Cần tạo không gian cho các ứng dụng OTT phát triển

Đây là một cuộc tọa đàm "mở" nhằm tìm ra một tiếng nói chung giữa các nhà cung cấp dịch vụ di động (Telco) và các nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng trên nền tảng Mobile Internet (OTT); đồng thời, đề xuất những chính sách quản lý phù hợp nhằm phát triển loại hình dịch vụ mới đang có xu thế phát triển rất mạnh mẽ này, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các doanh nghiệp và người dùng.

Hiện nay, các dịch vụ OTT trở nên hết sức phổ biến với hàng nghìn ứng dụng tiện ích. Những ứng dụng này đã hấp dẫn hàng chục triệu người dùng smartphone tham gia ứng dụng OTT do các nhà cung cấp dịch vụ trong và ngoài nước cung cấp như: Facebook, Google, Viber, WeChat, Kakao Talk, Line, Zalo, Skype. Mặc dù OTT được cung cấp trên nền tảng 3G nhưng các telco lại không thu được phí từ dịch vụ này. Thực tế, dịch vụ thoại và nhắn tin miễn phí trên các ứng dụng OTT đang gây thất thu lớn cho nhà mạng viễn thông.

Các ứng dụng nhắn tin, gọi điện miễn phí thông qua kết nối 3G/Internet (Over The Top - OTT) ngày càng phát triển đang gây ảnh hưởng tới doanh thu thoại của các nhà mạng. Trước đây, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông đa phần xem OTT là một mối nguy thì nay quan niệm này đã phần nào thay đổi. Tại buổi Tọa đàm Dịch vụ OTT ở Việt Nam và chính sách quản lý diễn ra sáng 5/9, đại diện các nhà mạng cho rằng bây giờ là thời cơ để tìm con đường sáng tạo mới và hợp tác giữa doanh nghiệp viễn thông và đơn vị cung cấp OTT.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Viettel, thực tế những ứng dụng OTT tiện ích do các nhà Google, Yahoo, Facebook, CNN cung cấp... đã tồn tại từ rất lâu nhưng các nhà mạng không phản ứng. Nhưng khi Viber, Zalo, Skype "đánh" vào mảng thoại, dùng dịch vụ data giá rẻ để cung cấp dịch vụ thoại miễn phí, gây ảnh hưởng lớn đến miếng bánh doanh thu nên các nhà mạng mới phản ứng. Tuy nhiên, Viettel không đánh giá OTT là "nguy hiểm" mà đây là một cuộc cách mạng trong lịch sử 100 năm của ngành viễn thông. Nhờ có OTT các telco sẽ chuyển từ cung cấp dịch vụ viễn thông truyền thống sang cung cấp dịch vụ phi thoại. Bức tranh của các telco trong dài hạn chỉ còn 1/3 - 1/4 doanh thu là từ dịch vụ thoại, 1/3 là doanh thu từ data và 1/3 còn lại là doanh thu từ phát triển các dịch vụ mới như mobile banking, mobile payment, điện toán đám mây..

Ông Nguyễn Mạnh Hùng nhận xét: "OTT là cú hích bắt nhà mạng phải chuyển đổi, từ một đơn vị cung cấp dịch vụ viễn thông đơn thuần phải 'thức giấc' để tìm tòi, sáng tạo cái mới hơn, từ đó mới có cơ hội tốt để tái sinh". Theo ông, thực chất OTT đã có mặt từ lâu nhưng dịch vụ bùng phát và vươn rộng sang "miếng bánh" thoại và nhắn tin, vượt ra khuôn khổ các gói dữ liệu thông thường trong bối cảnh 3G giá rẻ đã khởi đầu cho những phản ứng từ nhà mạng do bị đụng vào doanh thu.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Đình Chiến - Phó Tổng giám đốc Mobifone cho rằng cả OTT và nhà mạng đều hoạt động trong lĩnh vực viễn thông, về bản chất là như nhau nhưng các đơn vị cung cấp dịch vụ miễn phí này lại không cần giấy phép kinh doanh. "Nhà mạng phải có giấy phép hoạt động, khi bán dịch vụ giá thấp thì bị cơ quan chủ quản yêu cầu dừng trong khi OTT bán giá 0 đồng lại không sao".

Hiện các ứng dụng nhắn tin, gọi điện như Viber, Line, KakaoTalk, ChatOn... có thể dễ dàng tải về thiết bị di động có hệ điều hành mà không mất bất kỳ chi phí nào. Quá trình sử dụng cũng không phải đóng phí, trừ một số nhà cung cấp bán thêm các gói sticker (hình ảnh), game cho người dùng có nhu cầu. Về cơ bản, OTT không kiếm tiền từ người dùng hay nhà mạng mà trông chờ vào quảng cáo và một số dịch vụ đi kèm.

Đại diện các nhà mạng đều cho rằng hợp tác là đương nhiên nhưng vẫn cần phải đưa loại hình dịch vụ này vào khuôn khép, đặt dưới sự quản lý của cơ quan chức năng. Theo bà Nguyễn Thị Mơ, Phó Vụ trưởng Vụ Viễn Thông (Bộ Thông tin và Truyền thông), quản lý OTT là việc phải làm, tuy nhiên không nên và cũng không thể ngăn cấm vì đây là sự phát triển tất yếu. "Vấn đề là phát triển sao cho bền vững vì nếu nhà mạng suy yếu thì OTT cũng không có nơi để tồn tại", bà nói.

Không chỉ ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp viễn thông trên thế giới cũng phải tìm cách để đảm bảo lợi ích cho cả ba bên: nhà mạng - công ty OTT - khách hàng. Có hai phương án đang được áp dụng là tự thân nhà mạng tạo ra ứng dụng của riêng mình để cạnh tranh, hoặc bắt tay với các đơn vị cung cấp OTT. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp đang thiên về hướng cùng hợp tác thay vì chọn cách thứ nhất.

Khánh Nguyên