Quyền an toàn riêng tư trên Internet đang bị thờ ơ ở Việt Nam

Hôm nay (29/3), Hội Truyền thông số Việt Nam và Phòng Thương mại Hoa Kỳ phối hợp tổ chức hội thảo “Kinh tế số và Chính sách an ninh mạng Việt Nam” tại Hà Nội. Hội thảo có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Minh Hồng, GS Đặng Vũ Minh, chủ tịch Liên hiệp các Hội khoa hoc kỹ thuât Việt Nam, Ts Lê Doãn Hơp, nguyên Bộ trưởng Bộ TT&TT cùng nhiều nhà ngoại giao, lãnh đạo các doanh nghiệp.

Tại hội thảo, các đại biểu cùng thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng công nghệ, phát triển kinh tế số; nhận rõ những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức trong việc đảm bảo an toàn, an ninh thông tin; trên cơ sở đó đề xuất những sáng kiến, giải pháp để phát triển kinh tế ở Việt Nam trong thời gian tới.

Tới dự hội thảo và phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Minh Hồng, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, cho rằng thế giới ngày nay đang chứng kiến cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 dựa trên nền tảng là sự phát triển của CNTT-TT, đang mở ra nhiều cơ hội trong việc nâng cao khả năng quản lý, trình độ công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh trong chuỗi sản phẩm; tạo ra sự thay đổi lớn về hình thái kinh doanh dịch vụ; mang đến nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; giảm đáng kể chi phí giao dịch, vận chuyển; tạo cơ hội đầu tư hấp dẫn và đầy tiềm năng trong lĩnh vực công nghệ số và Internet. Tuy nhiên, Thứ trưởng cho rằng, bên cạnh lợi ích to lớn không thể phủ nhận đó, những thành tựu của CNTT và các ứng dụng, dịch vụ trên không gian mạng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đối với việc đảm bảo an toàn, an ninh thông tin.

Ông Đào đình Khả, Vụ trưởng Vụ CNTT, Bộ TT&TT, cũng chia sẻ: “CNTT ở ViệtNam là một lĩnh vực đang rất được quan tâm, có ý nghĩa quan trọng, đóng góp to lớn cho toàn xã hội và được ghi nhận trong sự phát triển kinh tế của đất nước. CNTT phát triển rộng khắp và đã đạt được con số ấn tượng, xấp xỉ 3 tỷ USD. Việt Nam đã nằm trong bản đồ thế giới về xuất khẩu phần mềm. Thế mạnh của Việt Nam là phát triển ứng dụng, mobile đã thể hiện rất rõ nét trên thế giới”.

Việt Nam đang sống trong bối cảnh đặc biệt, có sự chuyển biến lớn trong các doanh nghiệp CNTT. DN trong thời kinh tế số hoạt động thay đổi hoàn toàn so với trước đây. Trước hết đó là sự bùng nổ của CNTT đã hỗ trợ các nền kinh tế khác phát triển.

Ông Khả nhấn mạnh, trong thời đại kinh tế số, Những DN nào nắm được công nghệ, tích hợp công nghệ đưa ra thị trường thì DN đó có lợi thế. Sau khi chiếm lợi thế thì DN đó có thể quay lại đầu tư vào các lĩnh vực khác.

Như để lý giải về khả năng bứt phá trong thời đại số, ông Khả nói: “Trước đây để DN đạt đến doanh thu 1 tỷ USD thì mất khoảng 20 năm, như Google với thuật toán xuất sắc trong lĩnh vực tìm kiếm cũng đã mất khoảng 6 năm để đạt doanh thu 1 tỷ USD. Tuy nhiên hiện nay có DN thể mất chỉ mất 1-1,5 năm vì họ đã thay đổi cách tiếp cận một cách phù hợp trong môi trường số. Họ đã thay đổi cách thức kinh doanh”

Ông Khả cũng cho rằng điều quan trọng nhất trong nền kinh tế số đó là sự sáng tạo, sự cạnh tranh và sự chia sẻ đã được thực hiện dựa trên công nghệ số. Tuy nhiên, trong nền kinh tế số, dữ liệu được xem như là “tài nguyên” vô giá của DN khi càng làm thì dữ liệu càng sinh ra chứ không phải càng dùng càng ít đi. DN có thể kiếm tiền trong nền kinh tế số thông qua việc kinh doanh hợp pháp. Nhờ có nguồn dữ liệu lớn, các DN sẽ thay đổi được cách quản lý. Tuy nhiên, trong nền kinh tế số phải đảm bảo an toàn dữ liệu thông tin. Vì xu hướng sử dụng dữ liệu rất lớn đang dẫn đến một số vấn đề, đó là khi những hệ thống dữ liệu bị tấn công thì hạ tầng kinh doanh của DN sẽ bị ảnh hưởng.

