Vi khuẩn phế cầu kháng thuốc: Không nên xem nhẹ!

Kháng thuốc ở vi khuẩn phế cầu

Vi khuẩn phế cầu có thể gây ra những bệnh nghiêm trọng đe dọa tính mạng như viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm xoang hay viêm tai giữa. Trong đó, trẻ em là đối tượng dễ bị nhiễm và thường phải gánh chịu những hậu quả từ các bệnh do phế cầu gây ra.

Kháng sinh được xem là “khắc tinh” của vi khuẩn phế cầu bởi khả năng “tiêu diệt” vi khuẩn và ngăn cản sự phát triển của chúng nhưng do tình trạng sử dụng bừa bãi, khi chưa thật sự cần thiết, đã dẫn đến tình trạng đề kháng kháng sinh của nhiều tác nhân gây bệnh, trong đó có vi khuẩn phế cầu.

Nhiều bệnh nhân chỉ hơi đau đầu, hắt hơi, nóng sốt là tìm ngay đến kháng sinh, sử dụng một cách vô tội vạ và không hề tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Chính những suy nghĩ đơn giản ấy vô tình đã khiến cho kháng sinh bị lạm dụng và dần trở thành “vấn nạn” khi tình trạng đề kháng thuốc diễn ra ngày càng nghiêm trọng.

Khi đã xảy ra đề kháng kháng sinh ở vi khuẩn phế cầu, việc điều trị sẽ khó khăn hơn cho các bác sĩ. Bởi những dấu hiệu ban đầu để nhận biết bệnh có thể bị che lấp, việc xác định chính xác bệnh nhân bị bệnh gì cần phải mất nhiều thời gian để xét nghiệm, chẩn đoán lại. Để điều trị cho các trường hợp này, các bác sĩ phải sử dụng kháng sinh mạnh nhất và đôi khi phải phối hợp nhiều loại kháng sinh khác nhau.

Hơn thế, tình trạng vi khuẩn đề kháng thuốc còn tác động đến cả cộng đồng khi những chủng vi khuẩn đa kháng thuốc (đề kháng với nhiều loại kháng sinh) lan rộng khiến cho việc điều trị các bệnh nhiễm khuẩn ngày càng khó khăn. Do đó, không nên xem nhẹ thực trạng vi khuẩn phế cầu kháng thuốc và cần có biện pháp kiểm soát hiệu quả hơn.

Nhiều biện pháp phòng chống

Trước tình trạng vi khuẩn phế cầu kháng kháng sinh gia tăng, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến cáo vắc-xin ngừa vi khuẩn phế cầu cần được ưu tiên đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia dành cho trẻ em (2). Đây là biện pháp chủ động, tiết kiệm, giúp giảm số ca mắc bệnh mới do nhiễm vi khuẩn phế cầu.

Ngoài tiêm phòng vắc-xin, cần tạo ra môi trường sống lành mạnh cho các thành viên trong gia đình; thực hiện chế độ dinh dưỡng đầy đủ, rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, trước khi cho trẻ ăn, chăm sóc trẻ.

Cần cho trẻ bú từ sớm, hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, cũng là biện pháp hiệu quả để bảo vệ bé khỏi các bệnh do phế cầu.

Đặc biệt, nên hạn chế tự sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh. Bệnh nhân chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ, và dùng theo đơn đã kê; không dùng thuốc theo đơn cũ mà không đi khám lại. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc mua bán kháng sinh, tránh tình trạng chưa được quản lý chặt như hiện nay.

Như Ngọc

Tài liệu tham khảo:

1 World Healh Organization. Pneumococcal vaccines. The Weekly Epidemiological Record 2003;14:110-19.

2 World Health Organization. Pneumococcal conjugate vaccine for childhood immunization. The Weekly Epidemiological Record 2007;12:93-104.