Dân sinh
Fica
DTiNewsTính cách ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
(Dân trí) - Bạn là cuộc sống và linh hồn của bữa tiệc hay thuộc týp người thận trọng và chỉn chu? Một người mơ mộng vô hại hay là một kẻ hùng hổ và hung hăng? Dù thuộc loại nào đi nữa, mỗi đặc điểm này không chỉ giúp hiểu sâu về tính cách, mà còn về sức khỏe của bạn.
Và ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy những đặc điểm này có thể tác động rất lớn đến mọi thứ từ tuổi thọ đến khả năng phát triển các bệnh khác nhau.
Tại sao tính cách lại ảnh hưởng đến sức khỏe?
Lý do một phần là vì tính cách ảnh hưởng đến chiến lược đối phó, hay là cách chúng ta đương đầu với những tình huống khó khăn trong cuộc sống.
Các chiến lược đối phó dẫn đến hành vi, ví dụ như một số người có thể sử dụng những chiến lược có hại như uống rượu và hút thuốc khi bị áp lực. Những hành vi này để dẫn đến những tác hại về sức khoẻ hơn là các chiến lược như tập thể dục hoặc tâm sự với bạn bè.
Tuy nhiên, cần nhớ rằng tính cách của chúng ta khá “mềm dẻo”, và chúng ta có thể học được những cách phù hợp hơn để đương đầu với stress và những trục trặc trong cuộc sống.
Tính cách phát triển qua thời thơ ấu và tuổi vị thành niên, và có vẻ ổn định ở tuổi trưởng thành, song lại có xu hướng thay đổi khi chúng ta già đi - nhưng nó cũng có thể thay đổi thông qua việc học hỏi những cách tiếp cận mới với cuộc sống.
Ảnh hưởng của 5 đặc điểm tính cách chủ yếu đến sức khỏe
1. Hướng ngoại
Người hướng ngoại là người tích cực, quyết đoán, thích nói chuyện, thích giao tiếp và thích trở thành tâm điểm và linh hồn của mọi cuộc vui. Tuy nhiên, điểm thứ hai này cũng có thể khuyến khích những thói quen không lành mạnh như ăn và uống quá nhiều - và kèm theo đó là béo phì và các bệnh mạn tính như tiểu đường và bệnh tim.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Nottingham phát hiện ra rằng các gen kích hoạt viêm hoạt động tích cực hơn 17% ở những người có tính cách này - và viêm dài ngày có liên quan đến một loạt các bệnh về sau như ung thư và bệnh tim.
2. Dễ tính
Những người dễ có xu hướng tin tưởng, vị tha, tình cảm, thỏa hiệp và đánh giá cao việc ở bên những người khác.
Tuy nhiên, họ cũng có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến cân nặng và stress, bao gồm béo phì và tiểu đường - một phần do muốn làm vui lòng người khác.
Các nhà nghiên cứu từ Trường Đại học Case Western Reserve phát hiện ra rằng nếu một người bạn "dễ tính" quyết định đặt món tráng miệng, họ sẽ đặt tương ứng với lượng thức ăn mà bạn ăn sao cho người bạn không cảm thấy khó chịu.
Làm hài lòng người khác cũng có thể đồng nghĩa với việc sức khoẻ của bạn bị tổn thương, ví dụ stress có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, tăng nguy cơ cảm lạnh và cúm
Những kiểu tính cách khác
Lãng mạn: Những phụ nữ thường xuyên ôm và hôn bạn đời sẽ có huyết áp và nhịp tim thấp hơn những người ít có tiếp xúc thể xác. Các nhà nghiên cứu thuộc trường Đại học North Carolina cho biết tình cảm kích thích sự phát triển của hoóc môn “thân mật” oxytocin, làm giảm huyết áp.
Bi quan: Điều ngạc nhiên là bi quan không nhất thiết có hại cho sức khoẻ của bạn, mà thực ra nó lại có tác dụng bảo vệ nhờ ngăn bạn dính líu vào những hành vi nguy cơ sức khoẻ.
Thật vậy, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người lớn tuổi đầy những suy nghĩ tiêu cực và sợ hãi về tương lai lại dễ sống lâu hơn.
Những người ít kỳ vọng thấp về một “tương lai tươi sáng” thực ra lại có cuộc sống khỏe mạnh hơn.
