Bắt đầu phiên tòa dẫn độ bà Mạnh Vãn Chu, phép thử đối với quan hệ Trung Quốc - Canada

Theo giới quan sát, phiên tòa này là phép thử cho tương lai của quan hệ giữa Canada và Trung Quốc.

Giới chức Mỹ cáo buộc bà Mạnh Vãn Chu có hành vi lừa dối ngân hàng HSBC về mối quan hệ giữa Huawei và một chi nhánh tại Iran tên là Skycom, đẩy ngân hàng HSBC vào nguy cơ vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Iran. Trong cáo trạng, Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng có bằng chứng cho thấy bà Mạnh Vãn Chu đã lừa dối HSBC để ngân hàng này tiếp tục cung cấp các dịch vụ ngân hàng cho Huawei. CFO Huawei phủ nhận mọi cáo buộc.

Richard Peck, luật sư bảo vệ bà Mạnh, cho rằng hành vi phạm tội mà Mỹ cáo buộc bà Mạnh mang động cơ chính trị và không vi phạm pháp luật Canada, vì Ottawa đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Tehran từ nhiều năm trước. Để được tự do, CFO Huawei và các luật sư của bà cần phải thuyết phục được điều này với thẩm phán.

Giai đoạn một của phiên tòa xem xét dẫn độ bà Mạnh Vãn Chu sẽ kéo dài khoảng 5 ngày. Giai đoạn hai của phiên tòa này sẽ được mở vào tháng 6/2020, tranh luận liệu quyết định bắt giữ bà tại sân bay quốc tế Vancouver ngày 1/12/2018 có vi phạm quyền của bà này hay không. Theo thống kê của Bộ Tư pháp Canada, trong giai đoạn 2008-2018, gần 90% số người bị bắt giữ tại Canada theo đề nghị của Mỹ, đã bị dẫn độ về Mỹ.

Trong khi đó, tại Ottawa, đảng Bảo thủ đối lập đang đề nghị Đại sứ Canada tại Bắc Kinh điều trần trước một ủy ban đặc biệt của Quốc hội về cuộc khủng hoảng ngoại giao với Trung Quốc, vốn được “châm ngòi” bởi vụ bắt giữ bà Mạnh. Trước đó, hôm 10/12/2019, các nhà lập pháp Canada đã thông qua việc thành lập Ủy ban đặc biệt này nhằm “giám sát” mối quan hệ với Trung Quốc.

Nghị sỹ John Williamson thuộc đảng Bảo thủ cho biết, họ mong muốn được cập nhật thông tin về hai công dân Canada là Michael Kovrig và Michael Spavor, đã bị Trung Quốc giam giữ trong hơn một năm qua, trong một động thái mà giới quan sát cho rằng Bắc Kinh trả đũa việc Ottawa bắt giữ bà Mạnh.

Trước đó, cũng trong ngày 20/1, Trung Quốc đã kêu gọi Canada nhanh chóng trả tự do cho bà Mạnh Vãn Chu.

Phát biểu trong cuộc họp báo cùng ngày, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho rằng Canada nên "sửa chữa sai lầm" vì đã bắt CFO của tập đoàn Trung Quốc.

Bà Mạnh Vãn Chu bị bắt giữ tại Canada hồi đầu tháng 12/2018 theo yêu cầu của Washington. Bà được bảo lãnh tại ngoại và sống tại một trong hai dinh thự của mình tại Vancouver trong thời gian chờ đợi phiên tòa diễn ra suốt một năm qua.

Việc bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu đã đẩy Canada vào “thế kẹt” trong mối quan hệ với hai siêu cường là Mỹ và Trung Quốc, trong bối cảnh Huawei là một tập đoàn hàng đầu tại Trung Quốc. Mối quan hệ đang trong giai đoạn sóng gió giữa Canada và Trung Quốc không chỉ bị chi phối do liên quan đến số phận của bà Mạnh Vãn Chu, mà còn bởi quyết định của Ottawa có cho phép Huawei tham gia vào mạng 5G ở “xứ sở lá phong” hay không.

Theo Chu An

Thế giới & Việt Nam