Con đường “gập ghềnh” của ông Trump trong bầu cử Mỹ 2020

Tổng thống Mỹ Donald Trump tối ngày 27/8 đã chính thức nhận đề cử ứng viên đại diện đảng Cộng hòa ra tranh cử tổng thống Mỹ 2020 khi đại hội toàn quốc của đảng này khép lại sau 4 ngày tại thành phố Charlotte, bang North Carolina.

Ông Trump hiện đối mặt với sự sụt giảm tỷ lệ ủng hộ trong các cuộc thăm dò dư luận. Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng không hẳn gặp bất lợi hoàn toàn trong cuộc đua này khi còn nhiều điểm mạnh so với đối thủ Dân chủ Joe Biden.

Theo giới phân tích, ông Trump đang khó khăn trong cuộc đua nước rút này khi nhiều cử tri không tán thành cách thức ông đối phó với dịch Covid-19, vốn đã khiến hơn 6 triệu người Mỹ mắc bệnh, cướp đi sinh mạng của hơn 184.000 người và ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế của nước này. Khả năng nước Mỹ có được vắc xin phòng ngừa dịch bệnh trước ngày bầu cử tổng thống dường như vẫn chưa chắc chắn.

Ngay khả năng điều hành kinh tế vốn là thế mạnh của ông Trump cũng đang bị suy giảm khi nền kinh tế Mỹ có nguy cơ rơi vào suy thoái sâu hơn, kinh tế Mỹ giảm 32,9% trong quý II, mức sụt giảm gần 4 lần đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng tài chính. Bên cạnh đó, nhiều người cũng không ủng hộ cách chính phủ Trump ứng phó với các cuộc biểu tình của ủng hộ quyền lợi của người da màu sau cái chết của người đàn ông da màu George Floyd hồi tháng 5.

Theo đánh giá của các chuyên gia, chiến dịch tranh cử lần này của ông Trump có nhiều điểm khác với chiến dịch tranh cử cách đây 4 năm. Nathan Gonzales, biên tập viên và là nhà xuất bản của Inside Election (Bên trong cuộc bầu cử), cho biết: “Ông ấy không chỉ chật vật ở vùng ngoại ô mà còn thể hiện không tốt ở cả những khu vực nông thôn. Nếu chúng ta nhìn vào từng hạt bầu cử cụ thể, tôi không nghĩ có một hạt nào đó mà ông ấy thể hiện tốt như năm 2016”.

Sự mạnh mẽ và quyết liệt của đối thủ Biden được đánh giá là khiến ông Trump rơi vào thế bất lợi. Ông Biden đã thể hiện sự vững vàng trước những đòn công kích của đối thủ. Ông Biden rất thận trọng, luôn tránh tối đa việc để lộ sơ hở khiến đối thủ chớp thời cơ. Hơn nữa, liên danh tranh cử của ông Biden, bà Harris cũng là một người có nhiều kinh nghiệm trên chính trường, có thể làm cho liên doanh Trump - Pence của đảng Cộng hòa phải phân tán sức lực để đối phó. Không chỉ vậy, nội bộ phe đảng Dân chủ ở lần vận động tranh cử tổng thống này đoàn kết thống nhất hơn nhiều so với 4 năm trước đây.

Những lợi thế của ông Trump

Theo cuộc khảo sát của Wall Street Journal/NBC News trong tháng này, ông Trump với tỷ lệ ủng hộ hiện nay là 41%, đang bị ông Biden dẫn trước 9 điểm. Tổng thống Trump cũng xếp sau ông Biden trong các cuộc khảo sát ở hầu hết các bang chiến địa. Dù vậy, ông vẫn có nhiều điểm mạnh so với đối thủ Joe Biden.

Tổng thống Trump được đánh giá là người hành động, thực thi và giúp mang lại công ăn việc làm, sự giàu có và giúp những công dân Mỹ đạt được những ước mơ của họ. Trong khi đó, ông Biden “không làm những gì ông ta đang nói, ông ta sẽ không bao giờ thay đổi, chỉ nói mồm”, theo lời ông Trump.

