Làm gì để phòng nhiễm và tái nhiễm giun?

Như đã biết, giun là loài sống ký sinh trong ruột người, số lượng trứng chúng đẻ ra mỗi ngày nhiều vô số kể. Thông thường, cách lây truyền của chúng theo đường đại tiện của người ra ngoài đất. Sau đó trứng giun phát triển rồi quay lại gây nhiễm bệnh cho người khác, thậm chí là gây tái nhiễm lại cho chính mình.

Ở các loại như giun đũa, giun tóc, giun kim… thì đường lây qua đường tiêu hóa. Nếu ăn phải thức ăn bẩn hoặc vệ sinh kém, khi xâm nhập qua đường miệng vào trong dạ dày, trứng giun sẽ nở thành ấu trùng giun. Ấu trùng giun chui qua thành ruột non vào máu, theo dòng máu đi khắp nơi trong cơ thể, sau đó đến phổi, và chúng phát triển thành ấu trùng trưởng thành hơn, rồi di chuyển ngược lên phế quản đến họng và sẽ bị nuốt trở lại xuống ruột non, tại đây chúng phát triển thành giun trưởng thành rồi lại tiếp tục đẻ trứng theo một “lập trình” gần như được mặc định sẵn.

Với loại giun móc thì nguy cơ “sát thương” của chúng khá nguy hiểm: trứng giun sẽ nở thành ấu trùng ở đất, sau đó ấu trùng giun xâm nhập cơ thể ký chủ chủ yếu là chui qua da (chân, tay…), vào máu hay rất ít trường hợp ấu trùng có thể qua đường miệng xuống ruột, rồi cũng vào máu và sau đó sẽ tiếp tục chu trình như là của giun đũa.

Nói chung, các loại giun cho dù xâm nhập vào cơ thể người bằng bất kỳ hình thức nào thì khả năng gây hại của chúng vô cùng khôn lường. Giun sống trong ruột, tiết ra chất độc, chiếm lấy thức ăn, hút chất dinh dưỡng, vitamin, protein, chất sắt… làm cơ thể chúng ta nhanh chóng bị khánh kiệt, gây nên tình trạng choáng váng, mệt mỏi, kém ăn… Với trẻ em thì hậu quả gầy yếu, chậm phát triển, kém thông minh, mất ngủ, rối loạn đường ruột và chức năng hấp thụ dinh dưỡng… là điều không tránh khỏi. Trẻ cũng sẽ thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra, một số loại giun còn gây ra các biến chứng nguy hiểm khác như: tắc ruột, giun chui ống mật, viêm ruột thừa, xoắn ruột, có thể dẫn đến sự tử vong…

Trẻ bị nhiễm giun sẽ chán ăn và dễ rối loạn tiêu hóa

Phòng nhiễm giun cần tổng thể

Vì nước ta thuộc khí hậu nhiệt đới, môi trường ẩm ướt là điều kiện vô cùng thuận lợi để các loại giun sinh sôi và phát triển. Vì thế người dân cần phải hết sức cảnh giác, ý thức về vấn đề vệ sinh cũng như điều chỉnh lại thói quen ăn uống… để bảo vệ sức khỏe của mình ngày một tốt hơn. Đặc biệt, nên xổ giun định kỳ mà không cần các chẩn đoán trước đó đối với tất cả mọi người có nguy cơ cao sống trong các vùng lây nhiễm. Môi trường tập thể, khu dân cư đông đúc hay trường học chính là những nơi lý tưởng nhất để xổ giun định kỳ và đồng loạt. Ngoài ra, gia đình cũng là nơi đặc biệt quan trọng để các thành viên cùng nhau phòng bệnh và điều trị đồng thời, điều này sẽ đạt hiệu quả cao hơn vì tránh tái nhiễm.

Để phòng ngừa nhiễm giun và tái nhiễm giun bạn nên nhớ:

- Xổ giun định kỳ và đồng loạt cho cả gia đình/trường học từ 2 – 3 lần/năm.

- Rửa tay thường xuyên bằng nước sạch và xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, mỗi khi tay bị bẩn, sau khi chơi đùa xong, trước và sau khi chăm sóc người bệnh, trước và sau khi cho người khác ăn…

- Các loại rau sống và hoa quả phải được rửa sạch trước khi ăn.

- Hạn chế hoặc tuyệt giao với các loại thức ăn chưa nấu chín như: gỏi cá, tiết canh, bò tái…

- Không uống nước chưa đun sôi từ các nguồn nước giếng, hồ, sông, suối…

- Móng tay không nên để dài và cáu bẩn. Tuyệt đối không mút móng tay (đối với trẻ em).

- Nên mang dày dép khi ra ngoài, không ngồi lê trên đất.

- Luộc sôi đồ dùng gia đình như: chăn, màn, drap, gối... vệ sinh sạch sẽ đồ chơi trẻ con nếu trong nhà có mầm nhiễm.

- Không đại tiện, không phóng uế bừa bãi. Xử lý các chất thải, vệ sinh nhà cửa, trường lớp sạch sẽ.

BS Lê Văn Nhân

Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM

Tham khảo thêm tại: http://taygiun.smapps.vn/

Tài liệu này được tài trợ bởi VPĐD Janssen Cilag.