Nhọc nhằn dạy trẻ tự kỷ hòa nhập cộng đồng

Tại một trường mẫu giáo trên đường Hoàng Hoa Thám (quận Bình Thạnh, TPHCM) luôn có những trẻ đến học ngoài giờ. Đó là những em tham gia các lớp “can thiệp cá nhân” (một cô kèm một bé) trong chương trình giáo dục hòa nhập tổ chức tại đây.

Hơn 6 giờ tối, cô giáo Chi vẫn đang dạy bé N.K. (3 tuổi) “học bài”. Gọi là “học” nhưng đây là hình thức học mà chơi, kết hợp với điều trị tâm lý để giúp bé K. có những kỹ năng cơ bản như một đứa trẻ mẫu giáo bình thường.

Chứng kiến một giờ học của trẻ tự kỷ mới thấy được sự kiên trì, bền bỉ của chuyên viên tâm lý. Cô Chi nói: “Lấy cho cô con vịt” thì K. cầm con búp bê. K. đòi món đồ chơi trong tay cô, cô bảo: “Nói cho con đi” thì K. cứ ê a những âm thanh vô nghĩa. Phải mất vài lần yêu cầu, K. mới làm đúng hướng dẫn của cô Chi, cô liền reo lên khen ngợi bé.

Bé N.K. được can thiệp đúng lúc đã phải học 1 năm để nói được hai tiếng “cho con” và rất khó khăn để nói được một câu có 3 âm tiết.

Thạc sĩ tâm lý Kiều Thanh Hà, chuyên viên tâm lý tại BV Nhi đồng 2 (TPHCM), cho biết: Hầu hết phụ huynh không ai nghĩ rằng con mình bị tự kỷ mà chỉ nghĩ đơn giản là con mình chậm hơn các trẻ khác. Tới khi thấy con thực sự không bình thường mới đưa đi khám. Và khi biết con mình bị tự kỷ, rồi hiểu thế nào là tự kỷ, phần lớn họ đều rơi vào trạng thái buồn nản, suy sụp. Họ rất cần một nơi để chia sẻ và giúp đỡ, vì cuộc chiến với chứng tự kỷ thường kéo dài và rất gian nan”.

Không chỉ điều trị cho trẻ mà chuyên viên tâm lý còn phải “làm công tác tư tưởng” với phụ huynh. Nhiều bậc cha mẹ không chấp nhận sự thật con mình bị tự kỷ. Họ cho rằng bé chỉ bị chậm nói, chậm phát triển, nghe kém… Kéo theo sự ngộ nhận đó là hàng loạt các xét nghiệm, kiểm tra không cần thiết, vừa tốn kém vừa làm khổ con mình.

Việc hỗ trợ sớm cho phụ huynh giúp tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển và giáo dục đối với trẻ trong tương lai thế nhưng hiện nay, rất ít bệnh viện nhi tổ chức các lớp học tập huấn cho phụ huynh để giúp họ biết cách chăm sóc trẻ tự kỷ một cách bài bản (TPHCM chỉ có BV Nhi đồng 1 thực hiện). Còn tại các cơ sở khác, công tác này chỉ được kết hợp khi chuyên viên trao đổi thêm với phụ huynh, hoặc phải “nhín” giờ học của trẻ để dành cho cha mẹ.

Người tự kỷ ở Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn: cơ hội được can thiệp và giáo dục còn ít ỏi, người tự kỷ trưởng thành khó có việc làm, gia đình có trẻ tự kỷ không quan tâm đến con... Để xã hội nhận thức đúng về chứng tự kỷ, cần có nhiều hoạt động giúp mọi người chia sẻ, quan tâm, chấp nhận người tự kỷ hòa nhập cộng đồng.