12 bang Mỹ kiện ông Trump vì chính sách thuế quan, Nhà Trắng phản pháo

Ngày 23/4, một liên minh gồm 12 bang của Mỹ đã đệ đơn kiện Tổng thống Donald Trump lên Tòa án Thương mại Quốc tế tại Manhattan, cáo buộc ông áp đặt các mức thuế toàn cầu một cách bất hợp pháp mà chưa có sự phê chuẩn của Quốc hội.

Trong đơn kiện, các bang bao gồm New York, Illinois và Arizona cho rằng ông Trump đã vượt quá thẩm quyền được Quốc hội giao, đồng thời biến chính sách thương mại quốc gia trở thành hành động cá nhân có tính chất "tùy hứng" thay vì dựa trên cơ sở pháp lý vững chắc.

Các bang còn lại tham gia vụ kiện bao gồm Oregon, Colorado, Connecticut, New Mexico, Vermont, Nevada, Delaware, Minnesota và Maine.

"Ông Trump đã đảo lộn trật tự hiến pháp và đẩy nền kinh tế Mỹ vào tình trạng hỗn loạn", các bang cáo buộc trong đơn kiện. Họ yêu cầu tòa án ra lệnh chấm dứt việc áp thuế, bao gồm cả các mức thuế toàn cầu mà ông Trump đã tạm hoãn hôm 9/4.

Phản hồi trước vụ kiện, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai chỉ trích các quan chức đảng Dân chủ "ưu tiên cuộc săn phù thủy chống lại Tổng thống Trump thay vì bảo vệ an toàn và phúc lợi của người dân".

Ông khẳng định chính quyền Tổng thống Trump "cam kết sử dụng đầy đủ quyền lực hợp pháp để đối phó với các tình trạng khẩn cấp quốc gia hiện nay, từ dòng người nhập cư bất hợp pháp đến vụ fentanyl tràn vào biên giới, cũng như thâm hụt thương mại hàng hóa ngày càng lớn".

Đây không phải vụ kiện đầu tiên nhằm vào các chính sách thuế quan của ông Trump. Bang California cùng một số doanh nghiệp nhỏ và thành viên của bộ tộc Blackfeet tại Montana trước đó cũng đã đệ đơn kiện với lập luận tương tự.

Các bang nguyên đơn cho rằng các mức thuế thực chất là một khoản thuế khổng lồ đánh vào người tiêu dùng Mỹ, đi ngược lại lời hứa tranh cử của ông Trump.

"Ông ấy không có quyền tự ý tăng thuế, nhưng đó chính là điều Tổng thống Trump đã và đang làm. Ông Donald Trump từng cam kết giảm giá cả và chi phí sinh hoạt, nhưng những mức thuế bất hợp pháp này sẽ mang lại hiệu ứng ngược khiến cuộc sống của các gia đình Mỹ thêm khó khăn", Tổng chưởng lý bang New York, bà Letitia James, nhận định.

Đơn kiện đặc biệt nhắm vào việc ông Trump sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để viện dẫn lý do áp thuế. Luật này được ban hành từ 5 thập niên trước nhằm hạn chế tổng thống lạm dụng quyền lực trong tình huống khẩn cấp, chỉ cho phép kích hoạt khi có "mối đe dọa bất thường và nghiêm trọng".

Tuy nhiên, các bang lập luận rằng các vấn đề như thâm hụt thương mại không đáp ứng được tiêu chuẩn này. "Chính sắc lệnh của Tổng thống cũng thừa nhận rằng thâm hụt thương mại hàng hóa là một vấn đề kéo dài dai dẳng, do đó không thể xem là bất thường và nghiêm trọng", đơn kiện viết.

Vụ kiện được đệ trình chỉ một ngày sau khi ông Trump bất ngờ dịu giọng trong các phát ngôn về Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới - dù các thị trường toàn cầu vẫn còn căng thẳng vì sự thay đổi liên tục trong lập trường của ông về thuế quan.