Kinh tế Mỹ hiện đang bị giảm sút do COVID-19, nhưng nhiều người Mỹ vẫn coi ông Trump là triển vọng tốt nhất để vực dậy nền kinh tế. Kết quả khảo sát trong tháng 8 cho thấy, 48% cử tri nói rằng ông Trump là ứng viên tốt nhất có thể giải quyết các vấn đề kinh tế, nhiều hơn ông Biden 10 điểm. Ông Micah Roberts, người tiến hành các cuộc khảo sát của đảng Cộng hòa, cho biết: “Tổng thống Trump vẫn được ủng hộ trên khía cạnh kinh tế và đó là vấn đề hàng đầu quyết định đến lựa chọn của mọi người”.

Theo giới quan sát, có những điểm mạnh của ông Trump, vốn là vũ khí để có thể thu hẹp cách biệt trong Ngày Bầu cử (3/11), lại chưa được nhìn nhận rộng rãi, như vấn đề thuế quan và tội phạm - vốn là “đòn tấn công” có hiệu quả để đối phó với phe Dân chủ. Ông Trump cũng có liên danh tranh cử mạnh là đương kim Phó tổng thống Mike Pence.

Kết quả khảo sát cho thấy, hình ảnh ông Trump trong mắt cử tri da trắng cũng được cải thiện khoảng 20 điểm so với 2016; khoảng 31% cử tri gốc Tây Ban Nha cho biết sẽ quay lại ủng hộ ông Trump, cao hơn so với 28% năm 2016; sự quan tâm của cử tri đảng Cộng hòa đến bầu cử đã gia tăng vào tháng 8, cao hơn đảng Dân chủ; các cử tri dao động ủng hộ đảng Cộng hòa và ông Trump hơn đảng Dân chủ và ông Biden.

Charlie Black, từng là cố vấn cấp cao của Tổng thống Bush cha, cho biết: “Tôi không phải là người ủng hộ nhiệt tình nhất đối với Tổng thống Trump, nhưng tôi vẫn nói với những người bạn của tôi rằng, không phải mọi thứ đều vô vọng. Có rất nhiều vũ khí ông Trump có thể tận dụng. Câu hỏi đặt ra là ông có đủ bản lĩnh để sử dụng hay không?”.

Kết quả thăm dò chưa nói lên điều gì

Theo các nhà phân tích, các cuộc thăm dò chưa thể khẳng định điều gì, vì vào thời điểm này trong cuộc bầu cử 2016, ông Trump cũng bị đối thủ đảng Dân chủ dẫn trước 9 điểm, nhưng ông vẫn giành được đa số phiếu Đại cử tri đoàn, vốn quyết định ai sẽ trở thành tổng thống. Hiện tại, tuy nhiều cử tri nhìn nhận ông Trump một cách tiêu cực hơn là tích cực với cách biệt là 12 điểm, nhưng vào thời điểm này cách đây 4 năm, sự cách biệt còn cao hơn, tới mức 33 điểm.

Trên thực tế, các cuộc khảo sát chỉ có tính chất tham khảo tương đối và chỉ nói lên góc cạnh của vấn đề lớn. Neil Newhouse, người tiến hành các cuộc khảo sát trong chiến dịch năm 2012 của ông Mitt Romney nhận định: “Nếu tôi tiến hành các cuộc khảo sát cho một chiến dịch tranh cử tổng thống, tôi là người rất ít quan tâm đến việc liệu kết quả trong các cuộc khảo sát toàn quốc như thế nào mà quan tâm hơn đến tác động của Đại hội toàn quốc đến các bang mục tiêu của chúng tôi”.

Cũng theo các nhà phân tích, đảng Cộng hòa đã tiến hành đại hội, đây là cơ hội để Tổng thống Trump bứt phá và lấy lại lợi thế. Tuy nhiên, để giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử này, ông Trump phải đầu tư nhiều thời gian và công sức hơn bởi con đường mà ông đi đang có nhiều “gập ghềnh”.