bản đề xuất thỏa thuận khoáng sản.

Chủ đề chính của thỏa thuận là việc Mỹ tiếp cận các kim loại đất hiếm của Ukraine, như lithium, titan có tầm quan trọng chiến lược đối với các ngành công nghiệp công nghệ cao.

Theo đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đề nghị Ukraine bàn giao một số mỏ khoáng sản như một khoản đền bù cho sự hỗ trợ quân sự được cung cấp kể từ năm 2022. Tuy nhiên, đề xuất không đề cập đến các khoản viện trợ mới, khiến Kiev lo ngại.

Đề xuất cũng bao gồm khả năng triển khai quân đội Mỹ tới Ukraine để bảo vệ các mỏ kim loại đất hiếm, điều mà Washington tin rằng sẽ đóng vai trò răn đe Nga.

Nguồn tin từ Nhà Trắng cho biết, Washington sẵn sàng triển khai tới vài trăm binh sĩ tới Ukraine để bảo vệ các mỏ khoáng sản và cơ sở hạ tầng liên quan.

Tuy nhiên, một sáng kiến như vậy đòi hỏi phải được xem xét và phê duyệt cẩn thận, do có những tác động tiềm ẩn đối với an ninh khu vực.

Kịch bản triển khai quân đội Mỹ chỉ có thể thực hiện được sau khi đạt được thỏa thuận với Nga và xung đột chấm dứt. Một kịch bản tương tự đã được Mỹ thực hiện ở Syria, nơi quân đội Mỹ bảo vệ các mỏ dầu khỏi những kẻ khủng bố và các nhóm vũ trang.

Một số đồng minh châu Âu lo ngại kịch bản này có thể làm gia tăng căng thẳng trong khu vực và tạo thêm rủi ro. Các nhà ngoại giao EU cũng cảnh báo, bất kỳ hành động nào liên quan đến việc kiểm soát tài nguyên của Ukraine phải được phối hợp cẩn thận với các đối tác châu Âu và tính đến lợi ích của Ukraine.

Theo các nguồn tin nắm rõ tình hình, phía Mỹ nhất quyết yêu cầu ký ngay thỏa thuận, nhưng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từ chối với lý do cần phải nghiên cứu tài liệu một cách chi tiết và tham khảo ý kiến các cố vấn.

Hiện tại, thỏa thuận về quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên của Ukraine chưa được ký kết nhưng các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra.

Đáp lại đề xuất của Washington, Kiev bắt đầu phát triển một kế hoạch nhằm mang lại cho các công ty Mỹ khả năng tiếp cận nhiều hơn với các nguồn tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, nhưng với những đảm bảo an ninh bắt buộc và tiếp tục hỗ trợ quân sự.

Các quan chức Ukraine nhấn mạnh việc chuyển giao một phần đáng kể tài nguyên quốc gia mà không có cam kết rõ ràng từ Mỹ có thể gây nguy hiểm cho chủ quyền và an ninh kinh tế của đất nước.

Một thách thức nữa trong việc thực hiện thỏa thuận như vậy là một phần đáng kể trữ lượng kim loại đất hiếm của Ukraine nằm ở các khu vực bị ảnh hưởng xung đột hoặc gần chiến tuyến, tạo ra rủi ro an ninh và khiến việc tiếp cận các nguồn tài nguyên này trở nên khó khăn.