WHO: "Giá thuốc lá tại Việt Nam rẻ đến mức khó tin"

Sáng 23/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về thực trạng, thách thức và giải pháp trong phòng chống tác hại của thuốc lá.

Ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết Việt Nam không phải là nước phát triển nhưng tỷ lệ người sử hút thuốc lá đứng thứ 15 thế giới. Ước tính người dân cũng bỏ ra đến 49.000 tỷ đồng/năm để mua thuốc lá.

Trong khi đó, chi phí điều trị 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa-hô hấp trên, phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) trên tổng số 25 bệnh do thuốc lá gây ra chiếm đến 1% GPD, con số chung trên thế giới là 1-2%. 

ThS Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế cho biết Việt Nam cho biết sử dụng thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu của bệnh tật và tử vong sớm. Thuốc lá chứa 7.000 hóa chất trong đó có 69 chất gây ung thư và là nguyên nhân gây nên 25 loại bệnh (ung thư, tim mạch, các bệnh về hô hấp và sinh sản). 

Với 15,6 triệu người hút thuốc, Việt Nam nằm trong số 15 quốc gia trên thế giới có số người hút thuốc cao nhất. 

Mỗi năm Việt Nam có trên 40.000 ca tử vong vì các bệnh do thuốc lá gây ra. Con số này sẽ tăng lên 70.000 ca/năm vào 2030 nếu Việt Nam không phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả (gần gấp 4 lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông đường bộ tại nước ta mỗi năm).

Theo ThS Hương, tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc lá tại Việt Nam có xu hướng giảm nhưng tỷ lệ ở nữ giới lại có xu hướng tăng. Bên cạnh đó, tỷ lệ người hút thuốc lá mới cũng là con số vô cùng đáng lo ngại dù chưa phải cao nhưng tăng nhanh trong giới trẻ. Theo đó, tỷ lệ hút thuốc lá mới vào năm 2020 đã tăng 18 lần so với năm 2015 (từ 0,2% lên 3,6%), trong đó nam giới tăng 14 lần, nữ giới tăng 10 lần. 

TS Angela Pratt, Trưởng đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết Việt Nam đang phải đối mặt với một số quyết định quan trọng là làm thế nào để bảo vệ người dân của mình một cách tốt nhất, đặc biệt là những người trẻ tuổi khỏi tác hại của thuốc lá. Một trong những cách hiệu quả nhất để đạt được mục tiêu này là tăng giá thuốc lá thông qua việc tăng thuế thuốc lá.

"Giá thuốc lá ở Việt Nam rẻ đến mức khó tin - đồng nghĩa với việc giá cả không phải là rào cản đối với giới trẻ trong việc hình thành thói quen hút thuốc lá. Chúng ta cần thay đổi điều này và làm cho việc bắt đầu cũng như tiếp tục hút thuốc ở những người trẻ trở nên khó khăn hơn. Tăng thuế thuốc lá sẽ là cách nhanh nhất và tiết kiệm chi phí nhất để đạt được điều này", đại diện WHO nhấn mạnh.

Theo báo cáo năm 2021 về chỉ số thuế thuốc lá của Liên minh phòng chống thuốc lá Đông Nam Á, giá thuốc lá tại Việt Nam ngày càng rẻ so với thu nhập đầu người. Chỉ số giá thuốc lá tính theo phần trăm thu nhập quốc gia đầu người - RIP giảm từ 11,4% năm 2000 xuống còn 3,04% năm 2019. Điều này có nghĩa là thuốc lá ngày càng rẻ đi so với thu nhập của người dân và sức mua thuốc lá gia tăng.

Tăng thuế là biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá, đồng thời giúp tăng thu cho ngân sách nhà nước.