Bush - Putin ăn miếng trả miếng

Gặp nhau một ngày trước hội nghị chính thức các nhà lãnh đạo G8, hai tổng thống đã thảo luận về việc Israel đưa quân tấn công lãnh thổ Libăng và dải Gaza, khiến hàng chục thường dân thiệt mạng và gây lo ngại về một cuộc chiến tranh khu vực.

Ông Bush đổ lỗi cho nhóm du kích Hồi giáo Shiite, trong khi Putin nói rằng phản ứng của Israel là có chừng mực, nhưng cả hai nhà lãnh đạo đã tránh không dùng đến những ngôn từ mạnh mẽ mà chính phủ của họ sử dụng trước đó để nói về tình trạng xung đột nóng bỏng hiện nay.

"Chúng tôi có cùng mối quan ngại", Bush phát biểu trong cuộc họp báo chung với chủ nhà Putin.

Tuy nhiên nhà lãnh đạo Mỹ - người từng tuyên bố sẽ thúc ép nước chủ nhà về cải cách dân chủ ở Nga - đã có cuộc đấu khẩu với ông chủ điện Kremlin ngay tại buổi họp báo chung.

Bush nói rằng sẽ là sai lầm nếu trông đợi Nga trở thành giống như Mỹ, nhưng gây sức ép với Putin trong các lĩnh vực như tư do báo chí, tôn giáo và khuyến cáo rằng một quốc gia bị chiến tranh xâu xé như Iraq có thể trở thành một hình mẫu cho Matxcơva học tập.

"Tôi nói về mong muốn thay đổi về thể chế ở những khu vực của thế giới, như Iraq chẳng hạn, nơi người ta có tự do báo chí, tự do tôn giáo, và tôi nói với ông ấy rằng nhiều người ở nước tôi hy vọng Nga có thể làm được như thế", ông Bush phát biểu.

Putin độp lại tức thì: "Đương nhiên là chúng tôi không muốn có một nền dân chủ như Iraq giờ đây đang có, thành thật mà nói như vậy". Những người nghe được tiếng Nga trong số cử tọa cười ầm lên.

Trong khi nghe dịch lại lời của Putin, ông Bush xen vào: "Cứ chờ xem".

Ngay sau khi đặt chân đến Nga và trước cả cuộc gặp với Putin, Tổng thống Mỹ đã gặp đại diện các tổ chức phi chính phủ và nhân quyền ở Nga, những tổ chức này thường than phiền về sự quấy nhiễu của giới chức sở tại.

"Hãy xem, ông ấy (Putin) sẵn lòng lắng nghe, nhưng ông ấy cũng giải thích với tôi là không muốn bất kỳ ai bảo ông phải làm gì để điều hành chính phủ", Bush phát biểu trong cuộc họp báo khi nói về vấn đề dân chủ và nhân quyền.

Putin đáp: "Không ai biết rõ hơn chúng tôi cách làm thế nào để tăng sức mạnh của quốc gia Nga. Chúng tôi hiểu rõ rằng không thể củng cố sức mạnh đất nước nếu không phát triển dân chủ. Tất nhiên là chúng tôi sẽ làm. Chúng tôi sẽ làm một cách độc lập".

Trước chuyến thăm của Bush, Thượng viện Mỹ đã nhất trí thông qua một nghị quyết kêu gọi ông và các nhà lãnh đạo G8 "cho Putin biết rằng những nỗ lực của ông nhằm đi ngược lại quá trình dân chủ là không thể chấp nhận được".

Trong lĩnh vực thương mại, hai nhà lãnh đạo cũng không thể tìm được tiếng nói chung.

Các nhà thương thuyết của hai bên đã chấm dứt những cuộc thảo luận căng thẳng nhằm giải quyết một số vướng mắc trong việc Nga muốn gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới. Ông Bush tuyên bố Mỹ ủng hộ yêu cầu suốt 13 năm qua của Nga, nhưng thỏa thuận song phương mới chỉ ở mức "gần đạt được" và "còn nhiều việc phải làm".

Đáp lại, Putin thừa nhận còn nhiều cản ngại trên đường Nga gia nhập WTO, nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng lợi ích quốc gia cần được coi trọng.  

"Tôi không thể nói rằng chúng tôi không dự đoán được sự phức tạp như thế", Putin nói. "Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc, bảo vệ lợi ích của chúng tôi và lợi ích của nền kinh tế đang lên của chúng tôi".

Nga hiện là cường quốc duy nhất đứng bên ngoài các luật lệ về thương mại của WTO. Việc nước này gia nhập tổ chức sẽ là dấu hiệu khẳng định thêm vị thế cường quốc thương mại và kinh tế của Nga.

Hội nghị thượng đỉnh G8 chính thức bắt đầu từ tiệc tối thứ bảy, kéo dài đến thứ hai. Những người tham dự gồm nguyên thủ và quan chức cấp cao của các nước công nghiệp phát triển gồm Mỹ, Anh, Canada, Italy, Nhật Bản, Đức, Pháp và Nga.

Theo T. Huyền

Vnexpress/AFP, Reuters