Giá đỗ: Món ăn lành, vị “thuốc” quý

Bài viết của TS.BS Trần Bá Thoại, chuyên gia lâu năm về lãnh vực Nội tiết & Chuyển hóa, sẽ cho những thông tin thú vị về vấn đề này…

Nảy mầm làm đổi thành phần dinh dưỡng!

Hạt đậu xanh với thành phần dinh dưỡng trung bình trong 100gam có 12.4g nước, 53.1g đường bột, 23.4g chất đạm, 2.4g chất béo, 4.7 g chất xơ, nhiều chất vi lượng như canxi, phosphor, sắt.. và các vitamin A, B1, B2, C, PP…

Sau khi nẩy mầm để trở thành cây giá đỗ, thành phần dinh dưỡng thay đổi rất ngoạn mục theo chiều hướng rất có lợi cho sức khỏe con người. Lúc này, trong 100gam giá đỗ chỉ còn 12g chất đường bột, 9g chất đạm, 0.6g chất béo, 38mg canxi, 91mg phospho, 1,4mg sắt, 0,2mg kẽm, các vitamin tăng lên gấp nhiều lần: vitamin B1, 0,13mg vitamin B2, 0,75mg vitamin PP, 0,09mg vitamin B6, 10mg vitamin C, 15-25 mg vitamin E, Folic acid, vitamin K, đặc biệt có thêm khá nhiều chất có hoạt tính sinh học mới như các enzyme, chất chống ôxy hóa (antioxidants), hormone nữ ngoại lai (xenoestrogen), chất kích thích miễn dịch.v.v…

Những lợi ích giá đỗ mang lại

Sau nhiều nghiên cứu, khảo sát nghiêm túc, các nhà khoa học đã tổng hợp lại những lợi ích khi dùng giá đỗ làm thức ăn như sau:

Nhiều vitamin và yếu tố vi lượng: Theo bảng thành phần dinh dưỡng, rõ ràng trong tất cả loại giá đỗ hàm lượng vitamin, các nguyên tố vi lượng và các chất có hoạt tính sinh học cao. Những vitamin và vi lượng tuy rất ít nhưng đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa, vì chúng thường là “trợ enzyme” (coenzyme) cho các phản ứng chuyển hóa sinh học trong cơ thể.

Rất dễ tiêu hóa: Giá đỗ có đủ chất dinh dưỡng, nhiều vitamin và yếu tố vi lượng, nhưng cho lượng calo thấp. Chất béo trong giá đỗ giảm nhiều nên không gây khó tiêu. Đặc biệt, một lượng khá lớn đường bột chuyển thành chất xơ (fiber) giúp cải thiện nhu động đường tiêu hóa, chống đầy bụng, táo bón.

Khả năng giải độc cao: Do thành phần vitamin phong phú với hàm lượng cao nên giá đỗ là một thực phẩm giúp cơ thể thải độc tốt: khử các gốc tự do, giải độc đa năng nội ngoại sinh với nhiều chất độc khác nhau, kể cả thạch tín.

Tăng cường hormon nữ: Giá đỗ có chứa các hormone nữ estrogen với hàm lượng khá cao. Khảo sát khoa học cho thấy, phụ nữ vùng Kyodo, Nhật Bản dùng giá đỗ hàng ngày nên có nồng độ oestrogen cao hơn nhiều phụ nữ các vùng khác và ít bị rối loạn kinh nguyệt và quá trình mãn kinh chậm hơn.

Là thực phẩm chức năng, món ăn “thuốc” để chữa bệnh

Thực phẩm cho người ăn kiêng, giảm béo, đái tháo đường: Vì có rất ít, chỉ có 31 calo năng lượng, giá đỗ rất tốt cho những người cần hạn chế năng lượng, ăn kiêng, béo phì, đái tháo đường….

Món ăn hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Giá đỗ là nguồn kali tuyệt vời. Kali là chất khoáng chất quan trọng cho sự co cơ tim và ổn định huyết áp. Lượng kali máu ổ định khi đang tập thể dục sẽ đảm bảo hoạt động hệ tim mạch được tối ưu.

Thực phẩm có nguồn chất xơ tuyệt vời: Tất cả loại giá đỗ đều giàu chất xơ. Chất xơ sợi không phải là chất “dinh dưỡng” đúng nghĩa vì con người không thể tiêu hóa và hấp thu nó, nhưng chất xơ rất quan trọng, rất cần thiết để tạo chế độ ăn “khỏe mạnh”. Ăn đủ chất xơ giúp cơ thể không bị táo bón, ngăn ngừa nguy cơ béo phì, đái tháo đường, bệnh tim mạch, ung thư đại tràng… …..

Thức ăn hỗ trợ quá trình đông máu: Nhờ có hàm lượng vitamin K cao, giá đỗ là món ăn hỗ trợ trong quá trình đông máu của cơ thể, cần thiết để ngăn chặn xuất huyết gây mất máu quá nhiều. Đặc biệt, phụ nữ trong tuổi sinh đẻ, còn chu kỳ kinh nguyệt, cần đầy đủ vitamin K, ngay cả khi bị huyết áp cao.

Giúp gan thải độc: Giá đỗ có nhiều choline và vitamin nhóm B, C. Đây là những chất cần thiết để gan thực hiện chức năng giải độc gan được mạnh mẽ.

Thực phẩm giúp “nữ hóa” tốt hơn: Do có hàm lượng các hormone nữ estrogen ngoại lai (xeno-estrogen) khá cao, giá đỗ giúp trẻ và nữ hóa da rất rõ và cũng có ảnh hưởng lên hệ sinh dục nữ. Có nghiên cứu khoa học choline trong sự phát triển não bộ của trẻ sơ sinh, nên ăn giá đỗ sẽ giúp có một thai kỳ khỏe mạnh.

Đôi điều bàn luận

Giá đỗ là thực phẩm nhóm 4 của ô vuông thức ăn, nhóm cung cấp vitamin, chất khoáng và yếu tố vi lượng. Đây là thực phẩm rất tốt cho sức khỏe, lại dễ chế biến và giá cả cũng bình dân.

Điều cần hết sức lưu ý là an toàn vệ sinh thực phẩm. Đã có nhiều báo cáo về chuyện nhà sản xuất không ngần ngại dùng hóa chất để kích thích giá tăng trưởng to hơn, mập hơn, láng lẫy bắt mắt hơn nhưng nguy hiểm hơn cho con người.

Là người tiêu dùng, cần phải chọn nơi bán, phân phối có nguồn gốc rõ ràng, có uy tín thương mãi. Cũng đã có nhiều bà nội trợ tự sản xuất giá đỗ bằng cách ủ mầm trên đất cát hay dùng dụng cụ chuyên dụng đơn giản để sản xuất giá “sạch” sử dụng trong gia đình.

Cơ quan chức năng, Bộ Y tế, Bộ NN &PTNT, Bộ Công thương, thay vì hướng dẫn người dân cách phân biệt giá đỗ sạch hay bẩn, động viên tuyên truyền, nên tích cực vào cuộc kiểm tra giám sát vệ sinh an toàn từ khâu sản xuất chế biến để đảm bảo an toàn cho nhân dân.

TS.BS Trần Bá Thoại

Ủy viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam