Người sắp chết cóng tự cởi bỏ áo quần, hành vi nghịch lý chưa có lời giải?

Sự hạ thân nhiệt: Nguyên nhân của chết vì rét

Hypothermia (còn gọi là sự hạ thân nhiệt) là một hiện tượng xảy ra khi thân nhiệt giảm xuống 35 độ C hoặc thấp hơn. Khi hypothermia bắt đầu xảy ra, hiện tượng đầu tiên xuất hiện sẽ là run lẩy bẩy, đây vốn là một cách phản ứng của cơ thể để giúp thân nhiệt tăng trở lại.

Hầu hết các trường hợp sẽ gặp vấn đề trong chuyển động, ví dụ như: nói vấp, sự phối hợp chuyển động giữa các chi bị chậm lại và giảm tính liên kết. Ngoài ra, sự hạ thân nhiệt cũng có thể khiến chúng ta bị một loạt các hiện tượng khác như lóa mắt, mất phương hướng, đầu óc mơ hồ và thậm chí, ở cấp độ nặng hơn, giọng nói và hành động còn trở nên bất thường, tương tự như khi sử dụng ma túy hoặc đồ uống có cồn.

Nếu không có biện pháp làm tăng thân nhiệt kịp thời, dưới tác động của hypothermia, nhịp tim và cả khả năng hô hấp sẽ bị giảm xuống mức gây nguy hiểm – con người sẽ mất dần nhận thức và cuối cùng là chết. Tuy nhiên, trước khi đi đến “hồi kết”, những người này rơi vào trạng thái hypothermia còn có thể xuất hiện hàng loạt biểu hiện lạ lùng, mà khoa học vẫn chưa thể đi đến kết luận cuối cùng, trong đó có thể kể đến hành động đào hang lần cuối và lột bỏ áo quần.

Đào hang lần cuối hay sự trỗi dậy của bản năng “loài vật”?

Chúng ta đều biết rằng, nhiều loài động vật máu nóng vẫn thường đào một cái hang nhỏ làm chỗ trú ẩn trong kỳ ngủ đông. Không gian chật hẹp này chính là thứ giúp chúng hạn chế một cách tối đa hiện tượng mất nhiệt, trong hàng tháng trời.

Điều đặc biệt là tập tính đào hang ngủ đông ở loài vật cũng lại xuất hiện ở con người, trong tình huống họ sắp chết cóng và được gọi với thuật ngữ “Đào hang lần cuối”. Theo phân tích của giới chuyên môn, đào hang lần cuối như một thứ bản năng vốn có, tự trỗi dậy trong tiềm thức của người đang cận kề cái chết, đóng vai trò là giải pháp cuối cùng để bảo toàn mạng sống.

Hành vi Đào hang lần cuối được các nhà nghiên cứu đến từ Đức miêu tả trong tạp chí Legal Medicine như sau: “Những nạn nhân chết bởi hạ thân nhiệt thường ở trong tư thế thể hiện rằng họ đang tìm giải pháp cuối cùng để cứu lấy mình, điển hình như: núp dưới gầm dường, trốn trong tủ áo quần, trong các giá, kệ…”. Có thể nhận thấy, gầm giường, tủ, giá, kệ… chính là những không gian hẹp để hạn chế sự mất nhiệt tương tự như cái hang nhỏ mà các loài thú ngủ đông đào.

Hiện vẫn chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về hành vi Đào hang lần cuối. Hành vi này chỉ được giải thích một cách sơ lược, bởi các nhà khoa học Đức: “Là một quá trình tự động của phần thân não, được kích hoạt ở giai đoạn cuối của hypothermia, khiến cơ thể thực hiện hành vi tự vệ một cách nguyên thủy, tương tự như hiện tượng đào hang ngủ đông ở động vật”

Trong giai đoạn từ năm 1987 đến 1994, trong 69 trường hợp chết vì hạ thân nhiệt được điều tra chi tiết, có khoảng 14-17 trường hợp ghi nhận hành vi Đào hang lần cuối, trong đó có một phụ nữ khi uống quá liều thuốc chữa trầm cảm vào một đêm lạnh giá, đã được tìm thấy chết dưới gầm xe hơi của chính mình.

Hành vì nghịch lý: Tự cởi bỏ quần áo khi gần chết cóng

Cũng trong số liệu điều tra về chết do hạ thân nhiệt kể trên, nhiều trường hợp được tìm thấy chết trong tình trạng đã cởi bỏ một phần hoặc toàn bộ quần áo. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến hành vi nghịch lý này?

Các nhà khoa học cho rằng, hành vi kỳ lạ này có liên quan đến những phản xạ tự vệ của cơ thể xảy ra trước đó. Chúng ta cần biết rằng, khi bị hạ thân nhiệt, cơ thể sẽ tự thực hiện hàng loạt phản xạ với mục đích chung là đưa thân nhiệt trở về mức an toàn, có thể kể đến như: co rúm người lại, run lập cập hay đặc biệt hơn là hành vi Đào hang lần cuối, như đã để cập ở trên. Không chỉ những phản xạ bên ngoài, ngay bên trong cơ thể, các mạch máu cũng được co lại, nhằm hạn chế sự mất nhiệt và đây có lẽ cũng chính là ngọn nguồn của mọi vấn đề.

Theo giả thiết của giới chuyên môn. Khi các cơ đóng vai trò thực hiện việc co mạch máu phải làm việc quá lâu, chúng sẽ bắt đầu kiệt sức. Cuối cùng, khi chạm đến ngưỡng chịu đựng, cũng là lúc mà nạn nhân sắp sửa chết cóng, các cơ này sẽ bất hoạt đồng loạt, dẫn đến hiện tượng hệ mạch máu trong cơ thể được mở rộng cùng lúc. Có thể tưởng tượng nó như một thảm họa “vỡ đập nước”, dòng máu vốn bị kìm hãm trong một thời gian dài sẽ tuồn trào khắp cơ thể, kéo theo hiện tương thân nhiệt “tăng vọt” và người vốn dĩ sắp chết rét lại cảm thấy nóng hầm hập, dẫn đến hành vi tự lột bỏ quần áo để hạ nhiệt.

Đương nhiên, đây cũng là sự “ấm áp” cuối cùng mà nạn nhân cảm nhận được, trước lúc mọi thứ trở về đúng với thực tế của nó: Cái rét cắt da lại ập đến và nạn nhân sẽ chết trong sự lạnh lẽo.

Minh Nhật 

Theo LS