Một nghiên cứu trên 40.000 người thấy rằng "lạc quan quá mức" trong dự đoán một tương lai tốt hơn có liên quan đến nguy cơ tàn phế và tử vong cao hơn.
Nghiên cứu dựa trên dữ liệu thu thập từ năm 1993 đến năm 2003 đã yêu cầu những người tham gia ở ba nhóm tuổi khác nhau đánh giá mức độ hài lòng với cuộc sống hiện tại và sau 5 năm nữa.
Kết quả cho thấy lạc quan quá mức khi dự đoán một tương lai tốt hơn có liên quan đến nguy cơ tàn phế và tử vong cao hơn trong thập kỷ tiếp theo.
Bi quan về tương lai có thể khuyến khích mọi người sống cẩn thận hơn, áp dụng các biện pháp phòng ngừa về sức khoẻ và an toàn.
Trên thực tế, quá lạc quan có thể làm tăng khả năng mắc phải những nguy cơ sức khoẻ. Ví dụ, bạn có thể tin rằng mình là bất khả chiến bại trước những hậu quả nguy hiểm của thuốc lá.
Nhút nhát: Đây có thể là tin xấu cho sức khoẻ của bạn. Những người ít ra ngoài sẽ dễ bỏ lỡ các cuộc hẹn với bác sĩ, xét nghiệm và kiểm tra, đồng nghĩa với việc bệnh không được phát hiện sớm. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Northwestern cho rằng việc lảng tránh giao tiếp làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ khoảng 40% so với những người ra ngoài nhiều hơn.
Hùng hổ/hung hăng: Các nhà nghiên cứu của Đại học Utah phát hiện ra rằng các cuộc cãi cọ giữa hai vợ chồng có thể gây xơ vữa động mạch. Bệnh dễ xảy ra ở người vợ khi họ và người chồng thể hiện sự thù địch rõ ràng trong những bất đồng hôn nhân, và phổ biến hơn ở những người chồng khi họ hoặc người vợ của họ hành động theo kiểu kiểm soát.
Tức giận cũng có thể làm hỏng những kế hoạch chăm sóc sức khoẻ tốt nhất. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Duke đã cảnh báo rằng sự hung hăng có thể khiến bạn ăn và hút thuốc nhiều hơn và tập thể dục ít hơn những kiểu tính cách khác. Bạn cũng dễ bị thừa cân ở độ tuổi trung niên với cholesterol và huyết áp cao hơn.
Stress: Không chỉ hệ miễn dịch chịu ảnh hưởng khi bạn bị stress, mà bạn còn đặt mình vào nguy cơ bị bệnh tim.
Một nghiên cứu được công bố trên The Lancet cho thấy rằng cảm giác stress thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Stress thường xuyên có liên quan đến mức độ hoạt động nhiều hơn ở vùng não xử lý cảm xúc, và tăng khả năng phát triển bệnh tim và tuần hoàn.
Các nhà nghiên cứu, từ Đại học Harvard, cho thấy stress có thể là một yếu tố nguy cơ quan trọng ngang với hút thuốc lá hoặc cao huyết áp.
3. Cởi mở
Tính cách này có những đặc điểm như trí tưởng tượng, tò mò và sâu sắc. Những người cởi mở thường thích kiếm tìm những trải nghiệm mới và thường có nhiều sở thích.
Các nghiên cứu được công bố trên tạp chí Social Psychological and Personality Science thấy rằng tính cách này có liên quan chặt chẽ với sức khoẻ tốt hơn.
Tăng một đơn vị trong tính cởi mở sẽ làm giảm 31% nguy cơ chẩn đoán đột quị, 17% nguy cơ chẩn đoán bệnh tim và 29% nguy cơ chẩn đoán cao huyết áp.
4. Tận tụy
Những người tận tụy thường làm việc chăm chỉ, có tổ chức và chú ý đến các chi tiết. Họ là những người đáng tin cậy, hiền lành, nghiêm túc và hướng đến mục đích.
Nghiên cứu về Sức khoẻ và Hưu trí của trường đại học Michigan cho thấy những người tận tụy có thể bảo vệ chống lại sự khởi phát của bệnh - và đây là một đặc điểm liên quan đến tuổi thọ cao.
