Hỏi đáp vắc xin Covid-19: Vì sao phụ nữ mang thai nên tiêm vắc xin?

PGS.TS Trần Danh Cường, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương trả lời:

Tôi cho rằng, việc Bộ Y tế ban hành quyết định mới, trong đó nhóm đối tượng phụ nữ mang thai trên 13 tuần được tiêm vắc xin Covid-19 là một quyết định đúng đắn, có tính khoa học rất cao, đúng với xu thế trong công tác phòng chống dịch, khi mà lợi ích bảo vệ nguy cơ diễn biến nặng tăng lên.

Với Việt Nam là quy định mới, còn trên thế giới, nhiều nước đã tiêm vắc xin Covid-19 cho phụ nữ mang thai từ giữa năm 2020, khi mà dịch Covid-19 xảy ra, số lượng người mắc tăng lên, kéo theo số thai phụ mắc Covid-19 cũng tăng lên.

Phụ nữ mang thai trên 13 tuần hoàn toàn có thể tiêm vắc xin ngừa Covid-19 đang lưu hành tại Việt Nam (trừ vắc xin Sputnik V.) vì những lý do sau đây:

Có nguy cơ diễn biến nặng khi nhiễm bệnh

Với phụ nữ mang thai, khả năng nhiễm virus SARS-CoV-2 như người bình thường. Nhưng khi phụ nữ mang thai nhiễm virus này lại dễ bị diễn biến nặng bởi tình trạng thai nghén.

Khi mang thai, người phụ nữ có tình trạng suy giảm miễn dịch nhất định, đó là yếu tố nguy cơ bệnh diễn biến nặng hơn.

Hơn nữa, khi có thai, nhu cầu oxy của người phụ nữ cao hơn người thường. Người phụ nữ khi mang thai có tình trạng giữ nước trong cơ thể, có hiện tượng phù, phù niêm mạc đường hô hấp trên, dẫn đến nguy cơ tổn thương đường hô hấp trên dễ dàng. Đây là lý do khi nhiễm SARS-CoV-2, nguy cơ bệnh trở nặng nhanh.

Chưa kể trong quá trình mang thai, nếu tuổi cao, có bệnh nền, hoặc có các bệnh do biến chứng của thai nghén, như tăng huyết áp, tiểu đường... nhiễm SARS-CoV-2 sẽ có nguy cơ bệnh trở nặng nhanh.

Khi phụ nữ mang thai mắc Covid-19 diễn biến nặng sẽ buộc phải nằm hồi sức tích cực, có thể diễn biến nặng phải can thiệp thở máy, ECMO... khi đó nguy cơ tử vong rất cao cho cả mẹ và thai nhi.

Chăm sóc phụ nữ mang thai nhiễm virus ở thể nặng hết sức khó khăn, bởi không chỉ có người mẹ mà cả thai nhi ở trong bụng sống nhờ quá trình hô hấp của  người mẹ. 

Với những người mẹ nhiễm SARS-CoV-2 không triệu chứng, em bé không bị ảnh hưởng. Còn nếu người mẹ nhiễm virus mà diễn biến nặng, gây viêm phổi đông đặc, nhu cầu oxy em bé bị giảm sẽ có nguy cơ suy thai, thai chết lưu (do biến chứng ở phổi mẹ gây ra), sinh non (nguy cơ non tháng tăng lên 3 lần ở người mẹ nhiễm virus; cũng có cảnh báo virus liên quan tiền sản giật).

Đây là lý do, khi đứng trước dịch bệnh, để phòng nguy cơ nhiễm bệnh rồi diễn biến nặng, nhiều nước quyết định tiêm vắc xin Covid-19 cho phụ nữ mang thai. 

Vắc xin không ảnh hưởng đến thai nhi

Khi người phụ nữ mang thai nhiễm SARS-CoV-2, virus có tấn công thai nhi không? Trên thế giới, người ta đã tiến hành lấy nước ối, lấy máu tĩnh mạch rốn, rau thai của người mẹ nhiễm SARS-CoV-2 đều không phát hiện có virus trong đó. Hay nói cách khách, người phụ nữ dù hầu họng có virus nhưng trong rau thai không phát hiện, cho thấy virus không đi vào buồng ối.

Tương tự, khi tiêm vắc xin Covid-19, các vắc xin có chỉ định đều không phải vắc xin độc lực sống, sẽ không vào em bé, em bé được an toàn. Nhiều chị em sẽ băn khoăn chuyện tiêm phòng có ảnh hưởng tới em bé hay không, câu trả lời là không.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế khuyến cáo người mang thai trên hoặc bằng 13 tuần được tiêm ngừa vắc xin Covid-19 nhưng cần thận trọng, trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp là hoàn toàn hợp lý, theo đúng khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, đầy đủ cơ sở khoa học, đảm bảo an toàn cho mẹ, cho con.

Hơn nữa khi tiêm trong giai đoạn mang thai sẽ sinh ra kháng thể chủ động truyền qua nhau thai để bảo vệ em bé những tháng đầu đời trước những yếu tố xung quanh.

Vì thế, việc phòng để phụ nữ mang thai giảm nguy cơ mắc Covid-19, hoặc mắc ở thể nhẹ là hết sức cần thiết.

Quyết định cho phụ nữ mang thai trên 13 tuần được tiêm phòng vắc xin Covid-19 là rất đúng đắn. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai là đối tượng đặc biệt, nên quy trình tiêm cần sàng lọc cẩn trọng, phát hiện bệnh nền sẵn có, bệnh lý xuất hiện trong thời gian mang thai.

Việc tiêm phòng cho phụ nữ mang thai cũng được thực hiện tại các cơ sở có cấp cứu sản khoa.