Thương miệng, xin thương cả mũi

Tạo hóa tạo nên trên cơ thể con người hai điểm nhấn là miệng và mũi. Miệng và mũi ở rất gần nhau, đều rất quan trọng về nhiều mặt đối với con người (như chứa đựng cơ quan khứu giác, vị giác, góp phần bảo vệ cơ quan trung ương là bộ não, biểu lộ tình cảm...) và luôn nhìn vào nhau, hỗ trợ nhau về nhiều mặt nhưng đôi khi mũi lại thấy “tủi thân” vì bị đối xử không công bằng với miệng.

Về góp phần thẩm mỹ cho khuôn mặt có lẽ là ngang ngửa: miệng để nói và còn rất quan trọng vì nở những nụ cười duyên nhưng nét đẹp của mũi dọc dừa cũng quan trọng không kém. Bằng chứng là số người sửa mũi thẩm mỹ có khi còn nhiều hơn xăm môi. Về “công lao” bảo vệ sức khỏe thì sự quan trọng của chúng cũng ngang ngửa vì một đằng thực hiện chức năng ăn uống, một đằng thở.

Chỉ coi trọng ăn uống

Vậy mà nhiều người lại chỉ thấy sự quan trọng trong ăn uống mà ít quan tâm tới thở. Ăn uống quan trọng thật vì “có bột mới gột nên hồ”. Có ăn uống mới đưa được các chất vào tạo nên cơ thể và duy trì sự hoạt động phát triển của các cơ quan. Nhưng thở nhằm đưa ôxy vào cơ thể và thải những chất bài tiết dạng hơi ra ngoài cũng rất quan trọng với sự sống, nếu không muốn nói còn quan trọng hơn cả ăn uống.

Người ta có thể nhịn ăn, nhịn uống nhiều giờ, nhiều ngày nhưng nhịn thở chỉ có thể tính bằng phút. Ngừng thở 4-5 phút thì não đã bắt đầu bị tổn thương và sẽ không hồi phục nếu thời gian kéo dài 9-10 phút. Không biết do thói quen hay do không thấy hết vai trò quan trọng của việc hít thở mà thường khi thấy người thân sức khỏe suy giảm hoặc thăm hỏi bệnh nhân, người ta chỉ hỏi thăm ăn uống được không chứ không hề quan tâm hô hấp như thế nào.

Khí độc tự do qua mũi

Nếu không nói quá thì đúng là hầu hết mọi người đều quan tâm chọn thức ăn, nước uống sao cho an toàn, ngon lành hơn là lo tạo không khí trong sạch để hít thở. Có lẽ không khí  vô hình và không phải mua, ở đâu cũng có, một người bạn vô tư, tận tụy với sức khỏe mọi lúc mọi nơi nên người ta ít quan tâm chăng? Nên nhớ là theo những công bố gần đây, các chất khí độc (CO, NO2, SO2), bụi lơ lửng trong không khí ở nhiều nơi, nhất là các đô thị lớn, các công trường, xí nghiệp, vượt mức cho phép từ 1,3 đến 3 lần, có nơi tới 20 lần.

Không chỉ ngoài đường mà ngay trong nhà, nhiều nơi cũng bị ô nhiễm. “Quét nhà ra rác” là bình thường nhưng quét nhà ra nhiều bụi, những tấm màn cửa mới treo ít ngày vải đã mờ thì không là chuyện thường tình được. Bụi, khí độc không chỉ từ ngoài vào mà còn do chủ nhà tạo ra như khói bếp, khí thải máy phát điện, máy bơm nước bằng xăng dầu; khói do thuốc lá, do thắp hương nhiều... chính là những nguồn ô nhiễm chính trong nhà. Có lẽ người cảm nhận đầu tiên điều này là các bà nội trợ. Nhiều người do hít hơi nhà bếp nên hay bị chóng mặt, xây xẩm khi làm bếp là vì thiếu ôxy não. Khí độc từ ô nhiễm trong nhà chủ yếu là oxyd carbon (là chất khí không màu, không mùi, khó phát hiện, dễ luẩn quẩn trong nhà kín cửa cao tường). Khí độc từ môi trường ô nhiễm hay từ chính mình tạo ra cứ tự do qua mũi, đường hô hấp vào phổi.

Thức ăn, thức uống cũng còn nhiều vấn đề nhưng dù sao cũng dễ phòng tránh hơn so với những chất độc dạng hơi vốn khó nhận biết và có thể sẵn sàng thâm nhập cơ thể bất cứ lúc nào, kể cả lúc ngủ, vì cơ thể lúc nào cũng cần hô hấp, cần thở. Tạo ra không khí, môi trường trong sạch, giàu ôxy; không vô tình làm  ô nhiễm căn nhà mình là những cách tốt nhất để giúp cho đường thở có chất lượng. Nếu đi ra đường nên chịu khó đeo khẩu trang để đỡ gánh nặng cho mũi, cho phổi.

Theo BS Nguyễn Kim Phong

Người lao động