Cứ tăng một điểm tận tụy theo thang điểm từ một đến bốn thì nguy cơ chẩn đoán đột quỵ giảm 37%.
Nó cũng làm giảm 27% nguy cơ chẩn đoán cao huyết áp, 23% nguy cơ chẩn đoán viêm khớp và 20% nguy cơ chẩn đoán bệnh tiểu đường.
Các nhà nghiên cứu cho biết mối liên quan giữa sự tận tụy và sức khoẻ có thể là do những người tận tụy dễ thực hiện những hành vi lành mạnh như ăn uống lành mạnh và tập thể dục, điều quan trọng để phòng ngừa các bệnh như đột quỵ, cao huyết áp và tiểu đường.
Theo các nhà tâm lý học thuộc trường Đại học Texas, họ cũng có khả năng kiểm soát các xung động và bản tính vững vàng có thể giúp họ tăng thành công khi ăn kiêng và giảm cân.
Nhưng mặt trái của những người làm việc việc chăm chỉ và thành tích cao có thể là rối loạn tiêu hóa.
5. Tâm lý bất ổn
Những người này thường có cảm xúc không ổn định, lo lắng, trầm cảm, ủ dột, dễ cáu giận và buồn bã.
Các nhà nghiên cứu ở Michigan đã phát hiện ra rằng những người hay lo lắng dễ mắc những căn bệnh đáng lo trong cuộc sống sau này. Họ cũng dễ tử vong sớm hơn những người có tính cách khác, chẳng hạn như tận tụy.
Cứ tăng một điểm trong tâm lý bất tổn thì nguy cơ có chẩn đoán bệnh tìm tăng 24%, bệnh phổi tăng 29%, huyết áp tăng 37%, và viêm khớp tăng 25%.
Tuy nhiên, không phải toàn là tin xấu: nghiên cứu cho thấy có hai loại – những người lo lắng lành mạnh và những người bị ám ảnh.
Các nhà khoa học thuộc Trung tâm Y tế Đại học Rochester nói rằng loại đầu tiên ít có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính bao gồm đột quỵ, hen, viêm khớp và một số dạng ung thư. Điều này là bởi vì họ thường có lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và ăn uống lành mạnh.
Tính cách ảnh hưởng thế nào đến nguy cơ bệnh như thế nào
Cân nặng
Dựa trên 5 loại tính cách chính, các nhà nghiên cứu Hàn Quốc đã phát hiện ra rằng những nam giới thừa cân và béo phì ít tận tụy hơn nhưng lại cởi mở hơn với các trải nghiệm. Phụ nữ thừa cân hoặc béo phì thường ít bị tâm lý bất ổn hơn - họ dễ tính và cởi mở hơn với các trải nghiệm.
Huyết áp
Bạn thuộc týp A hay týp B không? Thuật ngữ được sử dụng bởi hai chuyên gia tim mạch là Friedman và Rosenman, những người đã phát triển khái niệm dựa trên quan sát bệnh nhân tim mạch tại phòng khám của họ.
Týp A - được định nghĩa là những người có tính cạnh tranh cao, có tính tổ chức cao, nhiều tham vọng, ít kiên nhẫn, có nhận thức cao về quản lý thời gian và/hoặc hung hăng - có nguy cơ mắc bệnh tim và huyết áp cao hơn những người týp B, thường thư giãn hơn.
IBS
Các nhà nghiên cứu Iran đã khảo sát 160 bệnh nhân bị hội chứng ruột kích thích và thấy rằng họ thường có mức độ bất an và tận tụy cao hơn đáng kể, và mức độ cởi mở và dễ tính thấp hơn so với nhóm bệnh nhân đối chứng không bị tình trạng này.
Đau nửa đầu
Những người bị chứng đau nửa đầu có điểm số “thần kinh bất ổn” cao hơn và tăng nhạy cảm với stress hơn so với những người không bị, theo một nghiên cứu của Đại học Munich.
Có càng nhiều cơn đau đầu mỗi tuần thì điểm số thần kinh bất ổn càng cao.
Những bệnh nhân tự đánh giá mình là thiếu bình tĩnh, không có khả năng thư giãn, và dễ bị kích động hơn so với nhóm đối chứng, và họ thường phản ứng với căng thẳng bên trong, đặc biệt là trong công việc và các tình huống thành công khác.
Cẩm Tú
Theo DM
