FDA cho phép sử dụng cá hồi biến đổi gen

Cá hồi biến đổi gen chính thức lưu hành

Ngày 19/11, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA đã cho phép đưa cá hồi biến đổi gen lưu thông, sử dụng rộng rãi. Đặc biệt, FDA cũng không bắt buộc phải dán nhãn biến đổi gen (GM) lên món cá hồi này.

Công ty AquaBounty Technologies, Mỹ, sử dụng bằng sáng chế của hai giáo sư trường đại học Canada. Các cơ sở nghiên cứu của công ty tại Prince Edward Island, Canada là nơi phát triển kỹ thuật và nuôi giống cá hồi biến đổi gen đặc biệt này.

Điểm khác biệt cốt lõi của cá hồi biến đổi gen của công ty AquAdvantage so với cá hồi thông thường ở chỗ nó có chứa một gen hoóc môn tăng trưởng từ cá hồi Chinook và một yếu tố di truyền từ con bĩu môi biển (ocean pout fish), khiến gen cấy ghép hoạt động gần như liên tục, trong khi gen hoóc môn sinh trưởng của cá hồi chỉ hoạt động định kỳ trong năm. Nhờ đó, những con cá hồi biến đổi gen này phát triển rất nhanh và có thể xuất trại cho ra thị trường chỉ sau thời gian nuôi dưỡng 18-20 tháng, so với 28-36 tháng với cá hồi thông thường.

Vẫn còn nhiều tranh cãi

Chỉ vài giờ sau quyết định phê chuẩn của cơ quan FDA, một nhóm vận động người tiêu dùng, Trung tâm An toàn thực phẩm, cho biết Trung tâm và các tổ chức khác sẽ nộp đơn kiện về quyết định này. Họ cho rằng rằng các nghiên cứu về an toàn thực phẩm không đầy đủ và giống cá hồi hoang dã có thể bị ảnh hưởng nếu cá biến đổi gen này bị thoát ra vào môi trường nước, sông ngòi, đại dương.

Bốn năm trước, khi các nhà khoa học ĐH Purdue thúc giục cơ quan chức năng liên bang cho phép sử dụng cá hồi biến đổi gen thì đã có những ý kiến lo ngại rằng nếu những con cá biến đổi gen thoát ra môi trường tự nhiên có thể xâm lấn cá hồi bản địa thậm chí đến mức gây tuyệt chủng.

Marcus Sheldon chủ một trại cá thông thường cho rằng cá hồi biến đổi gen có thể tăng tốc độ độc tính: "Đây là loài phi tự nhiên", "Tăng trưởng với tốc độ hai lần sẽ tăng gấp đôi độc tính cũng như hoóc môn tăng sẽ có những ảnh hưởng lâu dài".

Wenonah Hauter, giám đốc điều hành tổ chức Food & Water Watch, tuyên bố "Quyết định lịch sử này không quan tâm đến đại đa số người tiêu dùng, nhiều nhà khoa học độc lập, số thành viên của Quốc hội và người nuôi cá hồi trên toàn thế giới, những người đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ".

Ở Bắc Mỹ, vẫn có nhiều cửa hàng tạp hóa hiện nay cam kết sẽ không sử dụng thủy sản biến đổi gen như cá hồi.

Đôi điều bàn luận

Thực phẩm biến đổi gen là một cách mạng trong công nghệ sản xuất thực phẩm. Khá nhiều thực phẩm biến đổi gen đang sử dụng: lúa gạo AS996, OM 6677, OM 8108, NH 9… trồng nhiều ở đồng bằng sông Cửu Long là những giống lúa lai ghép gen, ngô đậu nành cà chua biến đổi gen được sử dụng rộng rãi trên thế giới…

Cơ quan quản lý thước và thực phẩm Hoa Kỳ FDA thường theo dõi lâu dài và kỹ lưỡng khi phê chuẩn cho phép sử dụng trên con người. Cá hồi biến đổi gen đã được FDA chấp thuận chắc chắn là có cơ sở khoa học chứ không đơn thuần là cảm giác chủ quan. Câu ví von của Paul Collier, ĐH Oxford: “Biến đổi gen tương tự như điện hạt nhân: không ai thích nó cả, nhưng tình thế thay đổi nên con người buộc phải chấp nhận nó” cũng nên tham khảo.

  TS BS Trần Bá Thoại    

Ủy viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam