Căn hầm “ tử thần” đó chính là một cái kho nằm trong lòng đất chứa thuốc bảo vệ thực vật, thuộc làng Chiến Thắng, xã Vĩnh Lộc, huyện Can Lộc ( Hà Tĩnh). Căn hầm này được xây dựng từ năm 1965 từng chứa các loại thuốc DDT, 666 rất độc hại.
Năm 1968, Bệnh viện huyện Can Lộc sơ tán về đây, đến năm 1972 thì di dời đi chỗ khác. Từ đó nhiều hộ gia đình mới về đây làm ăn sinh sống và lập nên làng Chiến Thắng cho đến tận bây giờ và không biết rang ẩn sâu dưới chính mảnh đất nơi họ dựng nhà, trồng cấy là một quả “ bom nổ chậm” đang âm thầm cướp đi hàng chục mạng người trong một thời gian ngắn ngủi.
Trên bề mặt căn hầm đã lộ rõ nhiều vết nứt lớn, nắp hầm đã nứt theo từng đường kéo dài
Đến làng Chiến Thắng, vào dịp lễ Noel, nhưng không khí ở đây thật ảm đạm, tiếng kèn đám ma vang lên ai oán não nùng khắp xóm. Một người dân cho biết đấy là đám tang ông Phạm Đức Luận, chết vì căn bệnh ung thư thực quản. Trước đó vào năm 2006, bố ông Luận cũng chết vì căn bệnh ung thư gan.
Bi đát hơn là gia đình ông Bùi Quốc Ánh bà Nguyễn Thị Cảnh, cả hai vợ chồng đều chết vì căn bệnh ung thư, để lại hai đứa con bơ vơ. Được hỏi về số người chết vì căn bệnh ung thư, anh Nguyễn Huy Diệu (SN 1969) đưa đốt tay ra rồi bắt đầu nhẩm, anh nói: “Nhiều, nhiều lắm chú ạ. Tui chỉ tính sơ sơ từ năm 2000 trở lại đây, làng này đã có 13 người chết vì căn bệnh ung thư, đó là chưa kể đến những người chết vì các căn bệnh về hô hấp, đường ruột...”.
Anh Diệu còn cho biết thêm: “Thời xưa, dân không biết nơi đây từng là kho chứa thuốc bảo vệ thực vật. Bấy giờ những người bị chết vì bệnh ung thư, bà con cứ đổ lỗi cho số phận. Những người đi xa làm ăn về, ra giếng (cả làng lại dùng chung một cái giếng cách căn hầm này khoảng 25m) gội đầu là chấy, nhầm tưởng nguồn nước chảy ra từ núi làm mất chấy. Có ai nghĩ do nước chất độc đâu. Nhưng hơn 10 năm trở lại đây, số người chết vì căn bệnh ung thư tăng vọt, lúc đó mọi người mới nghĩ đến nguyên nhân là do nguồn nước bị ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật cực độc. Thế rồi một số người lo lắng di tán sang nơi ở mới. Còn những người nghèo không có điều kiện thì chỉ biết sống chung với độc hại thôi, chứ biết làm sao bây giờ”.
Giếng nước dùng chung cả làng Chiến Thắng chỉ cách hầm chứa chất độc khoảng 25m
Trao đổi với Dân Trí, ông Nguyễn Hồng Nam, Trưởng trạm y tế xã Vĩnh Lộc cho biết: “ Số người chết vì căn bệnh ung thư ở làng Chiến Thắng là rất cao, số người chết vì căn bệnh này năm sau đều cao hơn năm trước. Còn những người hiện đang mắc bệnh cũng khá nhiều”.
Theo quan sát của chúng tôi, mặc dù các cơ quan chức năng và chính quyền đã triển khai biện pháp để hạn chế sự độc hại của kho thuốc hóa chất bằng cách ngăn cách và lọc khử hóa chất nhưng các biện pháp làm thủ công đã quá lâu nên đang xuống cấp không đảm bảo. Trên bề mặt căn hầm đã lộ rõ nhiều vết nứt lớn, nắp hầm đã nứt theo từng đường kéo dài. Khi vào gần căn hầm có biểu hiện khó thở, mùi hôi nồng nặc, nguy cơ chất độc sẽ phát tán ra không khí là rất lớn. Hơn nữa hiện đang có nhiều hộ dân sống xung quanh khu vực hầm chưa được di dời.
Một số người sống gần căn hầm đã phải chuyển nhà đi ở nơi khác
Chủ tịch UBND xã Vĩnh Lộc, ông Phạm Đức Hướng cho biết: “ Số người chết vì ung thư ở xóm Chiến Thắng đáng báo động, năm sau đều cao hơn năm trước. Chỉ tính trong vòng mười năm trở lại đây đã có đến 18 người chết vì căn bệnh ung thư. Hiện cấp trên đang tiến hành dự án nước sạch phục vụ bà con làng Chiến Thắng. Còn việc giải quyết triệt để chất độc hại thì đây cũng là vấn đề nan giải, không thể làm được trong ngày một ngày hai”.
Thiết nghĩ vấn đề cấp bách này cần được chính quyền địa phương các cấp cần quan tâm, có biện pháp kịp thời và tích cực để ổn định cuộc sống cho 150 hộ dân cới 570 nhân khẩu làng Chiến Thắng.
Anh Tấn