Tốn hàng trăm triệu cho một ca chuyển giới chui

Đủ 18 tuổi trở lên mới được phẫu thuật chuyển giới

Trong dự thảo luật chuyển đổi giới tính, Bộ y tế đưa ra phương án về độ tuổi được can thiệp y học để chuyển đổi giới tính. Theo đó, muốn được phẫu thuật chuyển giới, người chuyển giới phải đủ 18 tuổi trở lên.

Ngày 12/5, tại hội thảo tham vấn ý kiến cộng đồng đối với dự thảo báo cáo đánh giá tác động chính sách của dự án Luật Chuyển đổi giới tính, ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, phương án độ tuổi được đưa ra để người chuyển giới có sự chín chắn khi quyết can thiệp ảnh hưởng đến cả cuộc đời sau này. Từ 18 tuổi trở lên, họ đã có đủ nhận thức để tự quyết về quyền nhân thân, tự chịu trách nhiệm về năng lực hành vi dân sự, phù hợp với Luật Dân sự hiện nay.

Đây là một trong 8 vấn đề Bộ Y tế đang xây dựng trong dự thảo luật chuyển đổi giới tính để xin ý kiến đóng góp.

Vấn đề công nhận người đã chuyển đối giới tính cũng được đặc biệt quan tâm, được đưa ra nhiều phương án để trao đổi.

Ông Quang cho biết có các phương án gồm: cho phép cá nhân được công nhận đã chuyển giới sau khi kiểm tra tâm lý (theo bản chuẩn, có mong muốn chuyển đổi giới tính); sử dụng hoóc môn một thời gian liên tục. Phương án 2 là đã thực hiện phẫu thuật 1 phần hoặc toàn bộ để chuyển đổi giới tính. Phương án 3 là kiểm tra tâm lý, chỉ cần có mong muốn mà chưa cần can thiệp hoóc môn, phẫu thuật vẫn được công nhận.

“Trong các phương án này, việc công nhận chuyển giới với trường hợp đã sử dụng hoóc môn hoặc can thiệp ngoại khoa phẫu thuật được ủng hộ. Còn với trường hợp chỉ mong muốn mà không thực hiện bất cứ can thiệp nào không được ủng hộ, nhằm tránh nguy cơ lợi dụng được công nhận chuyển giới để trốn tránh nghĩa vụ quân sự; tránh được hệ quả của việc a dua, đua đòi”, TS Quang nói.

Theo các đại biểu, hai phương án công nhận đã chuyển giới này cũng phù hợp với đa số các nước trên thế giới.

Vấn đề tình trạng hôn nhân của người chuyển giới cũng là một trong những điểm được đề cập. Theo các đại biểu, có thể chấp nhận tình trạng độc thân (chưa kết hôn, đã ly hôn, hoặc góa vợ, góa chồng) để tạo điều kiện cho những người có mong muốn chuyển đổi giới tính thực hiện ước mơ của mình, hạn chế làm tổn thương bạn đời của người chuyển giới.

Tuy nhiên, điều này cũng có thể gây khó khăn cho người nào vừa muốn chuyển giới vừa muốn chung sống với bạn đời vì lý do nào đó. Gây khó khăn khi đã có con chung bởi con chung không biết sẽ gọi bố (hoặc mẹ) đã chuyển giới như thế nào.

Sắp công nhận người chuyển giới

TS Quang cho biết, hiện trên thế giới có 61 quốc gia cho phép thực hiện chuyển đổi giới tính, trong đó có 38 quốc gia ở châu Âu yêu cầu để được công nhận chuyển đổi giới tính cần phải trải qua phẫu thuật.

Tại một số nước châu Á như: Nhật Bản, Trung Quốc, Singapore… cũng yêu cầu tương tự. Bên cạnh đó một số nước như Hàn Quốc, Nam Phi…vẫn không nhận chuyển giới dù không phẫu thuật.

Việt Nam hiện đang xây dựng dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính, dự kiến cuối năm 2017 sẽ trình dự thảo Luật sang Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và Quốc hội để xem xét đưa vào chương trình làm Luật của Quốc hội. Dự kiến cuối năm 2019, đầu năm 2020 sẽ được thông qua. Sau khi Quốc hội đã đưa vào chương trình rồi thì sẽ xây dựng dự thảo chi tiết Luật Chuyển đổi giới tính.

Còn thực tế, nhiều người có nhu cầu chuyển giới vẫn đang thực hiện việc phẫu thuật “chui” tại cơ sở không được phép, phẫu thuật ở nước ngoài, tự sử dụng hoóc môn dù đe dọa giảm tuổi thọ.

Bạn Susu - một người chuyển giới nam cho biết, có những người sau khi chuyển đổi giới tính do chưa có sự chuẩn bị trước về tâm lý nên cảm thấy bị cô lập, bế tắc, trầm cảm dẫn đến tự tử… Việc Luật được thông qua sẽ giúp họ sáng suốt hơn khi quyết định thực hiện chuyển đổi giới, qua việc kiểm tra tâm lý bắt buộc trước khi can thiệp.

TS Quang cho rằng, khi Luật Chuyển đổi giới tính được thông qua mang lại rất nhiều ý nghĩa nhân văn với những người mong muốn chuyển giới. Vì dù hiện cấm, họ vẫn cố thực hiện chui chưa kể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khoẻ. Chưa kể, những người chuyển giới chui gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống và hòa nhập xã hội do nhân thân của họ không được xã hội thừa nhận.

Về việc can thiệp chuyển đổi giới tính, Vụ Pháp chế cho biết, vấn đề bất cập hiện nay là có rất nhiều cơ sở được cho phép phẫu thuật thẩm mỹ, thậm chí nhiều cơ sở chưa được phép vẫn thực hiện phẫu thuật. Vấn đề này cũng sẽ được thảo luận nhằm tìm ra cơ sở được phép thực hiện chuyển giới, tránh lạm dụng, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người chuyển đổi giới tính. Việc công nhận các can thiệp y tế đã thực hiện chuyển đổi giới tính trước ngày Luật chuyển đổi giới tính có hiệu lực cũng cần được xem xét kỹ lưỡng.

Hồng Hải