Ông Nguyễn Quang Đồng, Chuyên gia Viện Nghiên cứu Chính sách và phát triển Truyền thông, cho biết: “Theo báo báo cáo VNCERT, trong năm 2017, Việt Nam chịu tới 134.000 tấn công mạng. Trong khi đó, theo Kaspersky, có tới 24% người dùng ngân hàng điện tử có khả năng bị tấn công, mức độ thiệt hại có thể lên tới 12.500 tỷ đồng/năm”.

Ông Đông nói rằng, thương mại điện tử đã mang lại nhiều thuận lợi cho người dùng nhưng hệ luỵ từ đó cũng xảy ra rất nhiều. Ví dụ như là việc các hãng hàng không để lộ số điện thoại cá nhân của khách hàng để các hãng taxi gọi điện chào mời cho các chuyến di chuyển ra sân bay. Ông Đông đặt câu hỏi về việc bảo mật dữ liệu của chúng ta đang như thế nào. “Đó là số điện thoại bị rò rỉ nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu hồ sơ bệnh án trực tuyến của chúng ta bị rò rỉ. Mức độ rủi ro, thiệt hại còn lớn hơn nhiều”.

Nói về quyền an toàn riêng tư, ông Đông cho rằng chúng ta cần có những quy định chặt chẽ hơn để bảo vệ an toàn cho thông tin cá nhân.

“Việt Nam cần tập trung hơn nữa về quyền riêng tư cá nhân bởi vì tốc độ mở rộng về Internet và thiết bị số của Việt Nam rất nhanh nhưng ý thức và năng lực của người dùng chưa theo kịp với tốc độ phát triển, tiềm ẩn rủi ro rất cao”, ông Đông nhấn mạnh. “Quyền riêng tư cần phải cụ thể hoá hơn trong các quy định pháp lý hiện đang nằm rải rác ở rất nhiều các văn bản khác nhau”.

Phát biểu tại hội thảo, bà Ping Kitnikone - Đại sứ Canada tại Việt Nam cũng cho rằng, rõ ràng nền kinh tế số cung cấp rất nhiều lợi ích khác nhau, tuy nhiên nó đồng thời cũng mang đến nhiều thách thức, rủi ro.

Bà Kitnikone cho hay, Chính phủ Canada là một trong những Chính phủ áp dụng những chính sách, biện pháp an ninh mạng sớm nhất. Nước này áp dụng các công cụ bảo mật được áp dụng cho mọi người, tất cả các thực thể tại Canada. “Chúng tôi nhận thức rất rõ rằng nền kinh tế số, không gian mạng cũng là một cơ hội cho giới tội phạm”, bà Ping Kitnikone nói.

Ông Nathaniel J.Gleicher, Trương ban chính sách an ninh mạng Facebook cũng cho rằng: “Nói về không gian mạng thì gồm có cả cơ hội và thách thức, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cả người dùng, DN và chính phủ. Hiện đang có rất nhiều thách thức mà các ngành CN, chính phủ gặp phải”.

Theo đại diện Facebook, an ninh mạng liên quan đến quy mô, không chỉ riêng máy tính. Chúng ta mong muốn được an toàn nhưng không có gì đảm bảo những gì chúng ta làm là an toàn. Chúng ta có hàng tỷ máy tính kết nối Internet do đó bức tranh trở nên phức tạp hơn. Do đó, có một ai đó có ý đồ xấu thì họ sẽ tìm cách để khai thác. Đứng ở góc độ người dùng, chúng ta phải đảm bảo sự an toàn cho chính mình.

Khôi Linh